Αγωγοί: Τέλος Μαΐου η απόφαση για ελληνοβουλγαρικό

Προς Δυσμάς στρέφονται όλο και περισσότερο κράτη της Βαλκανικής που μέχρι πρόσφατα προσέβλεπαν στη Ρωσία για την κάλυψη των αναγκών τους σε φυσικό αέριο. Έτσι όπως δείχνουν όλα, σχέδια διασύνδεσης δικτύων μεταξύ Ελλάδας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Σερβίας επιταχύνονται, ενώ παράλληλα πληθαίνουν τα αιτήματα για χρηματοδότηση των σχεδίων από κοινοτικά κονδύλια.

Συγκεκριμένα, η τελική επενδυτική απόφαση για τον ελληνοβουλγαρικό αγωγό φυσικού αερίου IGB, αναμένεται να ληφθεί στο τέλος Μαΐου, ενώ οι εργασίες κατασκευής αναμένεται να ξεκινήσουν το Μάρτιο του 2016. Ο αγωγός αυτός στην κατασκευή και εκμετάλλευση του οποίου συμμετέχουν η ΔΕΠΑ, η ιταλική Edison και η βουλγαρική ΒΕΗ, θα αποτελέσει τη βάση για τη λειτουργία του λεγόμενου «κάθετου διαδρόμου φυσικού αερίου» που θα επιτρέπει την αμφίδρομη ροή ποσοτήτων αερίου από την Κεντρική Ευρώπη προς το Νότο (Ελλάδα) και αντίστροφα.

Για την προώθηση του έργου πραγματοποιήθηκε στις 22 Απριλίου διυπουργική συνάντηση στη Σόφια. Λίγες μέρες μετά, οι πρωθυπουργοί της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, Μπόικο Μπορίσοφ και Βίκτορ Πόντα, υπέγραψαν κοινή δήλωση για την ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας στον τομέα της ενέργειας. Οι δύο πρωθυπουργοί, όπως και ο Σέρβος ομόλογός τους Αλεξάνταρ Βούτσιτς, συναντήθηκαν στη Σόφια προκειμένου να ανακοινώσουν την ίδρυση της άτυπης ομάδας συνεργασίας της Κραϊόβας, στο πλαίσιο της οποίας θα επιδιωχθεί η συνεργασία των τριών χωρών σε πολλούς τομείς μεταξύ των οποίων και η ενέργεια, ενώ η Βουλγαρία και η Ρουμανία θα προσφέρουν την υποστήριξή τους Σερβία για την προσχώρησή της στην Ε.Ε.

Το ελληνικό ενδιαφέρον από τις τριμερείς επαφές είναι ότι οι υπουργοί Εξωτερικών Ρουμανίας και Βουλγαρίας Ντάνιελ Μίτοφ και Μπογκντάν Αουρέσκου, υπέγραψαν κοινή δήλωση για την περιφερειακή ενεργειακή συνεργασία, ενώ χαιρέτισαν την έναρξη της κατασκευής του Trans Adriatic Pipeline (TAP), ως του πρώτου πυλώνα του Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου που θα συνδέσει τις ενεργειακές πηγές της Κασπίας και της Κεντρικής Ασίας με την ευρωπαϊκή αγορά. Να σημειωθεί εδώ ότι ο ελληνοβουλγαρικός αγωγός IGB θα έχει τη δυνατότητα να τροφοδοτείται με αέριο τόσο από το εθνικό σύστημα της Ελλάδας, όσο και από τον αγωγό ΤΑΡ, οπότε οι χώρες βόρεια της Ελλάδας θα αποκτήσουν πρόσβαση σε ποσότητες από το Αζερμπαϊτζάν, ή την ελεύθερη αγορά μέσω του τερματικού υγροποιημένου αερίου της Ρεβυθούσας.

Σε ό,τι αφορά τις διασυνδέσεις της Βουλγαρίας με τη Ρουμανία και τη Σερβία, η υπουργός Ενέργειας της Βουλγαρίας Τεμένουζκα Πέτκοβα, σε προχθεσινές της δηλώσεις σημείωνε ότι τα έργα διασύνδεσης με τη Ρουμανία θα έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους, καθώς η κατασκευή του αγωγού αντιμετώπισε προβλήματα στη διέλευση κάτω από την κοίτη του Δούναβη. Σε ό,τι αφορά τη διασύνδεση με τη Σερβία, ο αγωγός έχει χαρακτηριστεί από την Ε.Ε. Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος (CIP) προκειμένου να στηριχθεί και οικονομικά από την Ένωση.

Ωστόσο το ενδιαφέρον με τη Σερβία προκύπτει από το γεγονός ότι εμφανίζεται να εγκαταλείπει την προοπτική σύνδεσης με τον ρωσικό αγωγό Turkish Stream. Τον αγωγό αυτό, που ως γνωστόν στηρίζει η σημερινή κυβέρνηση, μέσω Ελλάδας και ΠΓΔΜ σχεδιάζεται να διασχίσει τη Σερβία για να καταλήξει στην Ουγγαρία. Ενώ μέχρι πολύ πρόσφατα η κυβέρνηση της Σερβίας ήταν ένθερμος υποστηρικτής της προοπτικής να συνδεθεί με τον ρωσικό αγωγό και να τροφοδοτείται με ρωσικό αέριο, δείχνει πλέον προβληματισμένη.

Συγκεκριμένα στις 8 Μαΐου ο πρόεδρος της χώρας Τόμισλαβ Νίκολιτς σε συνέντευξή του στο ρωσικό πρακτορείο Interfax χαρακτήρισε ανέφικτη την υλοποίηση του σχεδίου (Turkish Stream), προσθέτοντας ότι η χώρα του δεν πρόκειται να δεχτεί αέριο από αυτόν τον αγωγό. Ωστόσο στη συνέχεια το γραφείο του προέβη σε διευκρινίσεις, σύμφωνα με τις οποίες ο Σέρβος πρόεδρος απλώς σημείωσε ότι η χώρα θα είχε περισσότερα οφέλη αν συνδεόταν με τον South Stream παρά με τον Turkish Stream. Όπως μάλιστα επισημάνθηκε η διαφοροποίηση αφορά το πολύ υψηλότερο κόστος του δεύτερου έναντι του αρχικού σχεδίου.

Από την αρχική δήλωση και στη συνέχεια τη μερική διαφοροποίηση, γίνεται σαφές ότι όλο το προηγούμενο διάστημα υπήρξε έντονη διπλωματική διελκυστίνδα μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ-ΕΕ με αντικείμενο τον περιορισμό της ρωσικής επιρροής στη Σερβία, καθώς οι δύο χώρες τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτύξει ισχυρούς οικονομικούς δεσμούς, δεδομένου ότι ρωσικές εταιρείες ελέγχουν μεγάλο τμήμα της ενεργειακής βιομηχανίας της χώρας.

Πάντως αντίστοιχο προβληματισμό για το κόστος του Turkish Stream έχουν και οι Βούλγαροι. Εμμέσως ανέφικτο χαρακτήρισε τον αγωγό και η Βουλγάρα υπουργός Ενέργειας Τεμένουζκα Πέτκοβα. Μιλώντας στο κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο, εξέφρασε αμφιβολίες για το κατά πόσον θα είναι οικονομικά βιώσιμος ο αγωγός αυτός που στη νέα του όδευση θα διέρχεται κυρίως από μη κοινοτικές χώρες. Η ίδια όπως και η κυβέρνηση της χώρας, συνεχίζουν να επιμένουν στην προοπτική κατασκευής του South Stream, ο οποίος στη χερσαία του όδευση θα ξεκινούσε από τη Βουλγαρία αντί της Τουρκίας.

Όπως μάλιστα δήλωσε, η κυβέρνηση της χώρας δεν έχει δεχτεί ακόμη την επίσημη τοποθέτηση της Ρωσίας αναφορικά με τον αγωγό South Stream, το σχέδιο του οποίου ακύρωσε ο πρόεδρος Πούτιν με δήλωσή του τον περασμένο Δεκέμβριο, για να ανακοινώσει λίγο μετά τη συνεργασία με την Τουρκία. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Βουλγαρία συνεχίζει να ελπίζει στην αναβίωση του αρχικού σχεδίου του ρωσικού με συμμετοχή της, ενώ η κ. Πέτκοβα δήλωνε προχθές ότι «είναι πολύ νωρίς για να πούμε ότι όλα τελείωσαν με τον South Stream».