Οι λήξεις ομολόγων απειλούν την «καθαρή» έξοδο από τα μνημόνια

Η Ελλάδα και οι πιστωτές της χαιρέτησαν αμέσως την θριαμβευτική επιστροφή της χώρας στις αγορές κρατικών ομολόγων, ως ένα σημαντικό ορόσημο καθώς η χώρα προετοιμάζεται για την οικονομική της ανεξαρτησία, μόλις λήξει το τρέχον πρόγραμμα διάσωσης το επόμενο έτος.

«Ας προετοιμάσουμε την πλήρη επιστροφή στις αγορές το καλοκαίρι του 2018!», έγραψε στο Twitter ο Πιέρ Μοσκοβισί, Επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων τις Κομισιόν, η οποία, μαζί με το ΔΝΤ, έχει δανείσει στην Ελλάδα 250 δισ. ευρώ από το 2010, μέσω των τριών προγραμμάτων διάσωσης.

Όμως μια «πλήρης επιστροφή» στις αγορές μπορεί να είναι αισιόδοξη. Η Αθήνα πρέπει να αποπληρώσει τεράστια ποσά σχεδόν αμέσως μόλις τελειώσουν τα χρήματα τον επόμενο Αύγουστο: 10 δισ. ευρώ για ομόλογα και 6 δισ. ευρώ για επιτόκια που πρέπει να πληρωθούν τον πρώτο χρόνο, και άλλα 20 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2021.

Καθώς η χώρα αναμένεται να έχει πρωτογενές πλεόνασμα μόλις 6 δισ. ευρώ ετησίως, η Ελλάδα θα χρειαστεί να αντλήσει επιπλέον κεφάλαια για να πληρώσει τους λογαριασμούς αυτούς. Πολλοί αμφισβητούν πως η χώρα θα μπορέσει να αντλήσει αρκετά χρήματα στην αγορά, με αποτέλεσμα να τίθεται σε κίνδυνο η πλήρης έξοδος από το τρίτο πρόγραμμα διάσωσης.

«Είναι κρίσιμο να μην υπάρξει κάποια σημαντική συσσώρευση λήξεων τα επόμενα χρόνια ώστε να αποφευχθούν πιθανά προβλήματα ρευστότητας», σχολίασε ο Antonio Garcia Pascual, επικεφαλής οικονομολόγος της Barclays, στο IFR του Reuters. «Δυστυχώς, υπάρξει μια τέτοια συσσώρευση το 2019, και είναι κρίσιμης σημασίας το θέμα να αντιμετωπιστεί σύντομα».

Ο Garcia Pascual πιστεύει πως οι επερχόμενες λήξεις θα μπορούσαν να παραταθούν στο πλαίσιο μιας συμφωνίας για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, που το 2012 αναδιάρθρωση χρέος ύψους 206 δις. ευρώ. Έκτοτε, το υφιστάμενο χρέος έχει αυξηθεί στα 320 δις. ευρώ, ή στο 176% του ΑΕΠ.

Όμως μια συμφωνία για την ελάφρυνση του χρέους μέχρι στιγμής είναι «άπιαστη». Οι επερχόμενες αποπληρωμές λήξεων, που θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν την έξοδο της Ελλάδας από το πρόγραμμα διάσωσης ίσως κάνουν τις πιο εύπορες χώρες της Ευρώπης, που μέχρι τώρα αντιστέκονταν στο θέμα της ελάφρυνσης χρέους, να καταλήξουν επιτέλους σε συμφωνία.

Η Αθήνα έχει ξεκάθαρα στο οπτικό της πεδίο το πρόβλημα των λήξεων. Μέρος της πρόσφατης εξόδου της στις αγορές περιελάμβανε ανταλλαγή ομολόγου για τους κατόχους έκδοσης ύψους 4 δισ. ευρώ που λήγει το 2019. Επενδυτές που διακρατούσαν 1,5 δισ. ευρώ από την συγκεκριμένη έκδοση συμφώνησαν να ανταλλάξουν τους τίτλους τους με τα νέα ομόλογα λήξεως το 2021.

Ορισμένοι επενδυτές πιστεύουν πως το swap βοήθησε ώστε να διογκωθεί η ζήτηση, η οποία διαφορετικά θα ήταν απογοητευτική –στα 6,5 δισ. ευρώ σε σύγκριση με τα 20 δισ. ευρώ πριν από τρία χρόνια – αποδεικνύοντας πως η Ελλάδα θα δυσκολεύονταν να χρηματοδοτήσει τις επερχόμενες λήξεις από την αγορά.

«Ο μόνος λόγος που η τελευταία αυτή έκδοση ήταν επιτυχημένη ήταν λόγω της προσφοράς, που αντιστοιχούσε στο ήμισυ της συνολικής ζήτησης», σχολίασε ο chief investment officer του hedge fund LNG Capital, Louis Gargour. «Χωρίς το swap, στα 3 δισ. ευρώ η έκδοση θα ήταν δύσκολη».

«Η ανταλλαγή μειώνει σημαντικά το βάρος του 2019, όμως είναι ξεκάθαρο πως έχουν ορισμένες τεράστιες υποχρεώσεις στη συνέχεια. Αυτές θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με άλλους τρόπους –η έκδοση ομολόγων δεν θα αρκεί για να καλυφθεί το κενό αυτό. Η ελάφρυνση χρέους είναι απολύτως απαραίτητη».

Το θέμα περιπλέκεται καθώς ένα μεγάλο μέρος των λήξεων που θα έχει να πληρώσει η Ελλάδα μέσα στα πρώτα τρία χρόνια της οικονομικής της ανεξαρτησίας, είναι προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το ΔΝΤ, που θα είχαν πολιτικό πρόβλημα να προσφέρουν ελάφρυνση χρέους.

Το 2019, η Ελλάδα πρέπει να πληρώσει ομόλογα ύψους 5,7 δισ. ευρώ που διακρατά η ΕΚΤ, τα οποία εξαιρέθηκαν από την αναδιάρθρωση του 2012. Το ίδιο έτος, πρέπει να πληρώσει περίπου 2 δισ. ευρώ για δάνεια του ΔΝΤ –και 2,5 δισ. ευρώ σε επενδυτές με ομόλογα λήξεως το 2019 τα οποία δεν συμμετείχαν στο πρόσφατο swap.

Καθώς η ΕΚΤ και το ΔΝΤ είναι απρόθυμα να προχωρήσουν σε αναδιάρθρωση, οι Ευρωπαϊκές χώρες ίσως χρειαστεί να επωμιστούν ολόκληρο το κόστος της ελάφρυνσης χρέους –και αυτό μπορεί να περιλαμβάνει και την εκταμίευση περισσότερων πόρων ώστε να αποπληρωθούν άλλοι πιστωτές στην επωνομαζόμενη τρόικα.

«Η ΕΚΤ θα επιμείνει να αποπληρωθεί πλήρως. Για αυτούς είναι ‘κόκκινη γραμμή’ διότι διαφορετικά θα ισοδυναμούσε με δημοσιονομική μεταφορά», σημείωσε ο Garcia Pascual. «Οι πολιτικοί πρέπει να βρουν μια παράκαμψη, που δυστυχώς γι’ αυτούς σημαίνει πως ίσως χρειαστεί να επωμιστούν ακόμα μεγαλύτερο μέρος της ελάφρυνσης χρέους».

Αυτό που μπορεί να θεωρηθεί ως μια τέταρτη διάσωση, θα μπορούσε να αποδειχθεί δύσκολο να το «χωνέψουν» ορισμένοι. Ο Garcia Pascual δήλωσε πως υπάρχει κίνδυνος η πρόσφατη επιτυχία στις αγορές ομολόγων να χρησιμοποιηθεί ακόμα και για επιχείρημα προκειμένου να μην βοηθήσουν, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αντιπαράθεση το 2019.

«Πολιτικά, βγαίνοντας τώρα, δείχνοντας πως έχεις επιστρέψει στις αγορές και η αγορά επισφραγίζει τις πολιτικές σου, αυτή η κυβέρνηση μπορεί να πει πως τα κατάφερε παρά τις περί του αντιθέτου προβλέψεις», είπε. «Τους δίνει επίσης μεγαλύτερο περιθώριο πολιτικής για να κάνουν αυτό που χρειάζονται».

«Όμως, υπάρχουν δυνητικά κόστη στη στρατηγική αυτή, που θα μπορούσαν να επιστρέψουν για να ‘στοιχειώσουν’ την Ελλάδα. Κάποιες χώρες θα μπορούσαν να γυρίσουν και να πουν πως προσθέτουν χρέος με υψηλά κουπόνια, η αγορά είναι πρόθυμη να τους χρηματοδοτήσει –αφήστε τους να πάνε στην αγορά, δεν χρειάζονται ελάφρυνση χρέους».