Όσο και αν κάποιοι επιχειρηματίες «σηκώνουν μαύρες σημαίες» προκειμένου να πάρουν κι άλλες δουλειές απ’ το Δημόσιο, υπάρχει θέμα! - Σε ποιους κλάδους η κατάσταση έχει φτάσει στο «δεν πάει άλλο» και ποια πεδία νέων δράσεων ανοίγει τώρα το Δημόσιο.

Οι νέες χθεσινές δηλώσεις της διοίκησης της Coca Cola 3Ε, όσο και οι πρόσφατες αναφορές από τον όμιλο Μυτιληναίου και από τη ΓΕΚΕ, αποτελούν, απλώς και μόνο, την κορυφή του παγόβουνου.

Η αλήθεια είναι ότι οι σχέσεις κυβέρνησης και επιχειρήσεων βαδίζουν σε τεντωμένο σκοινί, καθώς, πέρα από τις ήπιες αναφορές του ΣΕΒ, η πλειονότητα των επιχειρηματιών εκφράζει έντονα παράπονα για την υπάρχουσα κατάσταση και τη δραματική επιδείνωση του οικονομικού περιβάλλοντος.

Μάλιστα, επιχειρήσεις με εξαγωγικό προσανατολισμό προειδοποιούν ότι θα μεταφέρουν την έδρα τους εκτός Ελλάδας.

Και αν σε κάποιες περιπτώσεις οι απειλές αυτές γίνονται ενίοτε με σκοπό την άσκηση πιέσεων για να αναλάβουν (και άλλες) κρατικές δουλειές, σε άλλες περιπτώσεις οι απειλές είναι πραγματικές και ο κίνδυνος πολύ μεγάλος. Μάλιστα, εταιρίες χρηματοοικονομικών συμβούλων «έχουν πέσει με τα μούτρα» επεξεργαζόμενες σχετικά σενάρια, προκειμένου να τα προτείνουν σε υποψήφιους πελάτες τους.

Το πρόβλημα όμως δεν περιορίζεται στις εξαγωγικές επιχειρήσεις, ούτε στους κλάδους που περιμένουν μάταια εδώ και δύο χρόνια μήπως το Δημόσιο προκηρύξει κάποιο σημαντικό έργο και προπαντός μήπως αρχίσει να πληρώνει τις υποχρεώσεις του προς τις εταιρίες, που λιμνάζουν εδώ και χρόνια…

Ο επιχειρηματικός κόσμος δυσανασχετεί για τις συνεχείς «έκτακτες» φορολογικές εισφορές, για τις καθυστερήσεις επιστροφής ΦΠΑ, για τη φορολόγηση των μερισμάτων με συντελεστή 40%, για καθυστερήσεις ετών στην είσπραξη επιχορηγήσεων κ.λπ.

«Τα μέτρα που ελήφθησαν δεν αποσκοπούν στην είσπραξη φόρων, καθώς από ένα σημείο και μετά οι αυξημένοι συντελεστές δεν φέρνουν περισσότερα έσοδα στα δημόσια ταμεία. Τα ξέρει όλα αυτά η κυβέρνηση. Απλώς, τα μέτρα ελήφθησαν με στόχο την επίτευξη πολιτικών ισορροπιών», ανέφερε χαρακτηριστικά γνωστός επιχειρηματίας από τον χώρο της ενέργειας.

Παράπονα επιχειρηματιών υπάρχουν επίσης, καθώς οι εταιρίες τους υφίστανται όλες τις παρενέργειες της εγχώριας μακροοικονομικής κρίσης. «Δυσκολευόμαστε στο κομμάτι των εγγυητικών επιστολών», λένε ορισμένοι, «εταιρίες του εξωτερικού διστάζουν να συνεργαστούν μαζί μας, μέχρις ότου σταθεροποιηθεί η κατάσταση στα δημόσια οικονομικά», λένε άλλοι, ενώ κάποιοι τρίτοι υποστηρίζουν ότι έχουν κλείσει σε σημαντικό βαθμό οι νέες, μεγάλες δανειοδοτήσεις των τραπεζών, ακόμη και για αποδεδειγμένα ισχυρούς ομίλους της χώρας…

«Γκρίνια» επίσης υπάρχει και σε αρκετούς βασικούς μετόχους εισηγμένων εταιριών στο Χρηματιστήριο της Αθήνας, οι οποίοι πιστεύουν ότι η μετοχή τους θα μπορούσε να είναι διαπραγματεύσιμη σε σαφώς πιο υψηλά επίπεδα από τα τρέχοντα, αν η έδρα τους βρισκόταν σε κάποια χώρα της δυτικής Ευρώπης. «Πολλά χαρτοφυλάκια αποφασίζουν να πουλήσουν Ελλάδα, λόγω του γενικότερου κινδύνου, και αυτό επηρεάζει έμμεσα και τη δική μας μετοχή», υποστηρίζουν.

Όσο και αν κάποια από τα παραπάνω παράπονα είναι υπερβολικά -ή και σε ορισμένες περιπτώσεις υστερόβουλα-, η ουσία είναι ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις καλούνται σήμερα να αντιμετωπίσουν ένα σαφώς δυσμενέστερο περιβάλλον, πέραν της μειωμένης ζήτησης η οποία οφείλεται στην οικονομική κρίση.

«Οι παρενέργειες δεν θα είναι πρόσκαιρες, αλλά θα μας συνοδεύουν για πολλά χρόνια, ακόμη και στην περίπτωση που εξομαλυνθούν τα πράγματα σε ό,τι αφορά την κρατική χρηματοδότηση μέσα στην επόμενη διετία. Στο κομμάτι της χρηματοδότησης, για παράδειγμα, τα πράγματα δεν θα μοιάζουν καθόλου με το παρελθόν. Μέχρι το 2008 για να πάρεις δάνειο με λογικό επιτόκιο χρειαζόσουν απλώς έναν καλό ισολογισμό και ενδεχομένως κάποιον φίλο στην τράπεζα για να σε εμπιστευτεί. Στο μέλλον τα πράγματα δεν θα είναι έτσι.

Το υψηλό country risk (κίνδυνος χώρας) θα συνοδεύει την Ελλάδα για κάμποσα χρόνια ακόμα», δήλωσε ο ίδιος επιχειρηματίας, συμπληρώνοντας: «Είναι τυχαίο που οι ξένοι όμιλοι, ο ένας μετά τον άλλον, προσπαθούν να φύγουν από τη χώρα;»…

Παράπονα κατά κλάδο…

Προβληματισμός επικρατεί στον κλάδο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, παρά το γεγονός ότι το νέο νομοσχέδιο υπερτερεί του προηγούμενου. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος εστιάζεται στη χρηματοδότηση των νέων projects, καθώς η τακτική ήταν μέχρι πρότινος τα κεφάλαια να αντλούνται περίπου ισομερώς από ίδιους πόρους των επενδυτών, από τραπεζικό δανεισμό και από την κρατική επιχορήγηση.

Παράγοντες της αγοράς αμφιβάλλουν έντονα για τους δύο τελευταίους χρηματοδοτικούς πόρους και φοβούνται ότι πολλά από τα έργα θα «κολλήσουν». «Οι τράπεζες είναι στριμωγμένες και οι κρατικές δαπάνες με το ζόρι φτάνουν για να καλύψουν συντάξεις, μισθούς δημοσίων υπαλλήλων και τόκους ομολόγων», υποστηρίζει γνωστός επιχειρηματίας από τον κλάδο της ενέργειας.

«Έχοντας επιλέξει ως έδρα μας την Ελλάδα, η εταιρία υφίσταται υπέρμετρη φορολογία». Αυτό δήλωσε ο πρόεδρος της Coca Cola Τρία Έψιλον κ. Γιώργος Δαυίδ κατά τη διάρκεια της γενικής συνέλευσης της εταιρίας, για να συμπληρώσει: «Οι απρόβλεπτες ή άστοχες αλλαγές στο φορολογικό πλαίσιο μπορεί να πλήξουν την ανάπτυξη».

Επισήμανε με έμφαση ότι «δεν είναι δυνατόν χωρίς να υπάρχει σταθερό φορολογικό περιβάλλον σε βάθος χρόνου η Ελλάδα να προσελκύσει μεγάλες επενδύσεις», ενώ έφερε ως παράδειγμα την καθυστέρηση άνω των 2 ετών λόγω της γραφειοκρατίας για τη δημιουργία μονάδας συμπαραγωγής θερμότητας και ηλεκτρισμού στο εργοστάσιό της στο Σχηματάρι, όταν, όπως είπε, μέσα στο 2009 έχει ξεκινήσει η λειτουργία 4 σε αντίστοιχες χώρες εκ των 16 προγραμματισμένων μονάδων συμπαραγωγής.

Οι ιδιοκτήτες των τηλεοπτικών σταθμών διαμαρτύρονται έντονα γιατί σε περιβάλλον οικονομικής κρίσης η κυβέρνηση επέβαλε φόρο στις τηλεοπτικές διαφημίσεις.

Ενδεικτικές για τη δυσφορία που υπάρχει στον κλάδο των ξενοδοχείων είναι οι θέσεις που εξέφρασε η εισηγμένη εταιρία ΓΕΚΕ (ξενοδοχείο President) για τη στάση της κυβέρνησης στην αντιμετώπιση της κρίσης στον τουρισμό.

Χαρακτηριστική είναι η αναφορά του οικονομικού διευθυντή της εισηγμένης κ. Χρήστου Παπαδόπουλου, για το πώς πιστεύει ότι θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί η κρίση, πλην όμως, συμπλήρωσε, προς την κατεύθυνση αυτή δεν γίνεται τίποτα. Αντί γι' αυτά, η ΓΕΚΕ επιβαρύνθηκε το 2009 με φορολογικό συντελεστή ανώτερο του 50%, κάτι που φαίνεται ότι θα συνεχιστεί και κατά τα επόμενα χρόνια, ανέφερε χαρακτηριστικά η διοίκηση της εταιρίας.

Δυσαρέσκεια επικρατεί στον κατασκευαστικό κλάδο, αλλά και σε όσες εταιρίες κάνουν χρήση στο εξωτερικό εγγυητικών επιστολών τραπεζών. Ειδικότερα στον κατασκευαστικό κλάδο, οι διαμαρτυρίες αφορούν στην έλλειψη προκήρυξης νέων έργων μέσα στο 2009, στις καθυστερήσεις (απαλλοτριώσεις κ.λπ.) σε έργα που υποτίθεται ότι θα έπρεπε να «τρέχουν», αλλά και στα μεγάλα ποσά που οφείλονται για έργα τα οποία έχουν ήδη ολοκληρωθεί εδώ και χρόνια.

Ανάλογες είναι και οι διαμαρτυρίες από τον χώρο της πληροφορικής (πάγωμα στην προκήρυξη νέων έργων κ.λπ.), ενώ για τις καθυστερήσεις πληρωμών του Δημοσίου καταγγέλλουν πλήθος περιπτώσεων όπου τα έργα τίθενται σε λειτουργία, αλλά επισήμως δεν παραλαμβάνονται, προκειμένου να καθυστερήσει το Δημόσιο την εγγραφή οφειλών προς τις εταιρίες!

«Γκρίνια» υπάρχει από παράγοντες της πληροφορικής και για λεγόμενα προγράμματα του ΕΣΠΑ. «Έχουν εξαγγελθεί τόσες φορές, χωρίς ουσιαστικά να έχουν ξεκινήσει και αντί για καλό, κάνουν ζημιά. Όποιος ήταν να επενδύσει, το αναβάλλει για την περίοδο όπου θα τρέξουν τα ΕΣΠΑ»…

Στις τηλεπικοινωνίες, αν και η μεγάλη επένδυση των 2 δισ. για τις οπτικές ίνες (Fiber To The Home) έχει εξαγγελθεί πολλές φορές, φαντάζει απόμακρη λόγω έλλειψης κεφαλαίων, ενώ στον ΟΤΕ η σχέση κυβέρνησης και Γερμανών της Deutsche Telekom φαίνεται, αν όχι να βαδίζει σε τεντωμένο σκοινί, τουλάχιστον να μη διάγει την καλύτερη περίοδό της…

Μεγάλη «ουρά» και στις επιχειρήσεις που αναμένουν από το Δημόσιο να εισπράξουν τις κρατικές επιχορηγήσεις για επενδύσεις που έχουν ήδη ολοκληρώσει εδώ και χρόνια.

Ακόμη και η ίδια η υπουργός Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, κ. Λούκα Κατσέλη, παραδέχεται ότι από τον νέο αναπτυξιακό νόμο που θα ψηφιστεί μέσα στο 2010 ελάχιστες εκροές θα υπάρξουν μέσα στο 2011, καθώς προηγείται η εξόφληση των υποχρεώσεων του προηγούμενου αναπτυξιακού νόμου… Παράγοντες της αγοράς θεωρούν τις εκτιμήσεις της υπουργού υπερβολικά αισιόδοξες!

Και τα ανοιχτά πεδία δράσης!

Στην αγορά των τυχερών παιχνιδιών, η κυβέρνηση άλλαξε στάση και αποκαλεί τώρα τον πρώην «παράνομο στοιχηματισμό» «αρρύθμιστο στοιχηματισμό». Η ουσία είναι ότι αναμένεται η προκήρυξη αδειών για ιντερνετικό στοίχημα, για videolotto και Ξυστό, με το Δημόσιο να αφήνει -επισήμως πλέον- πεδίο δράσης στον κλάδο και σε κοινοπραξίες ξένων εταιριών με ισχυρά εγχώρια επιχειρηματικά ονόματα.

Οι όλες εξελίξεις καθόλου αδιάφορη δεν αφήνουν και την Intralot, η οποία θα ανανεώσει -όπως δείχνουν τα πράγματα- μέχρι το τέλος Ιουλίου τη συνεργασία με τον ΟΠΑΠ σε ό,τι αφορά την ενοικίαση και συντήρηση του συστήματος, ενώ παράλληλα θα επιδιώξει να αναλάβει και τον ρόλο του στρατηγικού συνεταίρου του οργανισμού στο λανσάρισμα ιντερνετικού στοιχήματος.

Στον κλάδο της συμβατικής ενέργειας, η κινητικότητα είναι εντονότατη. Από τη μία έχουμε το ενδιαφέρον ξένων παικτών (βλέπε Κατάρ), από την άλλη ξεκίνησε η εμπορία υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG (από Βαρδινογιάννη - Μυτιληναίο) και επίσης βαδίζουμε προς αύξηση της οριακής τιμής του συστήματος, η οποία θα άρει τα αντικίνητρα για τους εγχώριους ιδιώτες παραγωγούς (Μυτιληναίος, ΓΕΚΤΕΡΝΑ, ΕΛΠΕ κ.ά.).

Η κυβέρνηση επίσης, προκειμένου να μπορέσει να προσελκύσει σημαντικά επενδυτικά projects από το εξωτερικό, προτίθεται να ψηφίσει νομοσχέδιο που θα προβλέπει ταχύτατη υλοποίηση διαδικασιών για επενδυτικά σχέδια μεγάλου ύψους. Τέτοιες επενδύσεις αναμένονται κυρίως στις υποδομές και στον τουρισμό, ενώ οι συμφωνίες τις οποίες πρόσφατα υπέγραψε η κυβέρνηση με την Κίνα φαίνεται να λειτουργούν και προς αυτήν την κατεύθυνση.