Λεπτές ισορροπίες για τα ταμειακά διαθέσιμα

Όταν το υπουργείο Οικονομικών υποστηρίζει ότι το ελληνικό δημόσιο έχει πλαφονάρει στις εκδόσεις εντόκων γραμματίων και δεν μπορεί να βγάλει άλλα έντοκα για να καλύψει τις ανάγκες του λέει αλήθεια ή ψέματα; Υπάρχει άλλος δρόμος για να βρεθούν λεφτά ώστε το Δημόσιο να καλύπτει τις ανάγκες του, αν η τρόικα κόψει τις δόσεις και η ΕΚΤ κλείσει τη στρόφιγγα της ρευστότητας στις ελληνικές τράπεζες;

Καθένας, ανάλογα με τις πολιτικές του πεποιθήσεις, μπορεί να δίνει τη δική του «ερμηνεία». Υπάρχουν όμως κάποια δεδομένα, τα οποία δεν μπορούν να αμφισβητηθούν, και αυτά θα επιχειρήσουμε να καταγράψουμε.

Η φωτιά άναψε μετά τη συνέντευξη του Αλέξη Τσίπρα στη «Real News» την περασμένη Κυριακή, στην οποία ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ανέφερε ότι τα ομόλογα που λήγουν το Μάρτιο θα πληρωθούν κανονικά -εφόσον έχει προκύψει από την κάλπη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-, ακόμα και αν η διαπραγμάτευση με τους δανειστές είναι σε εξέλιξη, χρησιμοποιώντας τα ίδια εργαλεία άντλησης ρευστότητας που κατ' επανάληψη έχουν χρησιμοποιηθεί τα τελευταία χρόνια.

Με σχετική καθυστέρηση -η σχετική ανακοίνωση εκδόθηκε στις 7 το πρωί της Δευτέρας- το υπουργείο Οικονομικών είπε επί της ουσίας ότι έκτακτη έκδοση εντόκων γραμματίων δεν μπορεί να γίνει το Μάρτιο -όταν αρχίζουν τα πρώτα ζόρια για την κάλυψη των δανειακών αναγκών- διότι το όριο των 15 δισ. ευρώ που επιτρέπουν οι δανειστές έχει ήδη καλυφθεί.

Επιπλέον, λέει το απλό, ότι δηλαδή, αν δεν δοθεί παράταση στο Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής –το μνημόνιο για να συνεννοούμαστε- η ΕΚΤ δεν θα χορηγεί ρευστότητα στις ελληνικές τράπεζες, άρα οι βασικοί και μοναδικοί αγοραστές ελληνικών ομολόγων δεν θα έχουν περιθώρια για να στηρίξουν -όπως κάνουν χωρίς τη συνδρομή των ξένων- τους τελευταίους μήνες.

Ακολούθησε ανακοίνωση από το ΣΥΡΙΖΑ με την οποία χαρακτηρίζεται πολιτική απρέπεια η έκδοση ανακοίνωσης από το υπουργείο Οικονομικών, νέα ανακοίνωση από το υπουργείο στην οποία ο Γκίκας Χαρδούβελης έπαιρνε πάνω του «τα τεχνικά στοιχεία που αφορούν το μείζον ζήτημα της έκδοσης εντόκων γραμματίων» και πόλεμος δηλώσεων εκπροσώπων των εμπλεκόμενων κομμάτων.

Από την άλλη πλευρά, ο Γκίκας Χαρδούβελης επανήλθε μέσω του Bloomberg. Σε συνέντευξή του έκανε λόγο για κίνδυνο ατυχήματος, καλώντας τον ΣΥΡΙΖΑ αν γίνει κυβέρνηση να διαπραγματευτεί παράταση. Μάλιστα σημείωσε ότι κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τον χρόνο του ατυχήματος, ενώ αποκάλυψε ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα είναι 1,5% του ΑΕΠ αντί εκτίμησης για 1,8% προφανώς λόγω αστοχίας στα έσοδα το τελευταίο διάστημα.

Σε αυτό το σκηνικό, ας δούμε κάποια δεδομένα:

1. Πόσα πρέπει να πληρώσει το Δημόσιο το 2015 για λήξεις ομολόγων;

Τα στοιχεία δείχνουν ότι το πρώτο τρίμηνο του έτους, το ελληνικό δημόσιο πρέπει να αποπληρώσει υποχρεώσεις ύψους 4,6 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 2,5 δισ. ευρώ πέφτουν τον Μάρτιο -μετά τις 15- καθιστώντας τον τρίτο μήνα του νέου έτους τον πρώτο δύσκολο κάβο.

Συνολικά, το 2015 οι υποχρεώσεις του Δημοσίου ανέρχονται σε 22,5 δισ. ευρώ, με τα μεγαλύτερα βάρη στο δεύτερο εξάμηνο. Το πρώτο εξάμηνο θα πρέπει να εξυπηρετηθούν υποχρεώσεις 8,9 δισ. ευρώ και στο δεύτερο τα υπόλοιπα 13,5 δισ. Αν... βγει ο Μάρτιος, τα επόμενα ζόρια έρχονται το καλοκαίρι. Τον Ιούνιο θα πρέπει να εξοφληθούν συνολικά 2,6 δισ. ευρώ, τον Ιούλιο 5,1 δισ. ευρώ και τον Αύγουστο 3,6 δισ.

2. Έχει λεφτά το Δημόσιο;

Τα ταμειακά διαθέσιμα του ελληνικού δημοσίου είναι επαρκή, έχει διαβεβαιώσει ο υπουργός Οικονομικών, ενώ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο μέσω του εκπροσώπου του Τζέρι Ράις έχει δηλώσει ότι «η Ελλάδα δεν αντιμετωπίζει βραχυχρόνια πρόβλημα χρηματοδότησης».

Για να βγει το πρώτο τρίμηνο, το υπουργείο Οικονομικών και ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους έχουν λάβει ήδη τα μέτρα τους. Ο βραχυπρόθεσμος δανεισμός (repos) από φορείς του Δημοσίου παρέχει ένα μαξιλάρι 9 δισ. ευρώ, το οποίο χρησιμοποιείται και θα συνεχίσει όπως όλα δείχνουν να αξιοποιείται έως τα τέλη Μαρτίου, στην άκρη εξακολουθούν να υπάρχουν τα 3 δισ. ευρώ του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, τα οποία όπως και στο παρελθόν για περιορισμένο χρονικό διάστημα μπορούν να αξιοποιηθούν για να εξασφαλιστεί η ταμειακή ρευστότητα του Δημοσίου, ενώ υφίσταται και το όπλο των έκτακτων εκδόσεων εντόκων γραμματίων, κάτι που απαιτεί έγκριση από τους δανειστές.

Μέχρι σήμερα το ελληνικό δημόσιο έχει εκδώσει έντοκα γραμμάτια ύψους 15 δισ. ευρώ. Η κάλυψη των εκδόσεων γίνεται σχεδόν αποκλειστικά από τις ελληνικές τράπεζες, οι οποίες από τα 15 δισ. ευρώ έχουν βάλει το χέρι στην... τσέπη για τα 14 δισ..

3. Μέχρι πότε μας καλύπτει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα;

Η ΕΚΤ έχει διαμηνύσει ότι όσο υπάρχει πρόγραμμα (μνημόνιο) δεν τίθεται ζήτημα χρηματοδότησης. Εκτός προγράμματος προφανώς, οι στρόφιγγες κλείνουν...

4. Μέχρι πότε έχουμε πρόγραμμα, άρα την ομπρέλα της ΕΚΤ;

Με τα σημερινά δεδομένα, μετά την τεχνικού χαρακτήρα παράταση που συμφωνήθηκε στις αρχές Δεκεμβρίου, έως τα τέλη Φεβρουαρίου. Σύμφωνα με τον Γκ. Χαρδούβελη, σε περίπτωση όπου υπάρξει αλλαγή του κυβερνητικού σκηνικού, νέα παράταση του προγράμματος θα είναι αναγκαία, καθώς η νέα κυβέρνηση πιθανότατα θα χρειαστεί χρόνο για να κλείσει η διαπραγμάτευση. Σημειώνεται ότι ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κ. Παπαδημούλης έχει αφήσει ανοικτό το θέμα της παράτασης, ενώ χθες σε συνέντευξή του στο Star ο Αλέξης Τσίπρας εκτίμησε ότι δεν θα χρειαστεί κι ότι το κρίσιμο διάστημα για την ελληνική οικονομία είναι το καλοκαίρι, οπότε λήγουν ομόλογα της ΕΚΤ.

5. Πόσα λεφτά θα έρθουν αν ολοκληρωθεί η αξιολόγηση από την τρόικα;

Περισσότερα από 7 δισ. ευρώ. Η τελευταία δόση του ευρωπαϊκού μνημονίου είναι 1,8 δισ ευρώ. Επιπλέον 1,8 δισ. ευρώ αποτελούν κέρδη από τη διακράτηση ελληνικών ομολόγων από την ΕΚΤ, τα οποία επίσης θα αποδοθούν εφόσον ολοκληρωθεί η τρέχουσα αξιολόγηση. Στα ποσά αυτά έρχονται να προστεθούν και 3,5 δισ. ευρώ από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Ο συνολικός λογαριασμός προσδοκώμενων εισροών μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης φτάνει τα 7,1 δισ. ευρώ.

6. Χωρίς ΕΚΤ, από πού θα βρουν λεφτά οι ελληνικές τράπεζες;

Με τις αγορές κλειστές και χωρίς την ΕΚΤ να χορηγεί ρευστότητα, η μοναδική εναλλακτική ρευστότητας φαίνεται να είναι η προσφυγή στον μηχανισμό χρηματοδότησης της ΤτΕ (ELA) και στις καταθέσεις. Όλες οι πολιτικές δυνάμεις που διεκδικούν με αξιώσεις να κυβερνήσουν (βάσει των δημοσκοπήσεων) έχουν δώσει ισχυρές διαβεβαιώσεις ότι δεν θα βάλουν χέρι στις καταθέσεις.

Τα δεδομένα λοιπόν που υπάρχουν αυτήν τη στιγμή πάνω στο τραπέζι δείχνουν ότι χωρίς πρόγραμμα και χωρίς συμφωνία με την τρόικα οι τράπεζες μετά τις 28 Φεβρουαρίου κινδυνεύουν να στραγγίξουν από ρευστότητα αδυνατώντας ενδεχομένως να βάλουν πλάτη στο Δημόσιο για να καλύψει τις ανάγκες του.

Ενδεχομένως αν κερδίσει τις εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ, με τη διαπραγμάτευση που θα κάνει, ίσως δώσει το πράσινο φως η τρόικα για έκτακτες εκδόσεις εντόκων γραμματίων και -ενδεχομένως και πάλι- η ΕΚΤ ίσως να καλύπτει χωρίς κανένα πρόβλημα τις ανάγκες ρευστότητας των ελληνικών τραπεζών.

Οι διατυπώσεις πάντως της χθεσινής ανακοίνωσης του ΣΥΡΙΖΑ, σύμφωνα με τις οποίες «(οι συντάκτες της ανακοίνωσης του υπουργείου Οικονομικών) δεν μπορούν να αντιληφθούν τη δυναμική της πραγματικής διαπραγμάτευσης μέσα από την οποία ο ΣΥΡΙΖΑ θα αντιμετωπίσει τις δανειακές ανάγκες της χώρας», μάλλον βρίσκουν αρκετούς ακόμα με απορίες.

Επιπλέον η κατακλείδα της ανακοίνωσης σύμφωνα με την οποία «ο κ. Ντράγκι είναι υπεύθυνος για τις μεγάλες συστημικές τράπεζες, (και) θα ήταν παράλογο και θα αποτελούσε μεγάλο πλήγμα για την τραπεζική ένωση στα πρώτα της βήματα να δημιουργήσει προβλήματα σε τράπεζες που εποπτεύει» δεν συνάδει με τις ρητές διαβεβαιώσεις της ΕΚΤ. Όσο είμαστε σε πρόγραμμα η ρευστότητα είναι εξασφαλισμένη, χωρίς πρόγραμμα και χωρίς συμφωνία με την τρόικα λεφτά γιοκ.

Από την πλευρά του πάντως ο Αλέξης Τσίπρας σημείωσε χθες μιλώντας στο Star ότι για 1,4 δισ. ευρώ ομολόγων που λήγουν τον Μάρτιο δεν θα τιναχθεί η ευρωζώνη στον αέρα. Θα είχε νόημα να το πει κάποιος για τον Ιούνιο, οπότε υπάρχει μεγάλη λήξη ομολόγου της ΕΚΤ, ανέφερε χαρακτηριστικά προσθέτοντας ότι μέχρι τότε θα έχει μπει το νερό στο αυλάκι.