Οδικοί άξονες: Αναμόρφωση... αναμορφωμένων συμβάσεων υπόσχεται ο ΣΥΡΙΖΑ

«Δεν είναι όλα τα έργα προβληματικά», αλλά «υπάρχουν μερικά – συμπεριλαμβανομένης της Αττικής Οδού – που προσφέρουν πιθανώς υπερβολικές αποδόσεις στους παραχωρησιούχους».

Η συγκεκριμένη δήλωση του τομεάρχη Ανάπτυξης του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργου Σταθάκη στους Financial Times, μπορεί να πέρασε στα ψιλά των εφημερίδων, αλλά προκάλεσε νέο γύρο αναταραχής στα γραφεία των ισχυρών κατασκευαστικών ομίλων.

Ο κ. Σταθάκης μίλησε, μάλιστα, για αναμόρφωση των συμβάσεων παραχώρησης για τους οδικούς άξονες, συνολικού ύψους περί τα 7 δισ. ευρώ, σχεδόν ένα χρόνο πριν από την προηγούμενη αναμόρφωση που οδήγησε και στην επανεκκίνηση των έργων. Οι διοικήσεις των τεχνικών εταιρειών και στελέχη του υπουργείου Υποδομών υποστηρίζουν πως τυχόν νέα αναταραχή θα οδηγήσει σε οριστική αποχώρηση των τραπεζών από τα έργα και συνεπώς στην πλήρη ματαίωσή τους. 

Πρόκειται για τις συμβάσεις της Ιονίας Οδού (επικεφαλής της κοινοπραξίας είναι ο όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ), του τμήματος Μαλιακός - Κλειδί (επικεφαλής είναι η γερμανική Hochtief με συμμετοχή της γαλλικής Vinci και των ομίλων ΕΛΛΑΚΤΩΡ και J&P ΑΒΑΞ), του Αξονα Κεντρικής Ελλάδας ή Ε65 (επικεφαλής είναι η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ), της Ολυμπίας Οδού (επικεφαλής είναι η Vinci, αλλά συμμετέχουν οι Hochtief, ΕΛΛΑΚΤΩΡ, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και J&P ΑΒΑΞ) και του τμήματος Κόρινθος - Τρίπολη - Καλαμάτα (επικεφαλής της κοινοπραξίας είναι ο όμιλος ΕΛΛΑΚΤΩΡ).

Η ηγεσία του υπουργείου Υποδομών, που είχε προχωρήσει στην αναμόρφωση των συμβάσεων παραχώρησης τον Δεκέμβριο του 2013, με τη σύμφωνη γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, υποστηρίζει σθεναρά πως η αύξηση της συμμετοχής του δημοσίου και η καταβολή αποζημιώσεων περί τα 400 εκατ. ευρώ ήταν μονόδρομος.

Θεωρεί πως σε διαφορετική περίπτωση τα έργα θα σταματούσαν οριστικά με τεράστια ζημιά για το δημόσιο, με παράλληλη κατάρρευση των ελληνικών τεχνικών εταιρειών που θα οδηγούσε σε χιλιάδες απολύσεις. Ο υπουργός Υποδομών Μιχάλης Χρυσοχοϊδης τόνιζε, από τη στιγμή που παρουσίασε τις αναμορφωμένες συμβάσεις, πως η επανεκκίνηση των έργων προκαλεί αλυσιδωτές θετικές επιπτώσεις στις τοπικές κοινωνίες και την οικονομία καθώς ήδη χιλιάδες άνθρωποι εργάζονται στα εργοτάξια που λειτουργούν ανά την Ελλάδα.

Η άλλη πλευρά θεωρεί πως το δημόσιο στην ουσία αναλαμβάνει κινδύνους (π.χ. με την πρόβλεψη για αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης αν τα έσοδα από διόδια κινηθούν σε επίπεδα κατώτερα των προβλέψεων) που θα έπρεπε να επιβαρύνουν τους παραχωρησιούχους. Επιπλέον, "με τη σημαντική αύξηση των διοδίων υπήρξε στην ουσία νέα μείωση της κυκλοφορίας (π.χ. μόνο ένα στα τέσσερα φορτηγά λέγεται πως χρησιμοποιεί το τμήμα Μεταμόρφωση - Σκάρφεια του άξονα Αθηνών - Θεσσαλονίκης) με αποτέλεσμα να ανατροφοδοτείται το πρόβλημα της μείωσης των εσόδων των κοινοπραξιών εκμετάλλευσης".

Στο στόχαστρο του ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται (έχουν υπάρξει και δηλώσεις του ίδιου του Αλέξη Τσίπρα) η Αττική Οδός με το επιχείρημα πως η κοινοπραξία που εκμεταλλεύεται τον οδικό άξονα έχει υψηλές αποδόσεις εξαιτίας των ακριβών διοδίων. Η διοίκηση της Αττικής Οδού υποστηρίζει πως τα τελευταία χρόνια καταγράφεται μείωση διελεύσεων περί το 35%. Ο μέσος αριθμός ημερήσιων διελεύσεων το 2013 ήταν 200.561 και το 2014 κάτω των 200.000 όταν στις λαμπρές ημέρες του οδικού άξονα προσέγγιζαν τις 300.000. Επισημαίνεται, επίσης, πως με βάση τη σύμβαση παραχώρησης, που λήγει το 2024, η κοινοπραξία είχε τη δυνατότητα περαιτέρω αύξησης των διοδίων (μέχρι τα 2,62 ευρώ χωρίς το ΦΠΑ για τα Ι.Χ.). Σήμερα οι χρήστες χρεώνονται περί τα 2,22 ευρώ συν ΦΠΑ, δηλαδή 2,8 ευρώ συνολικά. Από τα ίδια στοιχεία της Αττικής Οδού προκύπτει πως στα πρώτα οκτώ χρόνια λειτουργία (2005 - 2012) τα ετήσια έσοδα διοδίων χωρίς τον ΦΠΑ ήταν 219 εκατ. ευρώ όταν η σύμβαση προέβλεπε ετήσια έσοδα 217 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ).

Στο Ελεγκτικό Συνέδριο βρίσκεται προς έγκριση η αναθεώρηση της τελευταίας εκ των συμβάσεων παραχώρησης που αφοροά στο τμήμα Κόρινθος - Τρίπολη - Καλαμάτα έπειτα από απαίτηση των δανειστών (κυρίως της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων) για αύξηση της δυνητικής συμμετοχής του δημοσίου στην περίπτωση που τα έσοδα από διόδια κινηθούν κάτω των προβλέψεων.