Μονόδρομο φαίνεται πως αποτελούν οι τιτλοποιήσεις μελλοντικών εσόδων από τις ιδιωτικοποιήσεις και πρώτοι υποψήφιοι είναι οι αυτοκινητόδρομοι και πακέτα κρατικών ακινήτων.

Οι πρώτες κινήσεις προς αυτήν την κατεύθυνση δρομολογούνται ήδη από το Ταμείο Ιδιωτικοποιήσεων (ΤΑΙΠΕΔ) όχι μόνο εξαιτίας του σφόδρα πιθανού εκτροχιασμού του προγράμματος πώλησης κρατικών εταιρειών και ακινήτων (όπως δείχνουν τα παραδείγματα ΟΠΑΠ και ΔΕΠΑ-ΔΕΣΦΑ), αλλά και επειδή έχουν εν μέρει συμφωνηθεί με τους δανειστές της χώρας.

Για παράδειγμα, στη σύμβαση με το EFSF για το δάνειο των 11,3 δισ. ευρώ που πήρε η χώρα προκειμένου να χρηματοδοτήσει την επαναγορά ομολόγων αναφέρονται ρητώς τα ομόλογα τιτλοποιήσεων που θα συνδέονται με προεξόφληση μελλοντικών εσόδων από ιδιωτικοποιήσεις.

Το ίδιο μοντέλο εξάλλου ακολούθησαν αρκετές από τις χώρες που είχαν ενταχθεί στους μηχανισμούς του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), με κορυφαίο παράδειγμα τη γειτονική Τουρκία (σε «χρυσές εποχές» για τις αγορές βέβαια).

To θέμα των τιτλοποιήσεων επανέφερε ο Γιάννης Στουρνάρας την προηγούμενη εβδομάδα, μιλώντας σε επιχειρηματίες, λέγοντας ότι εκτός από την αποπληρωμή του δανείου για την επαναγορά «η συγκεκριμένη μέθοδος προσπαθούμε να εφαρμοστεί για την εξόφληση και άλλων χρεών». Πρόσθεσε μάλιστα ότι το όφελος από τη διαδικασία αυτή θα είναι διπλό: «Πρώτον, θα μειώνεται το χρέος και θα μπορεί να διασφαλίζεται η ταμειακή ρευστότητα του Δημοσίου, που τα τελευταία χρόνια είναι το σημαντικότερο πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας, και, δεύτερον, θα υπάρχει ισχυρό κίνητρο για την ολοκλήρωση των αποκρατικοποιήσεων».

Η κυβέρνηση ρίχνει το βάρος στις αποκρατικοποιήσεις, όπου τα έως σήμερα αποτελέσματα είναι πενιχρά και οι κίνδυνοι μεγάλοι. Αν υπάρξει αστοχία στην είσπραξη των 2,5 δισ. ευρώ που είναι ο στόχος για το 2013, η χώρα απειλείται με λήψη δημοσιονομικών μέτρων έως και 1 δισ. ευρώ. Παράλληλα, το ΔΝΤ έχει διαμηνύσει ότι αν υπάρξουν νέες καθυστερήσεις τότε στο ΤΑΙΠΕΔ θα πρέπει να εγκατασταθούν ξένοι ειδικοί, εξέλιξη που είναι βέβαιο ότι θα δημιουργήσει πολιτικό ζήτημα. Για τον λόγο αυτόν, άλλωστε, το Σάββατο ο Αντώνης Σαμαράς είχε σύσκεψη στο Μαξίμου με τους αρμόδιους.


Στην πρώτη γραμμή διόδια - ακίνητα

Εκτός από τα ακίνητα του Δημοσίου, η τιτλοποίηση των μελλοντικών εσόδων από τα διόδια, όταν και εφόσον ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις με τους εργολάβους και τις τράπεζες για τους οδικούς άξονες, βρίσκεται ήδη στην κορυφή της ατζέντας του ΤΑΙΠΕΔ.

Στο ίδιο πακέτο αναμένεται να ενταχθούν και τα μελλοντικά έσοδα του Δημοσίου από τα διόδια της Εγνατίας Οδού, ο διαγωνισμός για την παραχώρηση της οποίας θα ξεκινήσει εντός του επόμενου μήνα. Έστω και κουτσουρεμένα, τα έσοδα από τα διόδια των πέντε οδικών αξόνων (Μαλιακός - Κλειδί, Κόρινθος - Πάτρα, Κόρινθος - Τρίπολη - Καλαμάτα, Ιονία Οδός και Άξονας Κεντρικής Ελλάδας) υπολογίζονται σε περίπου 30 δισ. ευρώ για τα επόμενα 30 χρόνια. Σημαντικό τμήμα θα περιέλθει στο Δημόσιο, το οποίο θα επωφεληθεί και από την παραχώρηση της Εγνατίας.

Οι τιτλοποιήσεις μπορούν να δώσουν στη διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ τον κατάλληλο χρόνο ώστε να μεγιστοποιήσει τα οφέλη και από την αξιοποίηση των ακινήτων. Αντί να βγάζει σήμερα στην αγορά αξιόλογα ακίνητα και να τα παραχωρεί με χαμηλό τίμημα (λόγω του δυσμενούς κλίματος και των τοπικών αντιδράσεων που μπλοκάρουν με προσφυγές σχεδόν κάθε επένδυση), θα μπορούσε να «πακετάρει» τα ακίνητα σε μια εταιρεία ειδικού σκοπού (SPV). Στη συνέχεια, η εταιρεία θα εκδόσει τίτλους οι οποίοι θα συνδέονται με τα μελλοντικά έσοδα από την αξιοποίηση των συγκεκριμένων ακινήτων.

Η τιτλοποίηση μελλοντικών εσόδων από τα ακίνητα είχε εξεταστεί από τους συμβούλους του ΤΑΙΠΕΔ και είχε παγώσει εξαιτίας του ιδιαίτερα αρνητικού διεθνούς κλίματος. Τώρα επανέρχεται στο τραπέζι των συζητήσεων κυρίως γιατί στο ταμείο βλέπουν πως δύσκολα θα τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα για την πώληση εταιρειών και την παραχώρηση ακινήτων, αλλά και επειδή βελτιώνονται οι συνθήκες. «Σε μια περίοδο όπου οι επενδυτές θεωρούσαν πως κρίνεται ακόμα και η παραμονή της χώρας στο ευρώ, δεν ήταν δυνατόν να γίνουν τιτλοποιήσεις γιατί δεν υπήρχε αγορά», τονίζουν στελέχη που παρακολουθούν το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων.

Στη σύμβαση με το EFSF για το δάνειο των 13,1 δισ. αναφέρεται πως η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να το αποπληρώσει με τίτλους οι οποίοι θα ενσωματώνουν τυχόν επιπλέον έσοδα (σε σύγκριση με όσα αναφέρονται στο μνημόνιο) από τις ιδιωτικοποιήσεις. Οι συγκεκριμένοι τίτλοι θα είναι ομόλογα που θα εκδοθούν από μία ή περισσότερες εταιρείες ειδικού σκοπού ή επενδυτικά κεφάλαια που συστάθηκαν για λογαριασμό του ελληνικού δημοσίου ή του ΤΑΙΠΕΔ και θα κατέχουν μετοχές εταιρειών που θα ιδιωτικοποιηθούν.

Θα μπορούν να έχουν στην κατοχή τους οικόπεδα και κτίρια, δικαιώματα αποθήκευσης φυσικού αερίου, οικονομικά δικαιώματα, δικαιώματα ψήφου ή περιουσιακά στοιχεία που θα ιδιωτικοποιηθούν. Στη σύμβαση αναφέρεται, επίσης, πως ο τόκος των συγκεκριμένων ομολόγων θα είναι τουλάχιστον ίσος με το επιτόκιο της δόσης επαναγοράς χρέους.