Γαλλογερμανικό «πρέσιγκ» προς την Αθήνα

Με τις ελληνικές εκλογές να ολοκληρώνονται αυτόν τον μήνα και με ενδεχόμενο νικητή ένα κόμμα αντίθετο στην εφαρμογή μέτρων λιτότητας (ευρωπαϊκής έμπνευσης), ο Γάλλος πρόεδρος Ολάντ τη Δευτέρα «μεγάλωσε» τη πιθανότητα εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ- μεταβάλλοντας την «παραδοσιακή» θέση ότι η συμμετοχή στην ευρωζώνη είναι απαραβίαστη.

Ο υπουργός οικονομικών της Γερμανίας και αντικαγγελάριος, Sigmar Gabriel προειδοποίησε ότι το Βερολίνο δε θα εκβιαστεί προκειμένου να προσφέρει παραχωρήσεις στο ελληνικό χρέος.

Η σκληρή ρητορική αντανακλά τις ανησυχίες ότι η Ευρωζώνη θα μπορούσε να οδηγηθεί σε μια υπαρξιακή κρίση αντίστοιχη του 2010, όταν η Ε.Ε υποχρεώθηκε να σώσει την Ελλάδα και άλλες χώρες αργότερα.

Εκείνη η περίοδος είχε χαρακτηριστεί από υψηλή μεταβλητότητα στις χρηματοπιστωτικές αγορές και από συγκρούσεις (κρατών, αναλυτών) για την αναγκαιότητα και τον τρόπο που θα μπορούσαν να σωθούν οι χώρες που βρίσκονταν σε κίνδυνο. Μια γεύση από τα ανωτέρω έχει επιστρέψει τις τελευταίες μέρες στις αγορές.

Επιπλέον η επανάληψη των γεγονότων πιάνει την Ευρωζώνη σε μια επισφαλή οικονομική και πολιτική κατάσταση καθώς μετά από χρόνια η ανάπτυξη είναι μικρή ή μηδαμινή ενώ σε πολλές χώρες ενισχύονται ακραία κόμματα που διεκδικούν την εξουσία, αναφέρει μεταξύ άλλων η WSJ.

Από τότε που ξέσπασε η κρίση, οι κυβερνήσεις έχουν εξοπλίσει την Ευρωζώνη με μόνιμα κεφάλαια διάσωσης και έναν μηχανισμό για την αποτροπή ενδεχόμενης χρεοκοπίας τραπεζών (ανεξάρτητα πόσο μεγάλες είναι) που θα μπορούσαν να «τορπιλίσουν» την οικονομία μιας χώρας. Επιπλέον η δέσμευση της ΕΚΤ να αντιμετωπίζει τυχόν μαζική ρευστοποίηση ομολόγων, περιόρισε την απειλή μιας μικρής χώρας όπως η Ελλάδα να μπορεί να διασπάσει την Ευρωζώνη.

Το ευρώ "βυθίστηκε" σε χαμηλό εννέα ετών τη Δευτέρα στο 1,1861 δολ., και οι αποδόσεις των ελληνικών 10ετών ομολόγων εκτοξεύτηκαν στο 9,5%. Και ενώ στις αγορές υπήρχαν ενδείξεις μεταβλητότητας, οι αποδόσεις ομολόγων άλλων χωρών (Ιταλίας, Ισπανίας) δεν εκτοξεύτηκαν όπως είχε συμβεί στο παρελθόν.

Ωστόσο η αναζωπύρωση των ανησυχιών για τις εξελίξεις στην Ευρώπη μπορεί να δείξουν ότι οι ευρωπαϊκές άμυνες δεν είναι τόσο ισχυρές.

Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ανησυχούν με την ενδεχόμενη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου.

Τα σχόλια των κ.κ. Ολάντ, Γκάμπριελ και άλλων πολιτικών τη Δευτέρα εκφράζουν μια προσπάθεια να κρατήσουν την Ελλάδα σταθερή στην πορεία των μεταρρυθμίσεων και στη μείωση των δαπανών ενώ ταυτόχρονα προσπαθούν να πείσουν τις αγορές ότι η Ευρωζώνη είναι σε θέση να αντιμετωπίσει μια πιθανή έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ.

«Δεν εκβιάζουμε τους Έλληνες πολίτες για να ρίξουν τη σωστή ψήφο αλλά είναι ο κ. Τσίπρας που θα ήθελε να εκβιάσει την Ε.Ε. προκειμένου να λάβει χρήματα στο μέλλον χωρίς να χρειάζεται να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του», υποστήριξε ο Νorbert Barthle, στέλεχος του κόμματος της Άγκελας Μέρκελ στη Γερμανία.

Ο αντιπρόεδρος της Βουλής του κόμματος της Μέρκελ, Michael Fuchs, υποστήριξε « Αν οι Έλληνες δεν είναι διατεθειμένοι να ακολουθήσουν το μονοπάτι της λιτότητας και των μεταρρυθμίσεων, τότε θα πρέπει να εγκαταλείψουν την Ευρωζώνη». Και ενώ τη Δευτέρα δεν υπήρχαν ενδείξεις ότι το Παρίσι και το Βερολίνο έχουν συντονίσει τη στάση τους έναντι της Ελλάδας, ο κ. Ολάντ ανέφερε ότι θα δοθεί η δυνατότητα να συμβαδίσουν οι απόψεις για την Ελλάδα όταν συναντηθεί με την Άγκελα Μέρκελ την Κυριακή στο Στραμβούργο.

Η γερμανική κυβέρνηση περνά τα μηνύματά της στην ελληνική κυβέρνηση απ' ευθείας μέσω του υφυπουργού εργασίας και πρώην διοικητή της ΕΚΤ Jorg Asmussen, ο οποίος έχει συναντηθεί πολλές φορές με τον κ. Τσίπρα τους τελευταίους μήνες. Σημειώνεται ότι ο κ. Asmussen ήταν ανάμεσα στους δημιουργούς του πρώτου προγράμματος διάσωσης.

Η αντίδραση του κόσμου στην Ελλάδα ήταν υποτονική, παρόλο που το ελληνικό χρηματιστήριο συνέχισε να κατρακυλά. Για πολλούς ψηφοφόρους η προεκλογική εκστρατεία είναι μια επιστροφή της χώρας σε αυτό που βίωσαν πριν από 2,5 χρόνια, όταν είχαν ξαναπροκηρυχθεί εκλογές.

Από τη πλευρά του, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει δώσει στη δημοσιότητα ένα έγγραφο από επιφανείς ξένους οικονομολόγους οι οποίοι προειδοποιούν για τους κινδύνους στην Ευρωζώνη από μια ελληνική έξοδο από το ευρώ, προκειμένου να πείσουν τους ξένους πιστωτές και τους Έλληνες ψηφοφόρους να μην φοβούνται τον ΣΥΡΙΖΑ.

Οι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι η νομισματική ένωση είναι πιο ισχυρή σήμερα σε σχέση με το 2010. Λιγότερο από το ένα πέμπτο του ελληνικού χρέους βρίσκεται στα χέρια ιδιωτών και το υπόλοιπο κρατείται από κυβερνήσεις και οργανισμούς. Αυτό σημαίνει ότι ο κίνδυνος εξάπλωσης της κρίσης στο υπόλοιπο χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ευρωζώνης είναι μειωμένος.

Ωστόσο πολλοί αναλυτές συνεχίζουν να εξετάζουν την προοπτική εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ ως ένδειξη στις αγορές ότι η Ευρωζώνη είναι κάτι παροδικό, το οποίο θα ωθήσει τους επενδυτές να εγκαταλείψουν τα ομόλογα και άλλων αδύναμων χωρών μελών της Ένωσης.

«Χάρης την ΕΚΤ, η Ευρωζώνη είναι καλύτερα προετοιμασμένη να αντιμετωπίσει μαζικές ρευστοποιήσεις σήμερα σε σχέση με πέντε χρόνια πριν», υποστηρίζει ο αναλυτής της Goldman Sachs. Dirk Schumacher. «Ωστόσο μια έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ δημιουργεί νέα δεδομένα και είναι πολύ δύσκολο κάποιος να προβλέψει ποιες θα είναι οι συνέπειες για τις υπόλοιπες περιφερειακές χώρες.»

Από ορισμένες απόψεις, η Ευρωζώνη δείχνει περισσότερο εύθραυστη σήμερα σε σχέση με πέντε χρόνια νωρίτερα. Η κρίση εξελίσσεται σε χρόνια στην Ευρωζώνη, κρίση η οποία χαρακτηρίζεται από οικονομική στασιμότητα, υψηλή ανεργία και χαμηλό πληθωρισμό. Το γεγονός αυτό κάνει πιο δύσκολη τη μείωση του υψηλού χρέους στην περιοχή. Είναι αλήθεια πως η σχέση χρέους με το ΑΕΠ έχει αυξηθεί σε πολλά μέλη της περιφέρειας στην Ευρωζώνη.

Η Γερμανία, η οικονομική μηχανή της Ευρωζώνης τα τελευταία χρόνια, δείχνει να «κλατάρει». Ειδικότερα ο πληθωρισμός μειώθηκε αισθητά τον Δεκέμβριο σε χαμηλό άνω των έξι ετών, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία.

Στο μεταξύ οι θεμελιώδεις διαφωνίες για την αντιμετώπιση της κρίσης παραμένουν άλυτες.

Από τη μία πλευρά η Γερμανία και άλλες πιστώτριες χώρες επιμένουν ότι η λιτότητα είναι η λύση και ανησυχούν για το μήνυμα που θα στείλουν σε άλλες κυβερνήσεις σε περίπτωση χαλάρωση της οικονομικής πειθαρχίας στην Ελλάδα. Υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα ήδη πληρώνει χαμηλούς τόκους για το χρέος της και το πρόγραμμα αποπληρωμής είναι ιδιαίτερα εύκολο.

Από την άλλη πλευρά, η Ελλάδα και οι υπόλοιπες οικονομίες σε δυσχερή θέση υποστηρίζουν ότι η γερμανική συνταγή διόγκωσε το δημόσιο χρέος και αποδυνάμωσε τις οικονομίες σε σημείο που η πολιτική δυσαρέσκεια ενάντια στο ευρώ να αυξάνεται.

Η Γαλλία, η Ιταλία και άλλες χώρες της Ευρωζώνης έχουν δείξει συμπάθεια στο συγκεκριμένο επιχείρημα. Ενώ ο κ. Ολάντ τη Δευτέρα υποστήριξε ότι «είναι θέμα της Ελλάδας να αποφασίσει» αν θα παραμείνει στο ευρώ, παράλληλα τόνισε ότι η Ευρωζώνη «δε θα πρέπει να γίνει συνώνυμο της λιτότητας».

«Το βαθύτερο πρόβλημα της Ευρωζωνης παραμένει άλυτο: Πως θα βρεθεί κατάλληλος τρόπος ώστε να μοιραστεί το φορτίο της κρίσης χρέους;» τονίζει στέλεχος του Ευρωπαικού Κέντρου Μεταρρυθμίσεων.

Τέλος πολλές κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν τεράστιες προκλήσεις από την ενίσχυση αντιευρωπαϊκών κομμάτων στην περιοχή. Αυτά τα κόμματα έχουν αποκτήσει δύναμη από την Ισπανία και την Ιταλία έως τη Γαλλία και τη Γερμανία.

Υπάρχει ανησυχία ότι ενδεχόμενη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις ελληνικές εκλογές θα ενθαρρύνει τις δυνάμεις διαμαρτυρίας (κατά της λιτότητας) και σε άλλες χώρες.

Τη Δευτέρα το ελληνικό χρηματιστήριο «βούλιαξε» σχεδόν 6% με το Γενικό Δείκτη να διαμορφώνεται κάτω από το ψυχολογικό επίπεδο των 800 μονάδων. Τον προηγούμενο μήνα οι ελληνικές μετοχές είχαν υποχωρήσει άνω του 15% καθώς οι επενδυτές ανησυχούν για το αποτέλεσμα των εκλογών.