Γραμμή για «Dirty Exit» με... ευνοϊκούς όρους

Οι δανειστές της Ελλάδας έχουν αρχίσει να σβήνουν και να γράφουν τα σχέδια για το ποια -ενιαία- γραμμή θα ακολουθήσουν όταν ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς ανακοινώσει και επισήμως το αίτημα της χώρας μας να αποχωρήσει από τη δανειακή σύμβαση του ΔΝΤ.

Οι Ευρωπαίοι κινητοποιήθηκαν σχεδόν αμέσως όταν διαφάνηκε η πρόθεση της Αθήνας να ζητήσει απεμπλοκή από το ΔΝΤ. Όπως αποκάλυψε το Euro2day.gr τη Δευτέρα, ήδη από τις αρχές του Οκτωβρίου, στο τραπέζι μπήκε η συζήτηση για τα σενάρια της επόμενης ημέρας και το εάν η Ελλάδα θα επιχειρήσει να αποχωρήσει από τη σύμβαση «μονομερώς» ή έπειτα από συμφωνία με τους εταίρους.

Επ' αυτού να σημειώσουμε ότι από το βήμα της Βουλής ο ίδιος ο κ. Σαμαράς δήλωσε την περασμένη Παρασκευή πως ό,τι γίνει θα γίνει σε συμφωνία με τους εταίρους μας.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, το κομβικό σημείο μέχρι σήμερα τουλάχιστον είναι ότι οι δανειστές θέλουν το συναινετικό διαζύγιο με αυξημένη εποπτεία, ενώ η κυβέρνηση εμφανίστηκε αρνητική σε αυτό το ενδεχόμενο. Έτσι ξεκίνησε ένα παζάρι στο οποίο οι αγορές φαίνεται ότι ήδη πήραν θέση οδηγώντας σε εκτόξευση τα spreads και σε κάθετη πτώση το ελληνικό χρηματιστήριο.

Έχει ιδιαίτερη σημασία ότι στο έγγραφο στο οποίο καταγράφονται οι θέσεις όλων των πλευρών, και το οποίο αποκάλυψε τη Δευτέρα το Euro2day.gr, έγινε εκτίμηση και για το πόσο αναμένεται να είναι το χρηματοδοτικό κενό της Ελλάδας τη διετία 2015-2016.

Η απάντηση ήταν «γύρω στα 30 δισ. ευρώ». Αξίζει να σημειωθεί ότι μέσα σε αυτό το ποσό συμπεριλαμβάνονται τα δάνεια του ΔΝΤ που θα πρέπει να εκταμιευτούν το 2015-2016 και ανέρχονται σε 9 δισ. και τα 10 δισ. που ήδη αναγράφονται στις εκθέσεις της τρόικας για το 2015 ως «μη προσδιορισμένα» (unjustified).

Εικάζεται ότι αυτά τα 10 δισ. ευρώ προέρχονται από την αποτυχία επιστροφής στην Αθήνα χρημάτων από το πρόγραμμα ομολόγων ANFAs (μετακύλιση ελληνικών ομολόγων που διαθέτουν διάφορες κεντρικές τράπεζες). Για το θέμα ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, ενημέρωσε το Eurogroup εδώ και περίπου έναν χρόνο ότι οι κεντρικές τράπεζες αρνούνται να προχωρήσουν, αλλά κανείς από την Ε.Ε. δεν έδωσε σαφείς εξηγήσεις για το πώς θα καλυφθεί αυτό το κενό.

Τα 30 δισ. ευρώ ακούγονται πολλά. Όμως εάν υπολογίσει κανείς ότι την αποτυχία των ANFAs καλείται να την καλύψει η Ε.Ε. με την ΕΚΤ και όχι η ελληνική πλευρά, τότε αυτομάτως πέφτουμε στα 20. Από αυτά, τα 9 «ανήκουν» στο ΔΝΤ.

Η ελληνική πλευρά, βάσει του προσχεδίου του προϋπολογισμού του 2015, δήλωνε έτοιμη να τα καλύψει με δανεισμό από τις αγορές. Ωστόσο αυτά τα σχέδια καταστρώθηκαν με τα επιτόκια στο 10ετές να βρίσκονται πέριξ του 5,5% (αρχές Σεπτεμβρίου), ενώ χθες άγγιξαν το 8%, καθιστώντας την έξοδο στις αγορές σε αυτήν τη φάση απαγορευτική.

Αυτή η εξέλιξη φαίνεται πως είχε προβλεφθεί στο εξωτερικό. Στο εν λόγω έγγραφο, οι δανειστές εξέφραζαν την απαισιοδοξία τους για το σενάριο «Clean Exit» για την Ελλάδα (έξοδο χωρίς προληπτική πιστωτική γραμμή).

Τα ανοικτά μέτωπα

Στους παραπάνω σχεδιασμούς των δανειστών δεν γίνεται πουθενά λόγος για το εάν υπάρχει η επιλογή να εξαγοράσει ο ESM τα δάνεια του ΔΝΤ εκ μέρους της Ελλάδας με ευνοϊκούς όρους. Σε μια τέτοια περίπτωση, η αυξημένη εποπτεία, βέβαια, όχι μόνο παραμένει αλλά και ενισχύεται καθώς όλα δείχνουν ότι θα είμαστε ήδη υπόλογοι και σε μια προληπτική πιστωτική γραμμή τύπου ECCL, η οποία προβλέπει αυστηρότερους όρους εποπτείας σε σχέση με άλλες επιλογές.

Αυτό που φαίνεται πως προωθεί η ελληνική πλευρά είναι ένταξη στην Precautionary Condition Credit Line (PCCL), η οποία δεν συνοδεύεται από παρεμβατική εποπτεία καθώς οι προϋποθέσεις για να ενταχθεί σε αυτήν μια χώρα της ευρωζώνης είναι: να έχει βιώσιμο χρέος και έλλειμμα, «καθαρές» τράπεζες και οι δημοσιονομικές εξελίξεις της να μην προκαλούν συστημικό κίνδυνο για την ευρωζώνη.

Η Αθήνα παλεύει να αποδείξει ότι εάν η αξιολόγηση της τρόικας αποφανθεί ότι το χρέος θα είναι βιώσιμο, με ή χωρίς νέο κούρεμα, τότε μπορεί να μπει στην PCCL και όχι στην ECCL με την αυξημένη εποπτεία. Ως προς αυτό δεν θα πρέπει να διαφεύγει της προσοχής η χθεσινή δήλωση Ρέγκλινγκ ότι το ελληνικό χρέος είναι απόλυτα βιώσιμο αν προχωρήσουν οι μεταρρυθμίσεις.

Η μόνη διαφορά όμως, είναι, πως ακόμα και να ενταχθούμε στην PCCL, όλοι οι εταίροι συμφωνούν ότι χρειάζεται κάποιου είδους εποπτεία.

Σε κάθε περίπτωση, με βάση τα παραπάνω δεδομένα (για τα 30 δισ.) απομένουν 11 δισ. ευρώ. Ακριβώς όσα έχει το ΤΧΣ για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών. Στο έγγραφο αναφέρεται η εκτίμηση ότι οι ελληνικές τράπεζες θα χρειαστούν εφεδρεία περίπου 3 δισ. Συνεπώς στον κουμπαρά του ΤΧΣ μένουν 8 δισ. ευρώ.

Εάν βρεθεί χρυσή τομή μεταξύ των δανειστών και της Ελλάδας, καθώς η μεταφορά των χρημάτων από το ΤΧΣ στον κρατικό προϋπολογισμό προϋποθέτει έγκριση από τα εθνικά κοινοβούλια της ευρωζώνης, τότε τα εναπομείναντα χρήματα για να φθάσουμε στον υπολογισμό των 30 δισ. είναι μόλις 3 δισεκατομμύρια.

Πολύ λίγα για να χρειαστούμε τρίτο πακέτο στήριξης, όπως τα δύο προηγούμενα, και ταυτόχρονα πολλά για να καλυφθούν με επιπρόσθετα μέτρα... Εκτός αν δώσουν τη λύση οι αγορές.

Πάντως, με τις επιλογές που βρίσκονται αυτήν τη στιγμή στο τραπέζι, φαίνεται καθαρά πως είτε μέσω του ESM, είτε μέσω της έγκρισης των εθνικών κοινοβουλίων, οι δανειστές μπορούν να μας έχουν στο χέρι ώστε να αναγκαστούμε να συμφωνήσουμε στην αυξημένη εποπτεία που επιδιώκουν (enhanced surveillance) για τη μεταμνημονιακή περίοδο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο έγγραφο η συζήτηση για το χρηματοδοτικό κενό γίνεται με δεδομένο ότι η πέμπτη αξιολόγηση της τρόικας θα ολοκληρωθεί κανονικά και τα υπόλοιπα των δόσεων του 2014 από την Ε.Ε. και το ΔΝΤ θα δοθούν έστω και καθυστερημένα. Συνεπώς δεν προσμετρώνται στα 30 δισεκατομμύρια που είναι η εκτίμηση για το χρηματοδοτικό κενό του 2014-2015.

Ο άγνωστος Χ της αξιολόγησης

Βεβαίως, δεν εξακριβώνεται πώς θα ολοκληρωθεί η αξιολόγηση. Με ή χωρίς τα μέτρα για το ασφαλιστικό και τα εργασιακά; Όπως έχει αποκαλύψει εδώ και καιρό το Euro2day.gr, o πρωθυπουργός έχει λάβει διαβεβαίωση από τα κορυφαία κλιμάκια της Ε.Ε. ότι τα δύο αυτά θέματα θα κλείσουν ομαλά (χωρίς νέα μέτρα) για να ξανανοίξουν ενδεχομένως αργότερα.

Αυτό δεν φαίνεται να έχει φθάσει ακόμα στα αφτιά των υπουργών Οικονομικών του Eurogroup. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, οι υπουργοί τη Δευτέρα συνέχισαν τη γραμμή της παλιάς τρόικας ότι όλα πρέπει να γίνουν τώρα και χωρίς καμία χαλάρωση.

Έτσι, ο υπουργός Οικονομικών Γκίκας Χαρδούβελης πήρε την κρυάδα ότι υπάρχει σαφές και ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα που πρέπει να ακολουθηθεί χωρίς καμία εξαίρεση και χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις. Εντούτοις τα πράγματα αναμένεται να αλλάξουν τις επόμενες εβδομάδες, με την τοποθέτηση της νέας Κομισιόν.

Κάπου εκεί θα πρέπει να ξεσκεπαστεί και η συμφωνία με την Ελλάδα, ότι ασφαλιστικό - εργασιακά βγαίνουν τουλάχιστον προς ώρας από το διαπραγματευτικό σκηνικό. Εκτός και εάν η νέα Κομισιόν καθυστερήσει περαιτέρω να αναλάβει καθήκοντα, οπότε όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά.

ΥΓ.: Απορία προκαλεί η εμμονή κάποιων κύκλων στην κυβέρνηση να ζητούν να μάθουν την πηγή των πληροφοριών, αλλά και η μεταβίβαση παραπόνων στο εξωτερικό για τα ρεπορτάζ. Θα επανέλθουμε αν χρειαστεί...