Επενδύσεις δισεκατομμυρίων στα χαρτιά

Στα χαρτιά παραμένει η συντριπτική πλειοψηφία των επενδύσεων που έχουν εξαγγελθεί μέσω του αναπτυξιακού νόμου, αλλά και μέσω σειράς προγραμμάτων του ΕΣΠΑ.

Σύμφωνα με στοιχεία στελεχών της αγοράς ούτε μία στις τρεις από τις εξαγγελθείσες (και επιδοτούμενες) επενδύσεις δεν έχει μέχρι σήμερα προχωρήσει, παρά τις συνεχείς παρατάσεις που δίνει το υπουργείο Ανάπτυξης στις σχετικές προθεσμίες π.χ. για την εξασφάλιση χρηματοδότησης, για την ολοκλήρωση της επένδυσης.

Ετσι, στο υπουργείο έχουν εγκρίνει την τελευταία τριετία επενδύσεις και επιχορηγήσεις μέσω ΕΣΠΑ άνω των πέντε δισ. ευρώ, αλλά στην πραγματικότητα ελάχιστες εξ’ αυτών προχωρούν. Σημαντικότερα εμπόδια αποτελούν η αδυναμία κάλυψης της ίδιας συμμετοχής του επενδυτή μέσω τραπεζικού δανείου, οι αμφιβολίες των επιχειρήσεων για το μετεκλογικό σκηνικό, καθώς και η πλήρης ανατροπή των συνθηκών της αγοράς, αφού πολλά σχέδια έχουν εγκριθεί το 2009 ή το 2010.

Χαρακτηριστική της δυστοκίας είναι και η παράταση που ανακοινώθηκε χθες για έργα που υλοποιούνται στο πλαίσιο των προγραμμάτων «Μεταποίηση στις Νέες Συνθήκες», «Εξωστρέφεια – Ανταγωνιστικότητα των Επιχειρήσεων (Ι)» και «Νέα – Καινοτομική Επιχειρηματικότητα» μέχρι τις 30 Ιανουαρίου 2015.

Συνεχείς παρατάσεις δίνει η ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης και για την κατάθεση αποδεικτικού έγκρισης τραπεζικού δανείου από τον επενδυτή. Πρόσφατα ο υφυπουργός Ανάπτυξης Νότης Μηταράκης παρέτεινε κατά έξι μήνες (μέχρι 31 Μαρτίου 2015) την προθεσμία κατάθεσης του αποδεικτικού για τις επενδύσεις που είχαν υπαχθεί στον αναπτυξιακό νόμο 3908 / 2011.

Πρόσφατο παράδειγμα αποτελούν τα 484 επενδυτικά σχέδια ύψους 2,7 δισ. ευρώ που εντάχθηκαν την άνοιξη στον αναπτυξιακό νόμο (ο οποίος έκτοτε έκλεισε ενόψει αλλαγών). Η πλειοψηφία των επενδυτικών σχεδίων (περισσότερα από 250) αφορά στον τομέα της ενέργειας. Εκατοντάδες επενδύσεις στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) έχουν παγώσει επειδή άλλαξαν οι συνθήκες στην αγορά. Οι επιχειρηματίες που τις προωθούσαν τώρα προσπαθούν να πωλήσουν την εταιρεία ως πακέτο μαζί με το εγκεκριμένο επενδυτικό σχέδιο, ώστε να εξασφαλίσουν καλύτερο τίμημα. Προς το παρόν δε βρίσκουν αγοραστές.

Πονοκέφαλο αποτελούν για το ΥΠΑΝ πολλά επενδυτικά σχέδια που είχαν εγκριθεί πριν «φουντώσει» η οικονομική κρίση και οι επιχειρήσεις τα έχουν «παγώσει» (γιατί δεν είναι βιώσιμα στις νέες συνθήκες ή γιατί αντιμετωπίζουν οι ίδιες προβλήματα βιωσιμότητα), χωρίς να τα ακυρώνουν επισήμως. Αρκετοί αναρωτιούνται γιατί στο υπουργείο δεν προχωρούν σε εκκαθάριση των σχετικών καταλόγων ώστε να περιοριστεί και η δουλειά των υπηρεσιών. Πρόσφατα δόθηκε, πάντως, νέα παράταση για ολοκλήρωση των συγκεκριμένων «βαλτωμένων» επενδύσεων μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2015. Αν οι επιχειρήσεις έχουν υλοποιήσει το 50% της επένδυσης έως το τέλος του έτους μπορούν να αιτηθούν παράταση μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2016.

Στο υπουργείο υποστηρίζουν πως για να στηρίξουν τις επιχειρήσεις τους δίνουν τη δυνατότητα είσπραξης του 40% της επιχορήγησης προκαταβολικά, με κατάθεση ισόποσης εγγυητικής επιστολής. Το δυστύχημα είναι πως ελάχιστες επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα κατάθεσης της εγγυητικής που ζητούν οι υπηρεσίες του υπουργείου. Όπως αναφέρει ο επικεφαλής μεγάλης εταιρείας συμβούλων, αν μια εταιρεία έχει λαμβάνει ως επιχορήγηση ένα εκατομμύριο ευρώ, μπορεί να εισπράξει ως προκαταβολή 400.000 ευρώ. Όμως η τράπεζα για να εκδώσει την εγγυητική της ζητεί να καταθέσει σε λογαριασμό τα 250.000 ευρώ, ενώ ακόμα και αν κατατεθεί το ποσό η διαδικασία είναι εξαιρετικά αργή.

Συνεχείς παρατάσεις, χωρίς να προχωρούν τα επενδυτικά σχέδια έχουν δοθεί την τελευταία διετία και σε προγράμματα του ΕΣΠΑ για επιδότηση επιχειρήσεων. Για παράδειγμα, στο υπουργείο πανηγυρίζουν επειδή στο πρόγραμμα «Ενίσχυση Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στους τομείς Μεταποίησης, Τουρισμού, Εμπορίου - Υπηρεσιών» έχουν ενταχθεί 13.415 μικρομεσαίες επιχειρήσεις που προωθούν επενδύσεις συνολικού ύψους άνω του 1,7 δισ. ευρώ.

Σημαντικός αριθμός και από τις συγκεκριμένες επενδύσεις κινείται εκτός των χρονοδιαγραμμάτων. Υπενθυμίζεται, μάλιστα, πως χρειάστηκε να «τεντωθούν» οι προϋποθέσεις συμμετοχής ώστε να αυξηθεί ο αριθμός των ενδιαφερομένων. Οι επενδύσεις έχουν προθεσμία ολοκλήρωσης την 30/6/2015, αλλά στην αγορά θεωρούν δεδομένη την εξάμηνη παράταση. Το ίδιο έχει συμβεί εξάλλου σε πλήθος άλλων αντίστοιχων προγραμμάτων επιδότησης.

Ακριβή στοιχεία για το ποσοστό των επενδύσεων που καθυστερεί ή έχει μείνει στα χαρτιά, παρά τις παχυλές κοινοτικές επιδοτήσεις, δεν υπάρχουν. Στην αγορά επιμένουν, όμως, πως όσο επιβαρύνεται το κλίμα, τόσο βαθύτερα στα συρτάρια μπαίνουν τα επενδυτικά σχέδια. Φέτος, μάλιστα, θεωρούν πως ξεκίνησε από νωρίς ο κύκλος της απαισιοδοξίας ο οποίος τα προηγούμενα χρόνια είχε αφετηρία τον Ιανουάριο - Φεβρουάριο, κυρίως γιατί η χώρα εισέρχεται σε μακρά προεκλογική περιόδο με πολλούς αγνώστους για το σκηνικό μετά τις εκλογές.

Με τον αραμπά και οι μεγάλες επενδύσεις του fast track - ΤΑΙΠΕΔ

Αντίστοιχη εικόνα επικρατεί και στις επενδύσεις, ύψους αρκετών δισ. ευρώ που έχουν ενταχθεί στο περίφημο fast track αφού μόνο ένα από τα εγκεκριμένα σχέδια βρίσκεται σε στάδιο υλοποίησης (επένδυση του ομίλου Dolphin Capital στην Αργολίδα). Οσο για τις διαδικασίες αδειοδότησης, απέχουν μακράν από τις προθεσμίες των 45 ημερών και τις άλλες «υψηλές ταχύτητες» που προβλέπει η σχετική νομοθεσία. Στην αγορά επισημαίνουν, πάντως, πως πολλοί από τους δήθεν επισπεύδοντες μέσω του «fast track»... προσεύχονται σήμερα για περαιτέρω καθυστέρηση, αφού αδυνατούν να βρουν τα κεφάλαια για την επένδυση.

Αντιμέτωπες με περίπου 100 προσφυγές και δεκάδες «επιτροπές κατοίκων» βρίσκονται και οι υπό σχεδιασμό επενδύσεις μέσω του Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων (ΤΑΙΠΕΔ). Είναι χαρακτηριστικό πως ακόμα και επενδύσεις που «κατακυρώθηκαν» προ σχεδόν δυο ετών βρίσκονται στο μηδέν, όπως το σχέδιο της αμερικανικής NCH Capital στην Κασσιόπη Κέρκυρας.