Σε γύρο βίαιης συγκέντρωσης οδηγείται η εγχώρια αγορά, καθώς η αύξηση του κόστους χρήματος και κυρίως η απροθυμία των τραπεζών να χορηγήσουν νέα δάνεια σε επιχειρήσεις με υψηλό δανεισμό θέτουν το δίλημμα "πωλητήρια ή αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου".

Τα πρώτα δείγματα συγκέντρωσης στην οποία οδηγεί η κρίση ήρθαν με τη νέα γενιά "προβληματικών". Εταιρίες όπως οι Altec, Betanet, Eλληνικές Ιχθυοκαλλιέργειες, Κυριακίδης βρέθηκαν με ισχυρά προβλήματα άμεσης ρευστότητας και κάποιες εξ αυτών (ΕΛΛΙΧΘ, Betanet, ΔΙΕΚΑΤ) κατέθεσαν ήδη αιτήσεις υπαγωγής σε καθεστώς συνδιαλλαγής με τους πιστωτές τους (άρθρο 99 του νέου πτωχευτικού κώδικα), ενώ οι υπόλοιπες κλείνουν (Altec Telecoms) ή πωλούν περιουσιακά στοιχεία (Κυριακίδης).

Την ίδια περίοδο, όμως, ασκείται από πλευράς τραπεζών και πίεση που δεν είναι ορατή σε σειρά επιχειρήσεων με υψηλό δανεισμό, χωρίς πρόβλημα προς το παρόν με την εξυπηρέτησή του. Οι τράπεζες πιέζουν τους βασικούς μετόχους εταιριών με τα παραπάνω χαρακτηριστικά είτε για κινήσεις ριζικής αναδιάρθρωσης, όπως πώληση θυγατρικών ή συμμετοχών, είτε για αυξήσεις κεφαλαίου με στόχο τη μείωση του δανεισμού.

Πίεση που έχει γίνει αντιληπτή από τους βασιλιάδες της συγκυρίας, δηλαδή τους έχοντες ρευστότητα, με αποτέλεσμα οι προτάσεις εξαγοράς που κατατίθενται πλέον να μοιάζουν όλο και περισσότερο με… τελεσίγραφα.

Τα deals του τελευταίου διμήνου (πώληση από τη ΦΑΓΕ της μονάδας παραγωγής φέτας στη Μinerva, πώληση της Γερολυμάτος στην Alapis) εντάσσονται στη λογική των αναδιαρθρώσεων εταιριών ή κλάδων (με την έννοια της δημιουργίας σχημάτων με ισχυρότερο ισολογισμό) τα οποία "ευλογούν" οι τράπεζες.

Η υποχρέωση που ανέλαβε η Intracom να προχωρήσει σε αύξηση κεφαλαίου στη θυγατρική της HoL, προκειμένου οι τράπεζες να αναχρηματοδοτήσουν τον δανεισμό της τελευταίας με κοινοπρακτικό ύψους 114,5 εκατ. ευρώ, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της "σφιχτής" πολιτικής που ακολουθούν πλέον οι τραπεζικοί όμιλοι και της έμμεσης πίεσης που ασκεί αυτή η πολιτική στις επιχειρήσεις. H HοL θα πρέπει να προχωρήσει σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, γιατί αντιμετωπίζει ήδη αρνητική καθαρή θέση, ενώ πιέσεις για deals ασκούνται στο σύνολο των εταιριών του κλάδου.

Προς την κατεύθυνση των εξαγορών και των συγχωνεύσεων πιέζουν οι τράπεζες εδώ και καιρό τις εταιρίες σταθερής τηλεφωνίας και internet. Η έξοδος από το παιχνίδι των Lannet και Altec Telecoms μειώνει κάπως τον ανταγωνισμό, αλλά οι εταιρίες συνεχίζουν να "καίνε" υψηλό κεφάλαιο κίνησης, με χαμηλή ακόμη αποδοτικότητα απασχολούμενων κεφαλαίων, και το αυξημένο κόστος χρήματος λειτουργεί ως μελλοντική θηλιά. Εξαίρεση προς το παρόν η Forthnet μετά τον νέο μέτοχο που απέκτησε και την αύξηση κεφαλαίου στην οποία προχώρησε.

Πιεστική παραμένει η ανάγκη κεφαλαιακής ενίσχυσης και για τη Μ.Ι. Μαΐλλης, καθώς οι τράπεζες συζητούν νέα συμφωνία για τους όρους του δανεισμού του, με αυστηρούς όμως όρους καλύψεων (ποσοστό EBITDA ως προς τον κύκλο εργασιών, υψηλό επιτόκιο κ.ά). Με δεδομένο ότι και φέτος ο όμιλος θα κλείσει τη χρήση με ζημίες και για να αποδώσει το πρόγραμμα αναδιάρθρωσης θα πρέπει να προχωρήσει σε αύξηση κεφαλαίου, κάτι που προϋποθέτει είσοδο στρατηγικού επενδυτή κατόπιν συμφωνίας με τον βασικό του μέτοχο κ. Μιχ. Μαΐλλη.

Υψηλό δανεισμό διαθέτει ο όμιλος Folli Follie και στο τραπέζι από πλευράς τραπεζών και συμβούλων έχουν πέσει διάφορες ιδέες, χωρίς προς το παρόν να προκρίνεται κάποια. Ο όμιλος δείχνει να επιδιώκει καλύτερο επιτοκιακό περιβάλλον για αναχρηματοδότηση δανεισμού και προφανώς μέχρι τότε θα ανθίσταται στις προτάσεις δραστικότερων λύσεων. Ο συνολικός δανεισμός του ομίλου Folli Follie στις 30/9 ανερχόταν σε 717 εκατ. ευρώ εκ των οποίων τα 559 εκατ. ευρώ αποτελούν μακροπρόθεσμα δάνεια. Ο καθαρός δανεισμός αν αφαιρεθούν τα ταμειακά διαθέσιμα των 106,5 εκατ. ευρώ ανέρχεται στα 610,4 εκατ. ευρώ.

Με ανησυχία παρακολουθούν τις εξελίξεις στους κλάδους ιχθυοκαλλιεργειών και τροφίμων οι τράπεζες. Στις ιχθυοκαλλιέργειες η κατάρρευση της ΕΛΙΧΘ αποτέλεσε το πρώτο καμπανάκι και αν οι εταιρίες συνεχίσουν να πουλάνε τσιπούρα σε τιμές κάτω του κόστους πιθανόν να επέλθουν και άλλες καταρρεύσεις. Για τον λόγο αυτόν οι τράπεζες πιέζουν διακριτικά προς το παρόν για συγχωνεύσεις μεταξύ των μεγάλων ομίλων.

Στα τρόφιμα η μάχη αντοχών έχει ήδη ξεκινήσει εδώ και δύο χρόνια, καθώς οι πωλήσεις στα όρια του κόστους ή κάτω από αυτό επεκτάθηκαν από το φρέσκο γάλα στην κερδοφόρα μέχρι προ τριετίας αγορά γιαούρτης. Οι τράπεζες πιέζουν ήδη μεγάλους ομίλους όπως η ΦΑΓΕ προς την κατεύθυνση της αναδιάρθρωσης και της μείωσης του δανεισμού, ενώ παρακολουθούν με αυξημένη ετοιμότητα την επιδείνωση της σχέσης δανείων προς EBITDA άλλων μεγάλων εταιριών του κλάδου.