Kάτι λιγότερο από 50 χρόνια ζωής μετρά ο εν ισχύ Κώδικας Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων, με βάση τον οποίο οι ελεγκτικοί μηχανισμοί του υπουργείου Οικονομικών επιδιώκουν την είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών κάνοντας χρήση των διατάξεων για κατασχέσεις κινητών αξιών και ακινήτων.

Παρά τις αλλεπάλληλες αναθεωρήσεις και τις συμπληρώσεις των άρθρων του ΚΕΔΕ, κανείς νομοθέτης μέχρι στιγμής δεν έχει μπει στον κόπο να καταργήσει διατάξεις, οι οποίες με την πρώτη ματιά παραπέμπουν σε μια άλλη εποχή και αναδεικνύουν ένα πρόσωπο της φορολογικής διοίκησης για... γέλια και για κλάματα.

Στο άρθρο 9 του ΚΕΔΕ, το οποίο επικαιροποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2010, περιγράφονται τα αναγκαστικά μέτρα που εφαρμόζονται για την είσπραξη των δημοσίων εσόδων. Τα μέτρα αυτά αφορούν σε κατάσχεση κινητών, είτε στα χέρια του οφειλέτη είτε κινητών και απαιτήσεών του εν γένει στα χέρια τρίτου, και κατάσχεση ακινήτων.

Από το άρθρο 10 αρχίζουν οι δυσκολίες... κατανόησης, αφού το συγκεκριμένο άρθρο δεν είναι καν στη δημοτική. «Η κατάσχεσις κινητών εις χείρας του οφειλέτου ενεργείται τη εγγράφω παραγγελία του Διευθυντού του Δημοσίου Ταμείου, περιεχούση τα στοιχεία του οφειλέτου, το είδος και το ποσόν της οφειλής, υπό δικαστικού επιμελητού ή υπαλλήλου του Δημοσίου Ταμείου, επί παρουσία ενός ενηλίκου μάρτυρος.

Εν αρνήσει του προσκληθέντος μάρτυρος, ο ενετεταλμένος δια την κατάσχεσιν ενεργεί μόνος, διώκεται δε αρνούμενος κατά το άρθρον 169 του Ποινικού Κώδικος. Προκειμένου περί εσόδων η είσπραξις των οποίων ανετέθη εις Ταμιακόν υπάλληλον δύναται ούτος, εκτός της έδρας του Δημοσίου Ταμείου, να ενεργήση κατάσχεσιν κινητών και οίκοθεν, εκτός εάν περί του εναντίου υπάρχη ρητή έγγραφος εντολή του Διευθυντού του Δημοσίου Ταμείου», αναφέρεται μεταξύ άλλων.

--- Ποτέ την Κυριακή (και τη… νύχτα)

Στο άρθρο 11 αρχίζουν τα... καλύτερα. Διευκρινίζονται οι εξουσίες του ενεργούντος την κατάσχεση, μεταξύ των οποίων να ανοίγει πόρτες, κλεισμένα έπιπλα, σκεύη και δοχεία... Οι εξουσίες του, όμως, παύουν τη νύχτα και τις Κυριακές.

Αναλυτικά ορίζεται ότι: «Ο ενεργών την κατάσχεσιν έχει την εξουσίαν, εφόσον ο σκοπός της αναγκαστικής εκτελέσεως απαιτεί τούτο, να εισέρχεται εις την οικίαν ή και εις πάντα έτερον χώρον ευρισκόμενον εν τη κατοχή του καθ' ου η εκτέλεσις, να ανοίγη τας θύρας και να προβαίνη εις ερεύνας, ως και να ανοίγη κεκλεισμένα έπιπλα, σκεύη ή δοχεία.

Ο ενεργών την κατάσχεσιν δύναται να ζητή την συνδρομήν της αρμοδίας δια την τήρησιν της τάξεως Αρχής η οποία υποχρεούται να παρέχη την συνδρομήν ταύτην. Κατά την διάρκειαν της νυκτός, τας Κυριακάς και τας νόμω εξαιρετέας ημέρας δεν δύναται να επιβληθή κατάσχεσις κινητών εις χείρας του οφειλέτου πλην αν το μέτρον λαμβάνεται κατ' εφαρμογήν του άρθρου 8 του παρόντος, οπότε παρίσταται ως μάρτυς αντί του ενηλίκου προσώπου Δήμαρχος ή Πρόεδρος Κοινότητος ή Δημοτικός ή Κοινοτικός Σύμβουλος ή δημόσιος υπάλληλος ή αστυνομικόν όργανον».

--- Οι «ασυγκόμιστοι καρποί» και τα «αροτριώντα ζώα»

Τα ακόμα καλύτερα αρχίζουν με το άρθρο 16, στο οποίο περιγράφεται η μεταχείριση ασυγκόμιστων καρπών, με την απαραίτητη διευκρίνιση ότι οι ασυγκόμιστοι καρποί θεωρούνται «κινητά».

«Οι ασυγκόμιστοι καρποί θεωρούνται δια την κατάσχεσιν, επιβαλλομένην οποτεδήποτε, ως κινητά, παραλαμβανόμενοι ή αφαιρούμενοι μετά την ωρίμανσιν». Εικάζει επομένως ο φορολογούμενος ότι η Αρχή δεν μπορεί να του κατάσχει τα πορτοκάλια από το μπαξέ παρά μόνο εφόσον έχουν ωριμάσει...

Στο άρθρο 17 περιγράφονται οι εξαιρέσεις. Τι δεν μπορεί να κατασχεθεί.

1. Φαίνεται με σαφήνεια ότι ο νομοθέτης έχει προβλέψει για την επιβίωση του φορολογούμενου μετά την κατάσχεση, τουλάχιστον για τρεις μήνες. «Της κατασχέσεως εξαιρούνται: α) πράγματα της προσωπικής χρήσεως του οφειλέτου και της οικογενείας αυτού και ιδίως ενδύματα, κλινοστρωμναί, έπιπλα, εφόσον τα πράγματα ταύτα είναι απαραίτητα δια τας στοιχειώδεις ανάγκας της διαβιώσεως αυτών, β) τρόφιμα και καύσιμος ύλη απαραίτητα εις τον οφειλέτην και την οικογένειαν αυτού δια τρεις μήνας, γ) τα παράσημα και τα αναμνηστικά αντικείμενα, τα χειρόγραφα, αι επιστολαί, τα οικογενειακά έγγραφα και τα επαγγελματικά βιβλία, δ) τα προοριζόμενα δια την επιστημονικήν ή καλλιτεχνικήν και γενικώτερον πνευματικήν μόρφωσιν και ανάπτυξιν του οφειλέτου ή της οικογενείας αυτού βιβλία, μουσικά όργανα, εργαλεία τέχνης.

2. Επί πλέον των εν παραγρ. 1 περιουσιακών στοιχείων εξαιρούνται της κατασχέσεως επί προσώπων τα οποία πορίζονται τα προς το ζην δια καταβολής προσωπικής εργασίας, τα απαραίτητα δια την εργασίαν αυτών εργαλεία, μηχανήματα, βιβλία ή άλλα πράγματα, πλην τούτων δε: α) επί προσώπων ποριζομένων τα προς το ζην εκ γεωργικής εργασίας και δυο αροτριώντα ζώα, εν υποζύγιον, μία δάμαλις, εξ πρόβατα, εξ αίγες, η μέχρι της προσεχούς συγκομιδής απαιτουμένη σπορά και η τροφή των ανωτέρω ζώων επί τρεις μήνας, β) επί προσώπων ποριζομένων τα προς το ζην εκ της κτηνοτροφίας και δώδεκα μεγάλα ζώα ή είκοσι τέσσαρα μικρά ζώα και η τροφή τούτων επί τρεις μήνας, γ) επί προσώπων ποριζομένων τα προς το ζην εκ της πτηνοτροφίας και εκατόν πτηνά και η τροφή αυτών επί τρεις μήνας.

3. Δεν περιλαμβάνονται εις τα ακατάσχετα αι ταχυδρομικαί επιταγαί και τα πάσης φύσεως και χρήσεως αυτοκίνητα οχήματα εξαιρέσει των υπό των αναπήρων πολέμου και δια την μετακίνησιν αυτών χρησιμοποιουμένων οχημάτων».

* Τα άρθρα του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων, αντλήθηκαν από την ιστοσελίδα
του υπουργείου Δικαιοσύνης.