Στην κόψη του ξυραφιού η επένδυση στα Μεταλλεία Κασσάνδρας

Σε αδιέξοδο, μέχρι στιγμής, βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και την Ελληνικός Χρυσός για την αναθεώρηση της σύμβασης και του επενδυτικού πλάνου, που έχουν ψηφιστεί από τη Βουλή για τα μεταλλεία της Κασσάνδρας στη Χαλκιδική.

Οι δύο πλευρές ξεκίνησαν λίγο πριν το τέλος του χρόνου διαπραγματεύσεις για την τροποποίηση της σύμβασης που κυρώθηκε με νόμο το 2004 και αφορούσε στην απόκτηση των μεταλλείων Σκουριών, Ολυμπιάδας και Στρατωνίου από την Ελληνικός Χρυσός -εταιρείας μέλους της καναδικής Eldorado Gold. Οι διαβουλεύσεις αφορούν, επίσης, το πλάνο των επενδυτών το οποίο εκπονήθηκε το 2006.

Οι συζητήσεις αυτές, όπως αναφέρουν πληροφορίες του Euro2day.gr, έχουν κολλήσει, καθώς οι δύο πλευρές δεν βρίσκουν κοινό πεδίο στο θέμα της δημιουργίας μεταλλουργίας στην περιοχή Μαντέμ Λάκκοw που θα παράγει καθαρό χρυσό -με τα προφανή οφέλη για το δημόσιο- καθώς το προϊόν δεν θα φεύγει στο εξωτερικό, προκειμένου να ακολουθήσει την τελευταία διαδικασία μεταποίησης.

Υπουργείο κι Ελληνικός Χρυσός έκατσαν στο τραπέζι αφού προεκλογικά η ΝΔ και ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχαν ταχθεί υπέρ της επένδυσης της Ελληνικός Χρυσός και των Καναδών, επικρίνοντας τη στάση του ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στην εταιρεία. Επιπλέον, στις 9 Αυγούστου ο κ. Μητσοτάκης, από τη θέση του πρωθυπουργού, είχε συναντηθεί με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Eldorado Gold Τζoρτζ Μπερνς και δεσμεύτηκε να προχωρήσει η επένδυση, με την προϋπόθεση της τήρησης των όρων προστασίας του περιβάλλοντος αλλά και της δημιουργίας θέσεων εργασίας. Αλλά και ο επικεφαλής της Ελληνικός Χρυσός Χρήστος Μπαλάσκας, με συνέντευξή του στις 2 Σεπτεμβρίου στο «Βήμα της Κυριακής», ανήγγειλε την πρόθεση για επενδύσεις 2 δισ. δολαρίων (πέραν του 1 δισ. δολ. που υποστηρίζει ότι έχει επενδυθεί έως σήμερα) και άνοιγε το θέμα της αναθεώρησης της σύμβασης και του επενδυτικού πλάνου, με στόχο τη «διασφάλιση της βιωσιμότητας τέτοιων έργων και με εγγυήσεις που να προσφέρουν ασφάλεια στους επενδυτές».

Ταυτόχρονα, η Ελληνικός Χρυσός, μετά την απεμπλοκή των αδειών για τις Σκουριές, έχει ξεκινήσει τις κατασκευαστικές εργασίες του εξωτερικού περιβλήματος του μηχανολογικού εξοπλισμού για τον εμπλουτισμό των μεταλλευμάτων.

Η διακοπή των διαπραγματεύσεων

Όπως αναφέρουν στο Euro2day.gr πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, «σκληρό σημείο της διαπραγμάτευσης», η οποία κατά άλλες πληροφορίες διακόπηκε την περασμένη εβδομάδα από την πολιτική ηγεσία, «είναι το θέμα της μεταλλουργίας». Σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους, «η εταιρεία υποστήριξε, επικαλούμενη σχετική μελέτη, το χαμηλό IRR (εσωτερικός ρυθμός απόδοσης) για την επένδυση της μεταλλουργίας. Και μάλιστα, αν και η σύμβαση υποχρεώνει τον επενδυτή για το συγκεκριμένο έργο».

Το υπουργείο, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, ανέθεσε στην Grant Thornton την εξέταση της συγκεκριμένης μελέτης και ταυτόχρονα φέρεται να ανοίγει ζήτημα της τοποθέτησης των προγραμματισμένων κεφαλαίων σε άλλα σημεία των μεταλλείων και επανεξέτασης σε δύο χρόνια της δυνατότητας πραγματοποίησης της επένδυσης της μεταλλουργίας.

Πώς τοποθετείται για το θέμα, σύμφωνα με πηγές, η ηγεσία του ΥΠΕΝ για να τροποποιήσει τη σύμβαση και να πάει με νέο κείμενο προς ψήφιση στη Βουλή: «Υπάρχει η βούληση να βοηθήσουμε, στον βαθμό που διασφαλίζονται τα συμφέροντα του ελληνικού δημοσίου. Αυτά είναι: η απόλυτη προστασία του περιβάλλοντος, η αναπτυξιακή διάσταση της επένδυσης (θέσεις εργασίας) και η κοινωνική συνοχή».

Ασφαλές πλαίσιο επένδυσης

Στον αντίποδα, και σύμφωνα με όσα περιγράφουν στο Euro2day.gr στελέχη της Ελληνικός Χρυσός, «το project των μεταλλείων της Κασσάνδρας είναι σύνθετο και θα διψά… για αδειοδοτήσεις. Ο επενδυτής θέλει ασφάλεια για να τοποθετήσει τα κεφάλαιά του, με δεδομένα τα όσα συνέβησαν τα προηγούμενα χρόνια». Τα ίδια πρόσωπα υπενθυμίζουν την «πρόθεση της καναδικής Eldorado Gold να επενδύσει άλλα 2 δισ. δολ., τόσο οι ίδιοι όσο και άλλοι συνεπενδυτές». Δεν παραβλέπουν επίσης και «την πτώση της χρηματιστηριακής αξίας της εταιρείας από τα 2 δισ. στα 900 εκατ. δολ.».

Η πλευρά των επενδυτών επιδιώκει στη νέα σύμβαση να ενσωματωθεί και η τεχνολογία της ξηρής απόθεσης των καταλοίπων από την επεξεργασία των μεταλλευμάτων, μέθοδος που, σύμφωνα με τους ίδιους, είναι πιο φιλική προς το περιβάλλον και μειώνει δραστικά το αποτύπωμα των εργασιών της στο φυσικό περιβάλλον.

Οι ίδιες πηγές επιβεβαιώνουν στο Euro2day.gr, χωρίς περαιτέρω διευκρινίσεις, ότι «η μεταλλουργία, ως καθετοποιημένη δραστηριότητα, είναι μέρος της διαπραγμάτευσης με το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας».

Οι θέσεις εργασίας και η ΕΚΕ

Κύκλοι του ΥΠΕΝ υποστηρίζουν στο Euro2day.gr πως «οι επενδυτές αφήνουν να αιωρείται το θέμα της διασφάλισης των θέσεων εργασίας» κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων. «Συνολικά, έχουν τεθεί από το ελληνικό δημόσιο 25 ζητήματα για την αναθεώρηση της σύμβασης, χωρίς μέχρι στιγμής να έχει σημειωθεί πρόοδος», συμπληρώνουν οι ίδιες πηγές.

Επιπλέον, αρμόδιοι παράγοντες του ΥΠΕΝ διερωτώνται για τη στάση των επενδυτών, με δεδομένο το ότι ζητούν την άμεση έκδοση των αδειών, αλλά την ίδια στιγμή δεν δέχονται συναίνεση του ελληνικού δημοσίου για την είσοδο στρατηγικού επενδυτή ή και την προσκόμιση εγγυητικής επιστολής.

Αντίθετα, πηγές της Ελληνικός Χρυσός υπαινίσσονται πως είναι σε γνώση του ΥΠΕΝ «αντισταθμιστικά και εμβληματικά έργα ύψους 80 εκατ. ευρώ σε βάθος χρόνου, που θα αναδείξουν την περιοχή τουριστικά και αναπτυξιακά». Σημειώνουν ακόμη πως ζητούν στη σύμβαση να τεθούν ρήτρες και σαφή χρονοδιαγράμματα, που θα διασφαλίζουν τόσο τον επενδυτή όσο και το ίδιο το ελληνικό δημόσιο.

Ο στρατηγικός επενδυτής

Η Eldorado Gold, όπως έχει αναγγείλει, είναι και στη διαδικασία εύρεσης στρατηγικού επενδυτή για την επένδυση. Πηγές της εταιρείας υποστηρίζουν στο Euro2day.gr πως είναι έτοιμη για την είσοδο στρατηγικού επενδυτή, ο οποίος θα βάλει άμεσα 800 εκατ. δολ. Προφανώς, όπως αφήνουν να φανεί, η εξέλιξη αυτή συνδέεται άμεσα και με την έκβαση των διαπραγματεύσεων με το ΥΠΕΝ.

Οι άδειες γεώτρησης στο Στρατώνι

Την ίδια στιγμή, η Ελληνικός Χρυσός, όπως υποστηρίζει, εκτελεί κανονικά τις υπόλοιπες εργασίες. Μία εξ αυτών, όμως, είναι οι γεωτρήσεις για την έρευνα του κοιτάσματος Αργύρου, Μόλυβδου και Ψευδάργυρου στο Στρατώνι. Εργασίες που πρέπει να γίνουν, προκειμένου να διαπιστώσουν την επάρκεια του κοιτάσματος τουλάχιστον για τα επόμενα επτά χρόνια.

Σύμφωνα με πηγές της εταιρείας, οι σχετικές άδειες δεν δίνονται.

Από την πλευρά του ΥΠΕΝ, αρμόδια στελέχη υποστηρίζουν στο Euro2day.gr πως οι άδειες αυτές είναι αρμοδιότητα της αποκεντρωμένης διοίκησης και το υπουργείο έχει εξαντλήσει τις προσπάθειές του, στον βαθμό που του αναλογούν, για τη δρομολόγησή τους.

Η απόφαση του ΣτΕ

Καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις γύρω από τις διαπραγματεύσεις και την τύχη της επένδυσης της μεταλλουργίας παίζει και η τελευταία απόφαση του ΣτΕ για την «τεχνική μελέτη μονάδας χαλκού, χρυσού και θειικού οξέος Μαντέμ Λάκκου».

Η Ελληνικός Χρυσός είχε κάνει αίτηση ακύρωσης κατά απόφασης του πρώην υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Πάνου Σκουρλέτη, με την οποία επέστρεφε στην εταιρεία την προαναφερόμενη τεχνική μελέτη.

Η επιχείρηση υποστηρίζει ότι δικαιώνεται από το ΣτΕ για τέσσερις από τους έξι λόγους με τους οποίους ζήτησε την ακύρωση της απόφασης Σκουρλέτη. Ειδικότερα, το Δικαστήριο έκρινε πλημμελή την αιτιολογία της πράξης επιστροφής της μελέτης ως προς τα κεφάλαια:

1. Α' (ανακριβή στοιχεία ως προς τις παραμέτρους βάσης σχεδιασμού - ασυμφωνία των παραμέτρων που παρατίθενται στην τεχνική μελέτη),

2. Β' (ανεπαρκή στοιχεία ως προς την τελική παραγωγή αργού και καθαρού μεταλλικού χαλκού, καθαρού μεταλλικού αργύρου, και καθαρού μεταλλικού χρυσού, σε συσχετισμό με ανεπαρκή στοιχεία ως προς την αντιμετώπιση του ζητήματος της εύρυθμης λειτουργίας της ακολουθούσας την τήξη-downstream παραγωγικής διαδικασίας),

3. Γ' (ανεπαρκή στοιχεία ως προς την εξειδίκευση και συμπλήρωση της περιγραφόμενης στην υποβληθείσα τεχνική μελέτη διαδικασίας μεταλλουργικής επεξεργασίας σε επίπεδο μελέτης εφαρμογής -engineering) και

4. Δ' (ανεπαρκή στοιχεία ως προς την υποβολή ειδικών μελετών που θα αφορούν κάθε μία από τις μοναδιαίες διεργασίες που συνιστούν την ολοκληρωμένη μεταλλουργική μέθοδο επεξεργασίας).

Αντίθετα, το ΣτΕ απέρριψε τους λόγους ακυρώσεως που στρέφονταν κατά των Κεφαλαίων Ε' και Στ'. Τα δύο αυτά κεφάλαια αφορούν την παροχή στοιχείων ως προς την αντιμετώπιση των απωλειών χαλκού, χρυσού και αργύρου και των διαφυγών αρσενικού, όπως και την αντιμετώπιση διαφυγών στους χώρους του εργοστασίου, που είναι πιθανώς επικίνδυνες για την υγεία των εργαζομένων.

Η Ελληνικός Χρυσός υποστηρίζει ότι για τα δύο αυτά σημεία θα συνεργαστεί με το ελληνικό δημόσιο προκειμένου να συμμορφωθεί. Ωστόσο ο πρώην υπουργός Πάνος Σκουρλέτης σε ανακοίνωσή του με αφορμή την απόφαση τονίζει ότι «επικυρώνεται η απόφαση απόρριψης και επιστροφής της τεχνικής μελέτης για τη Μονάδα Μεταλλουργίας και κρίνονται ως ισχυροί και βάσιμοι δύο από τους λόγους της επιστροφής: ο λόγος που αφορούσε την ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος (και άρα τον βαθμό διασφάλισης του δημοσίου συμφέροντος) και -κυρίως- ο λόγος που αφορούσε τις πιθανές επιπτώσεις της μεθόδου flash smelting στους εργαζόμενους και στο περιβάλλον, από τη διαφυγή σημαντικών ποσοτήτων τοξικών απαερίων».