Τον αέρα του ενεργητικού τους θα κληθούν να "κουρέψουν" στους ισολογισμούς τους 2010 αρκετές εισηγμένες επιχειρήσεις, καθώς η ύφεση στην οικονομία, σε συνδυασμό με το υψηλό κόστος δανεισμού λόγω της κρίσης, αναμένεται να βγάλει… κόκκινα τα ετήσια τεστ απομείωσης.

Τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα επιβάλλουν να διενεργείται ετησίως έλεγχος απομείωσης της υπεραξίας (goodwill) που έχει προκύψει από την εξαγορά εταιριών. Τυπικά, οι ελληνικές επιχειρήσεις ακολουθούν τον παραπάνω κανόνα, όμως σε ελάχιστες περιπτώσεις από τους ελέγχους της τελευταίας τριετίας προέκυψε ανάγκη διαγραφής.

Και αυτό παρά το γεγονός ότι οι εταιρίες είχαν την τάση, σύμφωνα με ορκωτούς λογιστές, την περίοδο 1999 - 2007, να αναγνωρίζουν σημαντικό ποσοστό υπεραξίας ως προς τη συνολική αξία των επιχειρήσεων και επομένως σήμερα να διαθέτουν "φουσκωμένους" λογαριασμούς goodwill.

Μόνο για 6 ελληνικές και κυπριακές τράπεζες (Εθνική, Alpha Bank, EFG Eurobank, Πειραιώς, Κύπρου και MPB) το αθροιστικό ύψος υπεραξίας (ενσώματης και εξαγορών) ανέρχεται σε 5,9 δισ. ευρώ. Εξ αυτών τα 2,6 δισ. ευρώ αφορούν στην Εθνική Τράπεζα και προέρχονται κυρίως από την εξαγορασθείσα Finansbank.

Το κλασικό τρικ στο οποίο προσέφευγαν οι επιχειρηματίες για να μεταθέσουν στο μέλλον τις αναγκαίες διαγραφές ήταν η παροχή στους ελεγκτές υψηλών εκτιμήσεων κερδοφορίας για μελλοντικές χρήσεις. Έτσι, από τη μέθοδο προεξόφλησης μελλοντικών ταμειακών ροών που εφαρμόζεται στα τεστ δεν προέκυπτε ανάγκη διαγραφής goodwill.

Η δριμεία επιδείνωση των συνθηκών και των προοπτικών της ελληνικής οικονομίας, σε συνδυασμό με την αύξηση του κόστους δανεισμού, δεν επιτρέπει την εύκολη χρήση του ίδιου τρικ και για τους ισολογισμούς του 2010.

Η ελληνική οικονομία εισήλθε στον τρίτο χρόνο ύφεσης και το ΑΕΠ αναμένεται να μειωθεί φέτος κατά 3%. Οι συνθήκες είναι πολύ χειρότερες για όσες επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται, κατά κύριο λόγο, στην ελληνική αγορά, μια και η εγχώρια ζήτηση αναμένεται να σημειώσει μεγάλη πτώση 7,4% στο α΄ τρίμηνο και 6,1% στο δεύτερο και οι πωλήσεις τους εκτιμάται πως θα υποχωρήσουν άνω του 10%.

Ακόμα πιο άσχημα είναι τα πράγματα για κλάδους που συναλλάσσονται με το Δημόσιο, όπως οι κατασκευαστικές και οι φαρμακοβιομηχανίες, αφού το "μαχαίρι" στις δημόσιες επενδύσεις και στις δαπάνες προκαλεί δριμεία επιδείνωση στις προοπτικές τους.

Τέλος, το spread δανεισμού των επιχειρήσεων έχει αυξηθεί σημαντικά, συνεπεία της κρίσης, επηρεάζοντας το αποτέλεσμα των μελλοντικών ταμειακών ροών. Αυτή η επίπτωση συναρτάται, βέβαια, στον βαθμό στον οποίο απασχολούν ξένα κεφάλαια οι επιχειρήσεις.

Αν σε όλα αυτά προστεθεί το ότι αρκετές εισηγμένες διαπραγματεύονται κάτω από τη λογιστική τους αξία και πως τα επιχειρησιακά πλάνα τριετίας και πενταετίας, που κατέθεταν στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς μέχρι και το 2008, έχουν πρακτικά ακυρωθεί, τότε οι ενδείξεις για ανάγκη απομείωσης καθίστανται ακόμα πιο ισχυρές.

"Το 2008 ξένοι αλλά και ελληνικοί επιχειρηματικοί όμιλοι, όπως η Coca Cola 3Ε, προχώρησαν σε διαγραφές goodwill για θυγατρικές τους στην Ιρλανδία, εξαιτίας της κρίσης που ξέσπασε στη χώρα. Δεν θα πρέπει να συμβεί κάτι ανάλογο και εξαιτίας της ελληνικής δημοσιονομικής κρίσης;", διερωτάται έμπειρος ελεγκτής. Ο ίδιος εκτιμά ότι οι διαγραφές goodwill το 2010 θα ξεπεράσουν τα 2 δισ. ευρώ.

Ποιες προχωρούν σε αναπροσαρμογή αξίας goodwill

Ήδη, πολυεθνικές όπως η Vodafone προχώρησαν κατά τη διάρκεια του 2010 στη διαγραφή του συνόλου της υπεραξίας που είχαν αναγνωρίσει από τις εξαγορές στην Ελλάδα, ενώ σε αντίστοιχη κίνηση προχώρησαν και ελληνικοί όμιλοι όπως η MIG για τη Vivartia.

Σε διαγραφή υπεραξίας έχει προχωρήσει τα τελευταία χρόνια και η Alapis, η οποία διαθέτει ακόμα goodwill 463 εκατ. ευρώ, με πιθανό το ενδεχόμενο περαιτέρω απομείωσης το 2010 λόγω της φθίνουσας πορείας των απορρυπαντικών.

Αντίστοιχη κίνηση εξετάζουν και βιομηχανίες που προχώρησαν την προηγούμενη δεκαετία σε μεγάλες εξαγορές στο εξωτερικό. Η Τιτάν θα προχωρήσει σε αναπροσαρμογή του goodwill που εμφάνιζε στις 30/9/2010 (548,9 εκατ. ευρώ) μετά την πώληση του 16% της αιγυπτιακής θυγατρικής Alexandria Portland Cement Company SAE στην International Finance Corporation (IFC), έναντι 80 εκατ. ευρώ. 


Η Εθνική Τράπεζα θα αναπροσαρμόσει φέτος το goodwill εφόσον ολοκληρωθεί η συνδυασμένη διάθεση του 20% της Finansbank, από την οποία προσδοκά να εισπράξει σε επίπεδο ομίλου 1 - 1,2 δισ. ευρώ.

Το ενδιαφέρον εστιάζεται στο τι θα πράξουν οι επιχειρήσεις που έχουν διενεργήσει μεγάλες εξαγορές στην Ελλάδα. Ο όμιλος Folli Follie διαθέτει υπεραξία εξαγορών 253 εκατ. ευρώ, η Forthnet 287,6 εκατ. ευρώ (κυρίως από την εξαγορά της Nova), ο ΟΤΕ 571,8 εκατ. ευρώ και ο όμιλος Μυτιληναίου 257,8 εκατ. ευρώ.