Ψήφος εμπιστοσύνης από Fitch στην προστασία α' κατοικίας

Οι μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας να αναδιαρθρώσουν το χρέος τους είναι θετικές για τις τράπεζες και τα καλυμμένα ομόλογα, επισημαίνει σε έκθεσή της η Fitch.

Σύμφωνα με τον οίκο αξιολόγησης, θα προσφέρουν έναν πιο αποτελεσματικό μηχανισμό για την αντιμετώπιση των πιο προβληματικών μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs), θα περιορίσουν τις στρατηγικές χρεοκοπίες και δυνητικά θα οδηγήσουν σε μια πιο πειθαρχημένη κουλτούρα πληρωμών.

Ο πλήρης αντίκτυπος των μεταρρυθμίσεων θα εξαρτηθεί από το πώς θα εφαρμοστούν και πώς θα χρησιμοποιηθεί το νέο πλαίσιο, τονίζει.

Οι αλλαγές στο νόμο για την προστασία της κατοικίας των υπερχρεωμένων νοικοκυριών που ψηφίστηκε τον Μάρτιο αντικαθιστά τον νόμο Κατσέλη, ο οποίος προστάτευε την πρώτη κατοικία. Με βάση το νέο πλαίσιο, σημειώνει η Fitch, οι δανειστές οι οποίοι είχαν ήδη τρεις μήνες καθυστερούμενων πληρωμών στις 31 Δεκεμβρίου του 2018 μπορούν να υποβάλουν ηλεκτρονικά αίτημα για αναδιάρθρωση των στεγαστικών και επιχειρηματικών τους δανείων που καλύπτονται από την πρώτη κατοικία. Οι αιτήσεις μπορούν να γίνουν ως το τέλος του 2019.

Τα πιο αυστηρά κριτήρια υπαγωγής σε προστασία σε σχέση με τον νόμο Κατσέλη μειώνουν τα περιθώρια να υποβάλουν αίτημα στρατηγικοί κακοπληρωτές, εκτιμά η Fitch. Σε συνδυασμό με την απειλή της κατάσχεσης, μπορεί να οδηγήσει σε βελτίωση όσον αφορά την πειθαρχία στις πληρωμές, προσθέτει.

Η Fitch σημειώνει ακόμα ότι όταν υπάρχει συμφωνία για αναδιάρθρωση υπό τον νέο νόμο, οι διαγραφές χρέους και οι επιδοτήσεις που σχεδιάζει η κυβέρνηση θα ενισχύσουν τη δυνατότητα αποπληρωμής. Εφόσον δεν υπάρχει συμφωνία για αναδιάρθρωση ή ο δανειολήπτης σταματήσει να κάνει έγκαιρα πληρωμές, οι δανειστές θα έχουν το δικαίωμα να προχωρήσουν σε κατάσχεση. Τούτο θα δώσει κίνητρα στους δανειολήπτες να συμφωνήσουν σε αναδιάρθρωση και να μειωθούν τα ποσοστά εκ νέου αθέτησης πληρωμών. 

Υπογραμμίζει ακόμα ότι αν αντιμετωπιστούν περισσότερα NPLs μέσω του νέου πλαισίου, θα απελευθερωθούν πόροι στο ελληνικό νομικό σύστημα για την επεξεργασία των κατασχέσεων.

Η δεύτερη έκθεση αξιολόγησης της Κομισιόν για την Ελλάδα αναφέρει ότι το «κούρεμα» θα επιβάλλεται όταν ο δείκτης δανείου/αξίας υπερβαίνει το 120% και η τυπική διάρκεια των αναδιαρθρωμένων δανείων θα είναι 20 έτη. Η επέκταση της προστασίας και στα επιχειρηματικά δάνεια, τα οποία δεν καλύπτονταν από τον νόμο Κατσέλη, καταδεικνύει σύμφωνα με τη Fitch ότι μπορεί να υπάρξει άνοδος στο μέσο «κούρεμα».

Η Fitch επισημαίνει ότι σύμφωνα με ελληνικά ΜΜΕ, ο όγκος των δανείων που θα καλυφθούν από το νέο πλαίσιο θα αφορά σε στεγαστικά δάνεια 9 δισ. ευρώ και αυτό υπονοεί ότι το σύνολο των διαγραφών οφειλής δεν θα επηρεάσει σημαντικά τα κεφαλαιακά επίπεδα των τραπεζών.

Η Κομισιόν καταγράφει στην έκθεσή της για την Ελλάδα το περιορισμένο δημοσιονομικό κόστος των 150 εκατ. ευρώ για το 2019 και των 200 εκατ. ευρώ ετησίως για τα επόμενα χρόνια, αν και επισημαίνει ότι οι εκτιμήσεις αυτές εμπεριέχουν μια αβεβαιότητα, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία. Το τελικό κόστος για τράπεζες και δημόσιο θα εξαρτηθεί από τις λεπτομέρειες και την αποδοχή του σχεδίου.

Η μεταρρύθμιση, σύμφωνα με τον οίκο αξιολόγησης, στηρίζει την εκτίμησή του ότι ο όγκος των κόκκινων δανείων θα υποχωρήσει περαιτέρω μεσοπρόθεσμα, με στήριξη από τα μέτρα πολιτικής και τις προσπάθειες των τραπεζών να πιάσουν τους στόχους που έχει θέσει ο SSM. Δεν είναι όμως ξεκάθαρο αν οι τράπεζες θα επιδιώξουν επιθετικά τους πλειστηριασμούς για να τονώσουν τις ανακτήσεις, ειδικά με τους δανειστές που δεν προστατεύονται από το νέο πλαίσιο, κάτι που σχετίζεται με κινδύνους φήμης. Αν οι τράπεζες είναι απρόθυμες να προχωρήσουν σε πλειστηριασμούς, τότε αυτό θα μπορούσε να μειώσει την αποτελεσματικότητα του νέου πλαισίου σε ό,τι αφορά την αποκατάσταση της κουλτούρας πληρωμών.