Ελληνική οικονομία: Πόσο αντέχει το... Σύνδρομο της Κίνας

Μπορεί η ελληνική οικονομία να αντιμετωπίζει πολλά και άμεσα προβλήματα, ωστόσο η κρίση στην Ασία και η έντονη πτώση στις τιμές των διεθνών εμπορευμάτων κάθε άλλο παρά ανεπηρέαστες θα αφήσει τις ελληνικές επιχειρήσεις.

Δυστυχώς, την ώρα που τα οικονομικά επιτελεία των χωρών του εξωτερικού επικεντρώνονται στα σενάρια που ενδεχομένως θα ακολουθήσουν και στους τρόπους με τους οποίους θα αντιδράσουν, η Ελλάδα ασχολείται με τις επικείμενες βουλευτικές εκλογές και οι εγχώριες επιχειρήσεις καλούνται να αντιμετωπίσουν αμεσότερα προβλήματα, όπως οι δυνατότητες προμήθειας πρώτων υλών και εμπορευμάτων, η εξασφάλιση ελάχιστης ρευστότητας, η αποφυγή επισφαλειών και η κατά το δυνατόν έγκαιρη εξόφληση των υποχρεώσεών τους.

Παρ' όλα αυτά, οι επιπτώσεις από την πτώση των τιμών των εμπορευμάτων είναι σε θέση να επηρεάσουν σε σημαντικό βαθμό τόσο την ελληνική οικονομία, όσο και τις επιχειρήσεις της.

Ήδη, οι κραδασμοί έγιναν αισθητοί τόσο στα διεθνή χρηματιστήρια (φόβοι για είσοδο σε μια υφεσιακή περίοδο, άγνωστης διάρκειας), όσο και στο ΧΑ, με τον κ. Νίκο Χρυσοχοΐδη, διευθύνοντα σύμβουλο της φερώνυμης ΑΧΕ, να σημειώνει:

«Κάποια από τα ξένα χαρτοφυλάκια που ήταν αγοραστές ελληνικών μετοχών μέσα στον Αύγουστο άλλαξαν στάση και μετατράπηκαν σε πωλητές, λόγω της τάσης που θέλει τη φυγή από τις αναδυόμενες αγορές και την κατεύθυνση των κεφαλαίων σε πιο ασφαλείς επενδυτικούς προορισμούς και σε πιο ασφαλή προϊόντα. Και μπορεί βέβαια το κύμα αυτό των ρευστοποιήσεων να μην κρατήσει για πολύ καιρό, ωστόσο ακόμη και οι πρώτες πωλήσεις οδήγησαν σε σημαντικές απώλειες το ΧΑ».

Σύμφωνα τώρα με τον οικονομικό διευθυντή εισηγμένης εταιρείας, «είναι νωρίς να προχωρήσουμε σε συμπεράσματα για το πώς όλες αυτές οι εξελίξεις θα επηρεάσουν την ελληνική οικονομία και τις επιχειρήσεις της χώρας. Αυτό θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες, όπως από τη διάρκεια και την ένταση της κρίσης, από το πώς θα επηρεαστεί η ισοτιμία του δολαρίου έναντι του ευρώ, από τους τρόπους άμυνας κάθε οικονομίας και από τις συναλλακτικές συνήθειες κάθε εταιρείας.

Το θετικό πάντως στην περίπτωσή μας είναι ότι εμείς που είμαστε μια εισαγωγική ουσιαστικά οικονομία θα υποστούμε περιορισμένες επιπτώσεις, ενώ από την άλλη πλευρά θα υπάρξουν τομείς στους οποίους ενδεχομένως να ωφεληθούμε κιόλας».

Πιθανά οφέλη

Πολλά θα εξαρτηθούν όχι μόνο από το ποσοστό πτώσης των τιμών των εμπορευμάτων, αλλά και από το κατά πόσο θα μεταβληθεί η συναλλαγματική ισοτιμία του δολαρίου σε σχέση με το ευρώ, καθώς οποιαδήποτε ανατίμηση του ευρώ καθιστά ακόμη πιο φτηνές τις τιμές των εμπορευμάτων για την Ελλάδα. Γενικότερα πάντως:

• Πτώση των τιμών στα commodities (π.χ. πετρέλαιο, αλουμίνιο, χάλυβας, χαλκός) αναμφίβολα οδηγεί -με κάποια χρονική υστέρηση- σε υποχώρηση των λιανικών τιμών στην εγχώρια αγορά και σε σχετική άμβλυνση των επιπτώσεων που έχει η κρίση στα οικονομικά των νοικοκυριών.

• Ορισμένες εταιρείες που πουλάνε στην εγχώρια αγορά και θα δουν το κόστος των πρώτων υλών τους να μειώνεται, πολύ πιθανόν να μην μετακυλήσουν το σύνολο του οφέλους στους καταναλωτές και να καρπωθούν μέρος αυτού.

• Επειδή με εξαίρεση το αλουμίνιο και το βαμβάκι, τα άλλα εμπορεύματα είναι εισαγόμενα, αυτό θα οδηγήσει ενδεχομένως και σε έναν θετικό επηρεασμό στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της χώρας.

• Οι αναλυτές επίσης υποστηρίζουν πως το ΑΕΠ κάθε χώρας μετριέται σε αποπληθωρισμένους όρους, άρα μια νέα αποκλιμάκωση των τιμών των εμπορευμάτων (που με τη σειρά της θα μεταφερθεί και στα άλλα προϊόντα) μπορεί να περιορίσει δραστικά τη φετινή πτώση του ελληνικού ΑΕΠ, παρά το γεγονός ότι το μέσο ελληνικό νοικοκυριό θα εισπράττει λιγότερα ευρώ.

• Τέλος, η υποχώρηση των τιμών στα commodities επηρεάζει θετικά και τη ρευστότητα πολλών ελληνικών επιχειρήσεων που διαθέτουν αποθέματα εμπορευμάτων, καθώς έτσι περιορίζεται το απαιτούμενο κεφάλαιο κίνησης των επιχειρήσεων αυτών.

Οι κίνδυνοι

Από την άλλη πλευρά όμως, δεν λείπουν και οι πηγές ανησυχίας για τις ελληνικές επιχειρήσεις, που κάθε άλλο παρά λίγες είναι:

• Πρώτα απ' όλα, η όλη αναστάτωση που έχει προκύψει στην Ασία και στις τιμές των εμπορευμάτων έχει δημιουργήσει ένα δυσμενές κλίμα προοπτικών και συγκεκριμένα έχει πυροδοτήσει τον φόβο για μια νέα φάση επιβράδυνσης του ΑΕΠ διεθνώς. Αν τελικά επιβεβαιωθεί κάτι τέτοιο, τότε θα δυσχερανθεί ως ένα βαθμό η προσπάθεια των ελληνικών εταιρειών να εξάγουν προϊόντα και να προσελκύσουν αυξημένο αριθμό τουριστών στη χώρα.

• Το Χρηματιστήριο της Αθήνας έδειξε πως είναι ευάλωτο σε τέτοιες εξελίξεις, ιδίως όταν οι Έλληνες επενδυτές -λόγω των capital controls- δεν είναι σε θέση να αγοράσουν μετοχές.

• Η έντονη πτώση των τιμών στα εμπορεύματα θα επηρεάσει δυσμενώς τα αποτελέσματα πολλών επιχειρήσεων. Πρώτα απ' όλα, αρνητικά θα επηρεαστούν όσες εταιρείες παράγουν εμπορεύματα και δεν έχουν «ασφαλίσει» τις τιμές πώλησής τους. Από εκείνες τώρα που εισάγουν εμπορεύματα με τη μορφή πρώτων υλών-εμπορευμάτων, όσες εταιρείες προχωρούν συστηματικά σε αντιστάθμιση του κινδύνου (hedging), η επίπτωση θα είναι μόνο λογιστική (inventory losses) και θα αφορά την υποτίμηση των μόνιμων αποθεμάτων, η αξία των οποίων δεν «κλειδώνεται».

Αντίθετα, η ζημία πέρα από λογιστική θα είναι και πραγματική, για όσες επιχειρήσεις δεν ασφαλίζουν καθόλου τα εμπορεύματα που αγοράζουν.

Έτσι, λογιστικές μόνο ζημίες αποθεμάτων θα μπορούσαν να υποστούν εισηγμένες εταιρείες, όπως οι θυγατρικές του Ομίλου ΒΙΟΧΑΛΚΟ και τα δύο διυλιστήρια (Ελληνικά Πετρέλαια, Motor Oil).

Αντίθετα, στις ωφελημένες εταιρίες από την πτώση των commodities συγκαταλέγονται μεταξύ άλλων οι ακτοπλοϊκές, οι επιχειρήσεις εμπορίας πετρελαίου και οι αεροπορικές. 

Εν τω μεταξύ, το ύψος των ζημιών ενδεχομένως να λάβει ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις στην κατηγορία εκείνη των επιχειρήσεων που έσπευσε μέσα στο πρώτο φετινό εξάμηνο να αυξήσει σημαντικά το ύψος των αποθεμάτων της, προκειμένου:

α) Να συνεχίσει να εξυπηρετεί τους πελάτες της για μεγάλο χρονικό διάστημα σε περίπτωση επιβολής κεφαλαιακών ελέγχων (πράγμα που έγινε).

β) Να σημειώσει κεφαλαιακά κέρδη σε περίπτωση εξόδου της Ελλάδας από τη Ζώνη του Ευρώ, καθώς τα commodities διαπραγματεύονται σε δολαριακούς όρους.