Προγράμματα… δίαιτας με περικοπή επενδύσεων και "μαχαίρι" σε κόστη ανακοινώνουν η μία μετά την άλλη οι εισηγμένες στο Χ.Α. επιχειρήσεις, θέτοντας ως άμεση προτεραιότητα για τη φετινή χρονιά την παραγωγή ελεύθερων ταμειακών ροών που θα επιτρέψουν τη μείωση του δανεισμού.

Πέντε μήνες μετά την όξυνση της κρίσης που προκάλεσε η κατάρρευση της Lehman Brothers οι περισσότερες εισηγμένες έχουν δώσει ήδη στίγμα… συντήρησης. Είτε τρέχουν ακόμη με plan A είτε, ακόμη περισσότερο, έχουν υιοθετήσει ήδη από τον περασμένο Οκτώβριο ή Νοέμβριο plan B, με μείωση παραγωγής, με απολύσεις ή με αναγκαστική διαθεσιμότητα και πάγωμα νέων επενδύσεων.

Η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων δ΄ τριμήνου 2008 επιβεβαιώνουν και επίσημα το… διαιτολόγιο που ακολουθούν οι εισηγμένες.

Πρώτο βήμα η περικοπή ή το πάγωμα επενδύσεων. Η πλειονότητα των εισηγμένων τρέχει μόνο υλοποιούμενες επενδύσεις, μεταθέτοντας για αργότερα τα νέα σχέδια. Κάποιες μάλιστα βιομηχανίες (π.χ. Σιδενόρ - Sovel) πάγωσαν μέχρι νεωτέρας και εν εξελίξει επενδύσεις.

Δεύτερο βήμα το μαχαίρι στα έξοδα. Εισηγμένες έκλεισαν μονάδες παραγωγής (Μυτιληναίος - Sometra), προχώρησαν σε απολύσεις (Frigoglass) ή αναδιάρθρωσαν μονάδες με εθελουσία (Hellas Can - Θεσσαλονίκη), ενώ οι περισσότερες μείωσαν τον βαθμό απασχόλησης θέτοντας το προσωπικό σε αναγκαστική διαθεσιμότητα (Σιδενόρ - Stomana, Μ.Ι. Μαΐλλης κ.ά.). Μισθοί και bonus, έξοδα διαφήμισης και προώθησης, ενοίκια και μισθώματα, ακόμη και τα αναλώσιμα των επιχειρήσεων μπαίνουν στο μικροσκόπιο.

Επιπλέον, οι εισηγμένες στοχεύουν με τη σταδιακή ενίσχυση της ρευστότητας σε μετατροπή βραχυπρόθεσμου δανεισμού σε μακροπρόθεσμο, προκειμένου να περιοριστούν τα χρηματοοικονομικά κόστη (π.χ. Folli Follie).

Μειώνουν χρόνους πιστώσεων στους πελάτες (Φουρλής, Νεοχημική) και χρόνους διακράτησης αποθεμάτων για να ενισχύσουν τις ταμειακές τους ροές. Τέλος, ξεκαθαρίζουν το πελατολόγιό τους, ώστε να ελεγχθεί ο κίνδυνος από επισφάλειες.

Τα δύο τελευταία τρίμηνα του 2008 έδειξαν σαφή επιδείνωση των δεικτών κυκλοφοριακής ταχύτητας και αύξηση της προσφυγής σε δανεικά για κεφάλαιο κίνησης. Ο συνολικός δανεισμός των εισηγμένων του μη χρηματοοικονομικού τομέα ανήλθε στις 30/9/08 στα 43,1 δισ. ευρώ, αυξημένος κατά 3 δισ. ευρώ σε σχέση με τις 30/6. Εξ αυτών τα βραχυπρόθεσμα δάνεια ανέρχονται στα 16,1 δισ. ευρώ.

---"Μαχαίρι" μέχρι και στα έξοδα συντήρησης από βιομηχανίες

Ο όμιλος Τιτάν έθεσε ως προτεραιότητα για τη φετινή χρονιά την παραγωγή θετικών χρηματικών ροών (free cash flow) για τη μείωση του δανεισμού. Και για να το πετύχει περικόπτει επενδύσεις και προχωρά σε κινήσεις μείωσης του κόστους παραγωγής και λειτουργίας. Η διοίκησή του, δε, θα εξέταζε ακόμη και τη μη διανομή μερίσματος χρήσης 2008 αν δεν ήταν υποχρεωτική.

Το πλάνο της Τιτάν περιλαμβάνει επιπλέον "μαχαίρι" στις εργασίες συντήρησης στις μονάδες παραγωγής. Αντίθετα, θα συνεχιστούν οι υλοποιούμενες επενδύσεις για την κατασκευή μονάδας στην Αλβανία και δεύτερης γραμμής παραγωγής στη μονάδα του Beni Suef της Αιγύπτου. Στην προσπάθεια μείωσης στα κόστη (παραγωγής) συμβάλλει και η σημαντική πτώση της τιμής της πρώτης ύλης.

Σε περικοπή επενδύσεων προχωρά και η Coca Cola 3Ε. Οι επενδύσεις για την επόμενη τριετία ανέρχονται σε 1,4 δισ. ευρώ, σαφώς μειωμένες σε σχέση με την προηγούμενη τριετία.

Χαρακτηριστικό είναι ότι η πολυεθνική θα εγκαταστήσει φέτος τα μισά ψυγεία (100 χιλ.) σε σχέση με πέρυσι καθώς διαπιστώνει ότι η κρίση στρέφει τους καταναλωτές των αναδυόμενων οικονομιών να αγοράζουν τα απαραίτητα αναψυκτικά, νερά και χυμούς από τα super markets και όχι από τα καταστήματα ψιλικών που διαθέτουν ψυγεία.

Η μείωση των επενδύσεων της Coca Cola σε ψυγεία πλήττει ήδη την ομογάλακτη Frigoglass. Η τελευταία ανακοίνωσε ότι κλείνει δύο εργοστάσια στη Νορβηγία και στην Πολωνία, απολύοντας 355 άτομα και μειώνει κατά 120 άτομα το εργατικό δυναμικό του εργοστασίου που διατηρεί στην Πάτρα. Το κόστος των παραπάνω ενεργειών ανέρχεται σε περίπου 13 εκατ. ευρώ.

Την αναστολή της λειτουργίας της μονάδας ψευδαργύρου της θυγατρικής του Sometra ανακοίνωσε και η Μυτιληναίος, η οποία ταυτόχρονα μειώνει την παραγωγή στη μονάδα της Αλουμίνιον, λόγω των χαμηλών τιμών ψευδαργύρου και αλουμινίου αντίστοιχα. Η Μυτιληναίος αναλαμβάνει κόστος 2 εκατ. ευρώ, αλλά αποφεύγει ζημία ύψους 21 εκατ. ευρώ.

Περικοπή σε κόστη συντήρησης προβλέπουν ακόμη και αμυντικοί κλάδοι, όπως αυτός των διυλιστηρίων. Η Μotor Oil, η οποία πραγματοποίησε πέρυσι τις υψηλότερες στην ιστορία της εργασίες συντήρησης των μονάδων της, αναφέρει ότι φέτος οι σχετικές δαπάνες θα περιοριστούν λόγω και της σχετικής ευχέρειας.

Αντίστοιχα, τα ΕΛΠΕ επανεξετάζουν τις επενδύσεις για διεύρυνση του δικτύου πρατηρίων στα Βαλκάνια. Το εναπομείναν επενδυτικό πρόγραμμα της πενταετίας 2008 - 2012 ανέρχεται σε 1,9 δισ. ευρώ και αναμένεται να τρέξει για φέτος με χαμηλότερες ταχύτητες

"Μαχαίρι" στα έξοδα τόσο στα γενικά βιομηχανικά όσο και στις δαπάνες διοίκησης προβλέπει το νέο business plan της Πετζετάκις για το 2009. Ειδικότερα, προβλέπεται μείωση των γενικών βιομηχανικών εξόδων φέτος κατά 2,9 εκατ. ευρώ, ενώ αναμένεται να περικοπούν και οι δαπάνες διοίκησης κατά 2,4 εκατ. ευρώ, με μείωση των αμοιβών των στελεχών διοίκησης και με την υιοθέτηση μικρότερου διοικητικού σχήματος.

Τέλος, προτεραιότητα την παραγωγή θετικών ταμειακών ροών έχει για φέτος η Eurodrip και στην κατεύθυνση αυτή θα βοηθήσουν οι χαμηλότερες επενδύσεις (3 - 3,5 εκατ. ευρώ) καθώς η πτώση των τιμών των πρώτων υλών.

---Κόβουν χρόνους πιστώσεων και διακράτησης αποθεμάτων οι εμπορικές

Επίδειξη ικανότητας παραγωγής θετικών ταμειακών ροών έκανε στο δ΄ τρίμηνο του 2008 ο όμιλος Φουρλή. Ειδικότερα, πέτυχε να ενισχύσει τις ταμειακές ροές του κατά 50 εκατ. ευρώ (!), μειώνοντας αποθέματα και περιορίζοντας τις ημέρες πίστωσης προς πελάτες.

Χαρακτηριστικό είναι ότι στη χονδρική των ηλεκτρικών ο όμιλος παρέχει πλέον πιστώσεις στο ύψος που καλύπτουν οι ασφαλιστικές και μόνο.

Έτσι, στις 31/12/08 ο καθαρός του δανεισμός έπεσε στα 140 εκατ. ευρώ. Ο όμιλος από τις αρχές του 2009 επηρεάζεται θετικά και από τη μείωση των τιμών των εμπορευμάτων και των πρώτων υλών. Επιπλέον, η Φουρλής προχωρά σε ορθολογικοποίηση των εξόδων, ελέγχοντας κάθε κοστολογικό παράγοντα.

Η διοίκηση του ομίλου εκτιμά ότι το free cash flow θα αυξηθεί περαιτέρω φέτος, οδηγώντας σε μείωση του δανεισμού. Πέραν του περιορισμού των πιστώσεων στα ηλεκτρικά, το free cash flow προβλέπεται να τονωθεί και από έκτακτα έσοδα πώλησης του ακινήτου στον Ρέντη, στο οποίο ο όμιλος έχει επενδύσει συνολικά 50 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ομίλου, κ. Β. Φουρλή, στους επόμενους δύο μήνες αναμένεται να υπάρξει πώληση μέρους του ακινήτου.

Παρά την καλή πορεία του α΄ διμήνου και βάσει αυτής της εκτίμησης για αύξηση μεριδίων από ΙΚΕΑ και Intersport, ο όμιλος έχει έτοιμο και plan B, το οποίο προβλέπει μείωση στα κόστη κατά 10% σε περίπτωση που οι πωλήσεις του ομίλου υποχωρήσουν κατά 15% - 20%, ενώ ανοιχτό σε αυτή την περίπτωση μένει αν θα υπάρξει περικοπή επενδύσεων.

Η Ηλεκτρονική προχωρά σε επαναδιαπραγμάτευση μισθωμάτων και συμβάσεων με τρίτους και σε συγκράτηση δαπανών marketing και διαφήμισης στο επίπεδο του 3,5% επί του τζίρου.

Επίσης, μειώνει το stock εμπορευμάτων ασφαλείας στο επίπεδο των 65 ημερών από 80 ημέρες και διαπραγματεύεται με τους προμηθευτές του τόσο την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής όσο και στην ευνοϊκότερη τιμολόγηση. Ήδη στο α΄ εξάμηνο της τρέχουσας χρήσης κατάφερε να μειώσει δαπάνες κατά 1,5 εκατ. ευρώ, σε επίπεδο ομίλου.

Συντηρητική τακτική με αύξηση των προβλέψεων για επισφαλείς απαιτήσεις σε 4,5% από 2,8%, "στενότερη παρακολούθηση των αποθεμάτων του και συγκράτηση των εξόδων του υιοθετεί ο όμιλος Πλαίσιο, προσαρμοζόμενος στις συνθήκες που διαμορφώνονται στην αγορά. Εξάλλου, σύμφωνα με τη διοίκησή του, εντός του 2009 θα εγγραφεί το όφελος από τη λειτουργία του νέου κέντρου logististics του ομίλου τόσο στην αποτελεσματικότητα όσο και στα κόστη.

Η Alpha Grissin αποφάσισε να προχωρήσει σε περιορισμό κόστους της τάξεως έως 1 εκατ. ευρώ και προς την κατεύθυνση αυτή θα συμβάλει η απόφαση για απορρόφηση δύο θυγατρικών της.

Στη μείωση όλων των κοστολογικών παραγόντων προκειμένου να αμυνθεί επικεντρώνεται η Σαράντης. Ήδη ολοκλήρωσε την αναδιάρθρωση του δικτύου διανομής της στην Ελλάδα και στο εξωτερικό εξοικονομώντας 2 εκατ. ευρώ ή ποσοστό 1% στα κέρδη προ φόρων (με τα δεδομένα του 2008).

Παράλληλα, αναμένει μείωση του κόστους παραγωγής λόγω της πτώσης στις τιμές των εμπορευμάτων διεθνώς.