Τράπεζες: Γιατί «πιάνουν» καλύτερες τιμές τα κόκκινα δάνεια

Σε πλεονέκτημα έχει αναδειχθεί για τις εγχώριες τράπεζες η καθυστέρηση στις πωλήσεις χαρτοφυλακίων με μη εξυπηρετούμενα δάνεια καθώς ξεκίνησαν σε μια περίοδο, που οι προσδοκώμενες αποδόσεις σε άλλες ευρωπαϊκές αγορές υποχωρούν, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να αποτελεί, αυτή τη στιγμή, τον πιο ελκυστικό προορισμό για τα funds.

Τα μέχρι τώρα στοιχεία είναι ενδεικτικά. Στα δάνεια χωρίς εξασφαλίσεις, που αποτελούν υποκατηγορία με κοινά χαρακτηριστικά, το πρώτο χαρτοφυλάκιο πωλήθηκε με τίμημα που αντιστοιχούσε στο 2,4% επί του συνολικού οφειλόμενου κεφαλαίου, ενώ στην τελευταία πώληση, το τίμημα έφθασε στο 6%.

Συμπτωματικά, αμφότερα τα χαρτοφυλάκια ανήκαν στη Eurobank. Το πρώτο (project Eclipse) μεταβιβάστηκε τον Νοέμβριο 2017, με την τράπεζα να εισπράττει 35 εκατ. ευρώ, έναντι δανείων συνολικού οφειλόμενου κεφαλαίου ύψους 1,5 δισ. ευρώ. Για το δεύτερο (Zenith), η συμφωνία έκλεισε πρόσφατα και προβλέπει ότι η τράπεζα θα εισπράξει περίπου 66 εκατ. ευρώ, για τη μεταβίβαση δανείων συνολικού οφειλόμενου κεφαλαίου ύψους 1,1 δισ.

Αντίστοιχα, η Alpha Bank, για το πρώτο χαρτοφυλάκιο χωρίς εξασφαλίσεις πήρε 90 εκατ. ευρώ, που αντιστοιχεί στο 4,6% του οφειλόμενου κεφαλαίου, ενώ τώρα ετοιμάζεται να πωλήσει δεύτερο χαρτοφυλάκιο (project Mercury), με τίμημα που αναμένεται να κινηθεί μεταξύ 6% με 9% επί του ανεξόφλητου κεφαλαίου.

Ένα μέρος της παραπάνω αισθητής διαφοράς οφείλεται στα διαφορετικά χαρακτηριστικά των χαρτοφυλακίων. Το project Eclipse περιλάμβανε δάνεια με μεγάλη μέση διάρκεια καθυστέρησης, τα οποία είχαν «δουλευτεί» επί χρόνια, μήπως και η τράπεζα ανακτήσει μέρος της απαίτησης. Αντίθετα, το Zenith είχε «φρέσκα» κόκκινα δάνεια (180 χιλ. δάνεια, που χορηγήθηκαν την περίοδο 2011 με 2015), τα οποία εμφανίζουν υψηλότερες πιθανότητες ανάκτησης.

Πέραν, όμως, των επιμέρους διαφοροποιήσεων στη σύνθεση των χαρτοφυλακίων, ρόλο παίζει και η ένταση του ανταγωνισμού μεταξύ των funds. Αυτή τη στιγμή, στη δευτερογενή αγορά δραστηριοποιούνται οι περισσότεροι από τους μεγάλους παίκτες. Κάποια, μάλιστα, από τα funds δεν έχουν καταφέρει, μέχρι στιγμής, να αγοράσουν χαρτοφυλάκια, ενώ έχουν αναπτύξει και συντηρούν -υποτυπώδεις- μηχανισμούς στην Ελλάδα.

Από τους πέντε σχετικούς διαγωνισμούς, η B2Holding κέρδισε τους δύο (Venus, Zenith), συνολικού οφειλόμενου κεφαλαίου 2 δισ. ευρώ, η Intrum έναν (Eclipse) αυτόνομα και άλλον έναν μαζί με τη Carval (Earth) αθροιστικού ανεξόφλητου κεφαλαίου 3,5 δισ. Τέλος, η APS κέρδισε έναν διαγωνισμό (Arctos).
Οι «πιονέροι» έχουν σειρά πλεονεκτημάτων. Αφενός, αποκτούν «μαγιά» για να στήσουν μηχανισμό και να διεκδικήσουν εν συνεχεία κρίσιμη μάζα. Αφετέρου, θα δουν νωρίτερα από τους ανταγωνιστές τους τα χαρακτηριστικά της υποκατηγορίας δανείων στην οποία ειδικεύονται, προσαρμόζοντας τη μετέπειτα στρατηγική τους.

Με το δεξί άνοιξαν οι πωλήσεις δανείων με εξασφαλίσεις

Αρκετά ικανοποιητικές είναι, μέχρι στιγμής, και οι αποτιμήσεις, που εξασφαλίζουν οι τράπεζες για χαρτοφυλάκια μη εξυπηρετούμενων δανείων, τα οποία διαθέτουν εξασφαλίσεις. Οι σχετικές πωλήσεις ξεκίνησαν φέτος και ήδη έχει ολοκληρωθεί ένας διαγωνισμός (project Amoeba), ενώ στην τελική του ευθεία έχει εισέλθει το project Jupiter.

Η Πειραιώς θα εισπράξει από την Bain 432 εκατ. ευρώ για να της μεταβιβάσει, βάσει της συμφωνίας που υπέγραψαν οι δύο πλευρές, χαρτοφυλάκιο εντός ισολογισμού απαίτησης ύψους 1,45 δισ. ευρώ (project Amoeba). Δηλαδή, το τίμημα άγγιξε το 30% επί του οφειλόμενου κεφαλαίου.

Σε αντίστοιχα επίπεδα (25% με 30%) αναμένεται να φθάσει και η τιμολόγηση για το project Jupiter της Αlpha Βank. «Φαβορί» να αναδειχθεί προτιμητέος επενδυτής είναι, σύμφωνα με την αγορά, η Apollo.

Ο κίνδυνος να μειωθεί ο ανταγωνισμός

Ο κίνδυνος για τις εγχώριες τράπεζες είναι να επέλθει κόπωση του ανταγωνισμού μεταξύ των funds, ιδιαίτερα στην υποκατηγορία των δανείων με εξασφαλίσεις.

Με δεδομένο ότι τα funds διαθέτουν υποτυπώδεις μηχανισμούς διαχείρισης στην Ελλάδα, όταν αποκτούν χαρτοφυλάκια θέλουν χρόνο, αφενός, για να ολοκληρώσουν τη διαδικασία μεταφοράς των φακέλων, αφετέρου, για να στήσουν την ομάδα που θα διαμορφώσει τη στρατηγική και θα ασκεί ή θα επιβλέπει τη διαχείριση.

Προς το παρόν, τέτοιο μηχανισμό διαθέτει μόνο η doBank, καθώς έχει αναλάβει, για λογαριασμό των τεσσάρων τραπεζών, τη διαχείριση χαρτοφυλακίου μη εξυπηρετούμενων δανείων μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Χαρακτηριστικό είναι ότι η Bain, που κέρδισε το project Amoeba, δεν διεκδίκησε με αξιώσεις το επόμενο ομοειδές χαρτοφυλάκιο και το ίδιο είναι πολύ πιθανόν να συμβεί και με τον πλειοδότη του project Jupiter.

Άμυνα το άνοιγμα της «βεντάλιας»

Για να αποσοβήσουν τον παραπάνω κίνδυνο, οι τράπεζες σκοπεύουν να ανοίξουν τη «βεντάλια» των πωλητηρίων. Για παράδειγμα, το επόμενο χαρτοφυλάκιο, που θα βγάλει προς πώληση η Πειραιώς, θα περιέχει μη εξυπηρετούμενα ναυτιλιακά δάνεια. Κατηγορία που ενδιαφέρει τόσο τους παίκτες που δραστηριοποιούνται στη δευτερογενή αγορά ενυπόθηκων δανείων όσο και τρίτους.

Επιπρόσθετα, για το 2019 προγραμματίζονται πωλήσεις χαρτοφυλακίων με ξενοδοχειακά «κόκκινα» δάνεια, με την προσδοκία ότι θα προκαλέσουν το ενδιαφέρον private equity funds που δεν εμφανίζονται, ως τώρα, στη διεκδίκηση δανείων.

Τέλος, με τις τιτλοποιήσεις στεγαστικών δανείων και την ανάθεση διαχείρισης σε τρίτους, οι τράπεζες θα επιδιώξουν να κεντρίσουν το ενδιαφέρον μεγάλων παικτών, όπως η Blackstone και η Cerberus, που δεν έχουν προς το παρόν παρουσία στην εγχώρια αγορά δανείων.