Νέο κύμα απαιτήσεων για αναδρομικά στις συντάξεις

Μπορεί το υπουργείο Εργασίας να ανακοίνωσε χθες ότι οι νέες, αυξημένες επικουρικές συντάξεις σε 250.000 δικαιούχους θα καταβληθούν στις 2 Ιουνίου, όμως οι συνέπειες της πανδημίας ήδη δημιουργούν μια νέα… φουρνιά αναδρομικών υποχρεώσεων προς 400.000 συνταξιούχους, που έρχεται μάλιστα να προστεθεί στις ήδη γνωστές διεκδικήσεις του παρελθόντος, των σχεδόν 4 δισ. ευρώ.

Οι καταιγιστικές εξελίξεις και οι ανατροπές που επέφερε η υγειονομική κρίση του κορωνοϊού σε όλους τους τομείς έχει ανατρέψει κάθε σχεδιασμό του οικονομικού επιτελείου, καθώς τα δημοσιονομικά περιθώρια στενεύουν. Έτσι, και οι εξαγγελίες του υπουργείου Εργασίας για αυξήσεις σε πάνω από 1 εκατ. συνταξιούχους αμέσως μετά την ψήφιση του ασφαλιστικού νόμου Βρούτση έχουν τεθεί σε... αναστολή.

Οι αυξήσεις των επικουρικών θα δοθούν τελικά τον Ιούνιο, όμως ακόμη δεν είναι γνωστό τι θα γίνει με τις κύριες συντάξεις. Άλλωστε, ήδη έχουν συσσωρευτεί η αναδρομικά 9 μηνών για περίπου 250.000 δικαιούχους επικουρικών συντάξεων (δικαιούνται από τον περασμένο Οκτώβριο μηνιαία αύξηση, κατά μέσο όρο, 100 ευρώ).

Παράλληλα, αυξάνονται οι απαιτήσεις και για περίπου 185.000 δικαιούχους κύριων συντάξεων (δικαιούνται, λόγω των νέων συντελεστών αναπλήρωσης, μια αύξηση που πρέπει να δοθεί εφάπαξ ή σε 5 ετήσιες δόσεις).

Σύμφωνα με τις μελέτες που συνοδεύουν το νέο ασφαλιστικό, η ετήσια δαπάνη είχε προϋπολογιστεί για το 2020 και μέχρι το 2026 κοντά στο 0,20% του ΑΕΠ, δηλαδή περίπου στα 450 εκατ. ευρώ. Μάλιστα, η δαπάνη αυτή, από το 2027 και μετά βαίνει αυξανόμενη. Τα χρήματα αυτά είχε προϋπολογιστεί να δοθούν από το κονδύλι της 13ης σύνταξης, το οποίο κυμαινόταν στο 0,50% του ΑΕΠ, δηλαδή κοντά στο 1 δισ. ευρώ. Πλέον, η 13η σύνταξη έχει καταργηθεί, οι αυξήσεις όμως δεν έχουν δοθεί ακόμη.

Με βάση τις πρόσφατες ανακοινώσεις του υπουργείου Εργασίας, τα αναδρομικά στις επικουρικές θα καταβληθούν με εφάπαξ πληρωμή το συντομότερο δυνατό και σίγουρα μέχρι τον Οκτώβριο του 2020. Σύμφωνα μάλιστα με τον αρμόδιο υπουργό, το εγχείρημα της πληρωμής των αυξημένων συντάξεων εν μέσω πανδημίας ήταν πραγματικά πολύ δύσκολο.

Να σημειωθεί ότι ο κ. Βρούτσης δεν άνοιξε τα χαρτιά του όσον αφορά τις αυξήσεις στις κύριες συντάξεις και τα αντίστοιχα αναδρομικά. Μόνο για τις επικουρικές συντάξεις, και δεδομένου ότι οι αυξήσεις κοστίζουν περί τα 25 εκατ. ευρώ, τα αναδρομικά τουλάχιστον 9 μηνών είναι κοντά στα 230 εκατ. ευρώ, ενώ σε άλλα περίπου 100 εκατ. ευρώ υπολογίζεται το κόστος για τις αυξήσεις και τα αντίστοιχα αναδρομικά για τις κύριες συντάξεις.

Οι επικουρικές θα επανέλθουν στα επίπεδα που ήταν τον Ιούνιο του 2016, σε πρώην μισθωτούς του πρ. ΙΚΑ, δημόσιους υπαλλήλους, εμποροϋπαλλήλους, ναυτιλιακούς και τουριστικούς πράκτορες, εργαζόμενους σε εταιρείες οινοποιίας, δημοτικούς υπαλλήλους, δικηγόρους, συμβολαιογράφους, ναυτικούς, τραπεζοϋπαλλήλους, μηχανικούς κ.ά.

Τις αυξήσεις θα μοιραστούν οι εξής ασφαλισμένοι:

- 139.055 μισθωτοί ΙΚΑ που είχαν μέση περικοπή 45%.

- 1.009 τραπεζοϋπάλληλοι της πρώην Τράπεζας Πίστεως, οι οποίοι είχαν μέση μείωση 48,24%.

- 8.858 εμποροϋπάλληλοι, που είχαν μέση μείωση 41,21% το 2016.

- 7.341 δικηγόροι, που έχασαν το 41,35% της επικουρικής τους.

- 2.813 πρώην εργαζόμενοι σε Γεωργικές Συνεταιριστικές Οργανώσεις, που έχασαν μεσοσταθμικά το 39,56% της επικουρικής τους το 2016.

- 538 βενζινοπώλες, που απώλεσαν κατά μέσο όρο το 38,37% της επικουρικής τους.

- 21.618 ναυτικοί, που μέτρησαν απώλειες 36,54%.

- 1.758 εργαζόμενοι σε εταιρείες Οινοποιίας, Ζυθοποιίας και Οινοπνευματοποιίας, που έχασαν το 31,95% της επικουρικής τους.

- 3.215 πρώην υπάλληλοι Ναυτικών και Τουριστικών Πρακτορείων, που έχασαν το 31,29% της επικουρικής τους καθώς και

- 3.887 πρώην υπάλληλοι Εμπορικής Τράπεζας, που μέτρησαν απώλειες 29,49%.

Στις παγωμένες διατάξεις του νόμου Βρούτση που αυξάνουν τις αναδρομικές υποχρεώσεις του Δημοσίου προς εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχους περιλαμβάνεται και ο επανυπολογισμός των κύριων συντάξεων με τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης.

Στην πράξη, νέα ποσά που θα πρέπει αναδρομικά να καταβληθούν στις κύριες συντάξεις προκαλεί ο επανυπολογισμός των συντάξεων όσων έχουν πλέον των 30 ετών ασφάλισης, με τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης του ν. 4670/2020. Δικαιούχοι είναι περίπου 720.000 συνταξιούχοι που έχουν συνταξιοδοτηθεί είτε πριν είτε μετά το ν. Κατρούγκαλου. Τα ποσά θα αφορούν είτε απευθείας αύξηση της κύριας σύνταξης είτε αύξηση της προσωπικής διαφοράς. Στην πρώτη περίπτωση, τα ποσά θα έπρεπε να καταβληθούν άμεσα. Στη δεύτερη περίπτωση, θα πρέπει να καταβληθούν σε πέντε ετήσιες δόσεις.

Ο… γρίφος των παλαιών αναδρομικών

Και βέβαια, μόνιμα στο προσκήνιο παραμένει η παλαιά φουρνιά αναδρομικών διεκδικήσεων. Η ώρα της κρίσης για διεκδικήσεις που σύμφωνα με το επικρατέστερο σενάριο ανέρχονται σε 3,9 δισ. ευρώ πλησιάζει καθώς σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η πολυαναμενόμενη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) για τις διεκδικήσεις των περικοπών των συντάξεων που είχαν κριθεί αντισυνταγματικές το 2015, θα δημοσιευτεί έως τα τέλη Ιουνίου. Η διάσκεψη που έχει γίνει, έδωσε ουσιαστικά μια κατεύθυνση σε σχέση με το προς τα πού θα κινηθεί η τελική απόφαση, πλην όμως πολλά σημεία μένουν αναπάντητα έως τη δημοσίευση της απόφασης.

Σύμφωνα με τον δικηγόρο Διονύση Ρίζο, τα τρία σενάρια που υπάρχουν, αφορούν:

- Την απονομή των περικοπών για 42 μήνες, καθώς και τα δώρα και επιδόματα, δικαιώνοντας έτσι πλήρως τις διεκδικήσεις των συνταξιούχων.

- Την απονομή των περικοπών για 11 μήνες, από τον Ιούνιο του 2015 ως και το Μάιο του 2016, περιορίζοντας έτσι τις σχετικές διεκδικήσεις.

- Την απόρριψη του συνόλου των διεκδικήσεων, με την αιτιολογία ότι ο ν. 4387/2016 αναδρομικά από το 2014 θεράπευσε την αντισυνταγματικότητα των περικοπών.

Οι περικοπές που είχαν κριθεί αντισυνταγματικές και γι’ αυτές εκκρεμούν περί τις 9.000 αγωγές (κυρίως ομαδικές) στα Διοικητικά Δικαστήρια αφορούν:

1. Τη μείωση κατά 12% στο τμήμα της κύριας σύνταξης που υπερέβαινε την 31/12/2014 τα 1.300 €.

2. Τη μείωση από το 1ο ευρώ στο άθροισμα κύριας και επικουρικής με κλίμακα 5%, 10%, 15%, 20% για αθροιστικά ποσά 1.000 €, 1.500 €, 2.000 € και 3.000 € αντίστοιχα.

3. Τη μείωση στα ποσά των επικουρικών συντάξεων 10%, 15% και 20% για τις επικουρικές έως 250 €, που υπερέβαιναν τα 250 € και τα 300 € αντίστοιχα.

4. Την πλήρη περικοπή των Δώρων Χριστουγέννων, Πάσχα και επιδόματος αδείας, που για τις κύριες συντάξεις ήταν στο ποσό των 800 € συνολικά και στις επικουρικές αφορούσε 2 συντάξεις.

Σύμφωνα με τον κ. Ρίζο, η απόφαση του ΣτΕ θα αφορά τους συνταξιούχους αποκλειστικά και μόνο των πρώην φορέων αρμοδιότητας του υπουργείου Εργασίας (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ κ.λπ.) καθώς οι συνταξιούχοι του Δημοσίου περιμένουν σχετικές αποφάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου, οι οποίες και δεν έχουν εκδοθεί ακόμη ούτε σε πρώτο βαθμό.

Βέβαια, η κυβέρνηση και συγκεκριμένα το οικονομικό επιτελείο έχει ξεκαθαρίσει ότι όποια κι αν είναι η απόφαση του ΣτΕ, τα αναδρομικά θα λάβει το σύνολο των συνταξιούχων που έχουν υποστεί περικοπές. Για να συμπληρώσουν βέβαια -με πιο έντονο ύφος, πλέον, ελέω πανδημίας- ότι όποιες επιστροφές θα γίνουν με βάση τις οικονομικές και δημοσιονομικές δυνατότητες της χώρας.

Μάλιστα, ο κ. Ρίζος επισημαίνει ότι ειδικά για τους συνταξιούχους του Δημοσίου, αρμόδιο είναι το Ελεγκτικό Συνέδριο, το οποίο μάλιστα, πρόσφατα έκρινε αντισυνταγματική την Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων που είχε θεσπισθεί με το ν. 3865/2011 και που κυμαίνεται από 3% έως 14% της σύνταξης από το 1ο ευρώ.

Η εν λόγω απόφαση προσθέτει στη συνολική διεκδίκηση των συνταξιούχων του δημοσίου και των ενστόλων ένα επιπλέον ποσό. Οι σχετικές δίκες για τις διεκδικήσεις δεν έχουν καν προσδιοριστεί ενώ στο Ελεγκτικό Συνέδριο δεν έχει πραγματοποιηθεί διαδικασία πιλοτικής δίκης.