Δεν είναι καθόλου λίγες οι φορές όπου η αγορά έχει παρακολουθήσει με μεγάλο ενδιαφέρον συζητούμενα deals στον τραπεζικό κλάδο και τελικά έχει δει τις διαπραγματεύσεις να καταλήγουν σε ναυάγιο.

Μόνο τα τελευταία 2,5 χρόνια, είδαμε την Alpha Bank να βρίσκεται πολύ κοντά αρχικά με την Εθνική Τράπεζα και στη συνέχεια με τη Eurobank, είδαμε την Πειραιώς να διεκδικεί από το ελληνικό δημόσιο την ΑΤΕbank και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, είδαμε τον πρώην υπουργό Οικονομικών Γιώργο Παπακωνσταντίνου να πιέζει τους τραπεζίτες για συγχωνεύσεις κ.λπ. Παρ' όλα αυτά, τα δύο μόνο dealς που ολοκληρώθηκαν ήταν τελικά… για κλάματα.

Το πρώτο αφορούσε το πέρασμα της Aspis Bank στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, ώστε να μην κλείσει η πάλαι ποτέ τράπεζα του (φυλακισμένου σήμερα) Παύλου Ψωμιάδη.

Και το δεύτερο ήταν η εξαγορά της Proton Bank από τον όμιλο Λαυρεντιάδη, με τη συνέχεια να είναι γνωστή σε όλους (και πολύ ακριβή για τους Έλληνες πολίτες).

Βέβαια, παράγοντες του τραπεζικού κλάδου εκτιμούν ότι η κατάσταση σήμερα διαφέρει πολύ σε σχέση με το παρελθόν και πως η συγκέντρωση στον εγχώριο χρηματοπιστωτικό τομέα θα είναι μονόδρομος. Σημαντικοί μοχλοί πίεσης άλλωστε προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση θα μπορούσαν να είναι οι παρακάτω παράγοντες:

• Στο σύνολο των τραπεζών συμμετοχή θα αποκτήσει μέσω της διαδικασίας της επανακεφαλαιοποίησης του κλάδου είτε το ελληνικό δημόσιο, είτε η Ευρωπαϊκή Ένωση. Με δεδομένο ότι κατά καιρούς τόσο η ελληνική κυβέρνηση, όσο και η τρόικα έχουν μιλήσει για την ανάγκη των συγχωνεύσεων, εκτιμάται πως αυτήν τη φορά οι πιέσεις που θα ασκηθούν στους τραπεζίτες θα είναι πολύ μεγαλύτερες και τελικά θα οδηγήσουν σε αποτέλεσμα..

• Η συγκέντρωση των τραπεζών σε λιγότερα σχήματα θα μπορούσε να επιδράσει πτωτικά στο λειτουργικό κόστος και στα επιτόκια καταθέσεων, ενώ παράλληλα θα μπορούσε να δημιουργήσει προϋποθέσεις για μερική ρευστοποίηση θυγατρικών στη νοτιοανατολική Ευρώπη, χωρίς να χαθούν υποσχόμενες αγορές για τον ελληνικό τραπεζικό τομέα.

• Επίσης, δεν είναι καθόλου λίγες οι ξένες τράπεζες που θα ήθελαν είτε να αποχωρήσουν τελείως από την Ελλάδα, είτε να μειώσουν πολύ την παρουσία τους. Άρα φαίνεται να υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός «παικτών» διατεθειμένος -κάτω φυσικά από προϋποθέσεις- να δώσει Ο.Κ. στην ένταξή του σε ένα ευρύτερο σχήμα.

Τέσσερα άλλα τρανταχτά παραδείγματα

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, όσο και αν η λογική λέει πως βαδίζουμε προς συγχωνεύσεις και deals σε μια σειρά κλάδους (και όχι μόνο στις τράπεζες), πολλοί είναι εκείνοι που τελικά αμφιβάλλουν για το αν θα δούμε σημαντικές εξελίξεις στο συγκεκριμένο μέτωπο.

Ορισμένοι διαφωνούν πως μέσα από τις συγχωνεύσεις θα μπορούσε να προκύψει λύση στο πρόβλημα. Οι περισσότεροι ωστόσο εντοπίζουν το πρόβλημα -μεταξύ άλλων- στην κουλτούρα των Ελλήνων επιχειρηματιών και των managers, στη δομή των ελληνικών επιχειρήσεων, αλλά και στην αδυναμία των εμπλεκόμενων μερών (επιχειρηματιών πιστωτών, τραπεζών κ.ά.) να καταλήξουν σύντομα σε συμβιβαστικές λύσεις.

Αυτές τις μέρες ρωτήθηκε ο γενικός διευθυντής της Cyta Hellas Μιχάλης Αχιλλέως για το ζήτημα των συγχωνεύσεων μεταξύ εναλλακτικών τηλεπικοινωνιακών παρόχων στην Ελλάδα και αφού απάντησε αρχικά με ένα «συζητούμε με όλους» κατέληξε στο ότι «σήμερα δεν διεξάγουμε τέτοιου είδους συζητήσεις».

Η δήλωση αυτή του κ. Αχιλλέως περιγράφει την πραγματικότητα στον κλάδο, όπου εδώ και κάποια χρόνια όλοι παραδέχονται πως η αγορά των εναλλακτικών παρόχων θα πρέπει να συγκεντρωθεί σε λιγότερα χέρια, όλοι διαβλέπουν σε συνέργειες και οικονομίες κλίμακας μέσα από συγχωνεύσεις, αλλά τελικά το ζήτημα βρίσκεται ακόμη στο σημείο από το οποίο ξεκίνησε. Δηλαδή, ενώ όλοι έχουν συζητήσει με όλους, ούτε έγινε κάποιο deal, ούτε και φαίνεται πως θα γίνει στο άμεσο μέλλον…

Ανάλογη εικόνα επικρατεί και στον κλάδο των ιχθυοκαλλιεργειών, όπου το ζήτημα της συγχώνευσης των τριών μεγαλύτερων ομίλων (Νηρέας, Δίας, Σελόντα) σε ένα κοινό σχήμα φαίνεται να εξελίσσεται σε… γεφύρι της Άρτας. 

Ενδεικτική ήταν η δήλωση του διευθύνοντος συμβούλου της Δίας Ιχθυοκαλλιέργειες Στέφανου Μανέλλη σε συνέντευξή του στο Euro2day.gr, που κάλεσε τους τρεις βασικούς μετόχους να τα βρουν πάση θυσία, καθώς οι εταιρείες μόνες τους κινδυνεύουν να βουλιάξουν από τα μεγάλα δάνεια και τα πολύ υψηλά επιτόκια (γύρω στα 40 εκατ. χρεωστικοί τόκοι σε ετήσια βάση και για τους τρεις ομίλους).

Ο κ. Μανέλλης τόνισε με έμφαση πως «το οξύμωρο είναι ότι, ενώ ολοένα και πιο έντονα ακούγονται οι φωνές που κατανοούν πως οι συγχωνεύσεις είναι μονόδρομος, η κατάσταση βρίσκεται σήμερα σχεδόν εκεί όπου βρισκόταν δύο χρόνια πριν!».

Παρόμοια εικόνα επικρατεί και στον κλάδο εμπορίας σιδήρου-χάλυβα, όπου γίνεται πολλή κουβέντα για την ανάγκη να περάσει ο κλάδος σε λιγότερα χέρια μέσα από συγχωνεύσεις και συνεργασίες. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι η κατακόρυφη υποχώρηση της ζήτησης τα τελευταία τρία χρόνια έχει οδηγήσει σε ιδιαίτερα υπερβάλλουσα παραγωγική δυναμικότητα τον κλάδο, ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για τα αποτελέσματα των εταιρειών.

Ενώ λοιπόν όλοι λίγο-πολύ μιλούν για την ανάγκη συγχωνεύσεων και συνεργασιών, η πλευρά της Έλαστρον καλεί τους άλλους να συνεργαστούν μεταξύ τους, η ΣΙΔΜΑ συμφωνεί θεωρητικά, αλλά δηλώνει πως δεν υπάρχει σήμερα τέτοιο πλάνο στην εταιρεία, η Μπήτρος συμφωνεί θεωρητικά, όμως δεν θεωρεί ένα τέτοιο εγχείρημα εύκολη υπόθεση κ.λπ. Με άλλα λόγια, πολύ δύσκολα αναμένεται να δούμε κάποιο deal στο άμεσο μέλλον και σε αυτόν τον κλάδο…

Ο ασφαλιστικός χώρος είναι μία ακόμη περίπτωση όπου τελευταία χρόνια έχει γίνει πλήθος συζητήσεων για συγχωνεύσεις δυνάμεων σε μεγαλύτερα σχήματα, αλλά τελικά δεν έχει λάβει χώρα το παραμικρό. Στη θεωρία όλοι συμφωνούν πως οι μικρές εταιρείες δεν θα μπορέσουν να τα βγάλουν πέρα όταν υιοθετηθεί το Solvency II (τέλος 2013;). Στη θεωρία πάλι, όλοι συμφωνούν πως οι εταιρείες θα πρέπει να μειώσουν τα κόστη για να μπορέσουν να απορροφήσουν τους κραδασμούς της οικονομικής κρίσης.

Στην πράξη, η μισή αγορά έχει συζητήσει με την άλλη μισή, κάποια στιγμή διαφάνηκε κάποια προοπτική για την ένωση τεσσάρων μικρομεσαίων εταιρειών σε μία, στη συνέχεια υπήρξαν άλλα σενάρια, ωστόσο σήμερα όλα έχουν μείνει σε εκείνο το σημείο από το οποίο ξεκίνησαν…