Το «παράθυρο ευκαιρίας» και τα μέτωπα της τρίτης αξιολόγησης

Ένα παράθυρο ευκαιρίας διάρκειας τριών μηνών ανοίγει για την ελληνική κυβέρνηση η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, πριν αρχίσει και πάλι η γκρίνια για την ολοκλήρωση της τρίτης. Θεωρητικά, όπως είχε αναφέρει προ ημερών ο Τόμας Βίζερ του EwG, θα βρισκόμασταν ενώπιον της όγδοης αξιολόγησης του προγράμματος, αλλά αυτή είναι μια άλλη κουβέντα.

Προς το παρόν αναμένεται η δόση των 6,9 δισ. ευρώ στο διάστημα 6-7 Ιουλίου και κανονικά θα πρέπει να αρχίσει στους κόλπους της κυβέρνησης η προετοιμασία για τη νέα δοκιμασία του Οκτωβρίου.

Η τρίτη αξιολόγηση σχεδιάζεται να ξεκινήσει τον Οκτώβριο, μετά την ολοκλήρωση των γερμανικών εκλογών και στο μεσοδιάστημα η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει, όπως επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς, να εκπέμψει ισχυρά σήματα αξιοπιστίας και μεταρρυθμιστικού ζήλου, αν θέλει να διεκδικήσει μια δοκιμαστική έξοδο στις αγορές τον Νοέμβριο (ο Δεκέμβριος αποκλείεται) ή εναλλακτικά στις αρχές του 2018.

Μέχρι τότε, όλες οι σημερινές ενδείξεις συνηγορούν ότι δεν πρόκειται να υπάρξει ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, παρεκτός εάν μετά τις γερμανικές εκλογές προκύψει η απαραίτητη καθαρότητα στις μελλοντικές διευθετήσεις χρέους , ώστε το ΔΝΤ και η ΕΚΤ να εκπονήσουν ανάλυση η οποία θα οδηγεί σε σφραγίδα βιωσιμότητας, ακόμα και στο δυσμενές σενάριο.

Πηγές της ΕΚΤ διαμηνύουν ότι «το QE δεν είναι ακόμα στο τραπέζι», χωρίς να αποκλείουν βεβαίως τίποτα για το μέλλον. Εγχώριες τραπεζικές πηγές σημειώνουν την ίδια ώρα πως «η επιστροφή στις αγορές βασίζεται στην εμπιστοσύνη των αγορών», αναδεικνύοντας παράλληλα την περίπτωση της Κύπρου, όπου «χωρίς QE η οικονομία λειτουργεί».

Σύμφωνα με κορυφαίο τραπεζικό στέλεχος, το βασικό ζητούμενο των επομένων μηνών είναι ο συνδυασμός αξιοπιστίας και μεταρρυθμίσεων.

Στην τρίτη αξιολόγηση, άλλωστε, στο επίκεντρο αναμένεται να βρεθούν βαθιές διαρθρωτικές τομές και αποκρατικοποιήσεις. Τα δημοσιονομικά μέτρα θεωρητικά έχουν τελειώσει έως το 2020, εκτός απροόπτου, διότι στο μεταξύ υπάρχει ένας αστερίσκος στις προβλέψεις του ΔΝΤ για το 2018.

Το Ταμείο μέχρι σήμερα δεν έχει μεταβάλει τις προβλέψεις του και εκτιμά ότι το επόμενο έτος, το πρωτογενές πλεόνασμα θα είναι 2% του ΑΕΠ, έναντι 3,5% του ΑΕΠ που ορίζει το πρόγραμμα. Η απόκλιση μέχρι τώρα φαίνεται να έχει συμβιβαστεί, εξαιτίας της διατήρησης του «κόφτη». Αν κρίνει κανείς όμως από τον τρόπο που λειτουργεί τα τελευταία χρόνια το Ταμείο, τίποτα δεν αποκλείει τον Οκτώβριο, όταν ο υπουργός Οικονομικών θα προετοιμάζεται για την κατάθεση του προϋπολογισμού του 2018, η κ. Βελκουλέσκου να έρθει στην Αθήνα να ζητήσει πρόσθετα μέτρα.

Στις 6-7 Ιουλίου η δόση

Η συμφωνία στο Eurogroup της περασμένης εβδομάδας άνοιξε τον δρόμο για την εκταμίευση της δόσης, εκτός και εάν προκύψει ανατροπή από το γερμανικό κοινοβούλιο. Στο βασικό σενάριο των δανειστών, το πρώτο μέρος της δόσης των 8,5 δισ. ευρώ, ύψους 6,9 δισ. ευρώ, θα αποδεσμευτεί στο διάστημα 6-7 Ιουλίου. Από αυτά τα κεφάλαια, 6,1 δισ. θα χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη συνολικών υποχρεώσεων σε λήξεις ομολόγων και τόκους ύψους 7,4 δισ. ευρώ στο διάστημα 17-20 Ιουλίου και τα υπόλοιπα 800 εκατ. ευρώ θα κατευθυνθούν για αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου.

Η πρώτη παρατήρηση είναι ότι από τα 7,4 δισ. ευρώ των υποχρεώσεων σε τόκους και ομόλογα, τα 6,1 δισ. ευρώ θα προέλθουν από τους δανειστές και τα υπόλοιπα θα τα «τσοντάρει» το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους από το πρωτογενές πλεόνασμα.

Αυτό είναι ένα θετικό πρώτο δείγμα προς τις αγορές, ενώ οι προβλέψεις εκταμίευσης της επόμενης δόσης των 800 εκατ. ευρώ το φθινόπωρο για ληξιπρόθεσμα υπό την προϋπόθεση κάλυψης με ίδιους πόρους μέρους των υποχρεώσεων του δημοσίου προς ιδιώτες, αναδεικνύουν την κρισιμότητα εκτέλεσης του τρέχοντος προϋπολογισμού.

Σιγά σιγά, θα πρέπει κεφάλαια από το πρωτογενές πλεόνασμα να μπαίνουν στην άκρη για την κάλυψη των υποχρεώσεων της χώρας προς τους δανειστές, βάζοντας έστω και μικρό φρένο στη διαρκή ανακύκλωση δανεικών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται ενδεχομένως για τα -πρόωρα- σενάρια διανομών κοινωνικού μερίσματος και φέτος.