ΤτΕ: Εσοδα 1,76 δισ. χωρίς νέους φόρους

Ένα καρφί και ένα καλό νέο για το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης έκρυβε στα ψιλά γράμματα η έκθεση νομισματικής πολιτικής της Τράπεζας της Ελλάδος.

Το καρφί έχει να κάνει με την στρέβλωση που σημειώνεται στην αγορά ακινήτων εξαιτίας της απόκλισης αντικειμενικών και αγοραίων τιμών. «Η στρέβλωση η οποία προκαλείται από την ύπαρξη αντικειμενικών αξιών που σε πολλές περιπτώσεις (π.χ. ακίνητα μεγάλου μεγέθους σε «ακριβές» περιοχές, υποβαθμισμένες περιοχές του κέντρου της Αθήνας κ.ά) υπερβαίνουν σημαντικά τις εμπορικές αξίες των ακινήτων, οδηγεί σε τεχνητή υπερφορολόγηση της ακίνητης περιουσίας» σημειώνεται στην έκθεση στο κεφάλαιο που εξετάζονται οι εξελίξεις στην αγορά ακινήτων.

Οι στρεβλώσεις αυτές μάλιστα, συνδέονται και με την κάθετη πτώση της αγοράς. Τονίζεται ότι «η φορολογική επιβάρυνση της ακίνητης περιουσίας τα τελευταία έτη, η οποία σε πολλές περιπτώσεις βασίστηκε σε πλασματικές και όχι πραγματικές αξίες, έχει επιτείνει την ύφεση στην αγορά ακινήτων και έχει αποθαρρύνει σημαντικά τη ζήτηση».

Με απλά λόγια η Τράπεζα της Ελλάδος υποστηρίζει ότι οι πλασματικές αντικειμενικές αξίες έχουν κάνει διπλή ζημιά. Φόρτωσαν με πλασματικούς μεγαλύτερους φόρους τους φορολογούμενους και συνέβαλαν στην πτώση της αγοράς...

Τα καλά νέα είναι σε τελείως διαφορετικό επίπεδο. Σε ειδικό κεφάλαιο όπου εξετάζεται η επίπτωση της οικονομικής δραστηριότητας στη φορολογική αποδοτικότητα του ΦΠΑ, διατυπώνεται η εκτίμηση ότι η αύξηση του ΑΕΠ και μόνο (με βάση τις εκτιμήσεις του Μεσοπρόθεσμου) την περίοδο 2014-16 είναι ικανή να αυξήσει τα έσοδα από ΦΠΑ κατά 1,4 δισ. ευρώ, ενώ αν συνδυαστεί με αύξηση των ελέγχων στο ΦΠΑ κατά 10% είναι δυνατό να προκύψουν έξτρα έσοδα 0,2% του ΑΕΠ ή επιπλέον 360 εκατ. ευρώ.

Τα περιθώρια αύξησης των εσόδων από ΦΠΑ είναι πραγματικά εντυπωσιακά. Πρόσφατα, σε ειδική μελέτη της Κομισιόν, η ετήσια απώλεια μόνο από ΦΠΑ για τα έσοδα του προϋπολογισμού είχε προσδιοριστεί στα 10 δισ. ευρώ αναδεικνύοντας τα τεράστια περιθώρια δημοσιονομικής βελτίωσης μόνο και μόνο από την καταπολέμηση της φοροκλοπής στο μέτωπο του ΦΠΑ.

Η Τράπεζα της Ελλάδος πηγαίνοντας ένα βήμα παραπέρα στην ανάλυσή της εκτιμά ότι μια αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 1% αυξάνει την φορολογική αποδοτικότητα του ΦΠΑ από 0,20 έως 0,43 μονάδες. Παράλληλα ο περιορισμός του παραγωγικού κενού κατά 1 εκατοστιαία μονάδα του δυνητικού ΑΕΠ, συμβάλλει σε αύξηση της φορολογικής αποδοτικότητας του ΦΠΑ κατά 0,29-0,55 εκατοστιαίες μονάδες.

Με βάση τις τρέχουσες προβλέψεις για την ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας και τον περιορισμό του παραγωγικού κενού και με αμετάβλητους συντελεστές ΦΠΑ την περίοδο 2014-16, εκτιμάται ότι είναι δυνατό να προκύψει σωρευτική αύξηση των εσόδων από ΦΠΑ (tax buoyancy effects) κατά περίπου 1,4 δισ. ευρώ (0,8% του ΑΕΠ), που μπορεί να είναι και μεγαλύτερη εφόσον η ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας επιτευχθεί γρηγορότερα.

Επιπλέον υπάρχουν ενδείξεις ότι η μεταβολή των καταναλωτικών προτύπων υπέρ των αγαθών και υπηρεσιών πρώτης ανάγκης (που συνήθως επιβαρύνονται με χαμηλότερο συντελεστή ΦΠΑ) η οποία έλαβε χώρα στα χρόνια της κρίσης έχει μέχρι σήμερα επιδράσει αρνητικά στα έσοδα από ΦΠΑ.

Λαμβάνοντας υπ' όψιν επίπτωση της ετήσιας αύξησης των φορολογικών ελέγχων για παραβάσεις ΦΠΑ κατά 10% και το ενδεχόμενου του σταδιακού περιορισμού της κατανάλωσης αγαθών πρώτης ανάγκης στα προ της κρίσης επίπεδα (π.χ στα επίπεδα του 2007) έως το 2016, τότε θα μπορούσε να προκύψει μια επιπρόσθετη σωρευτική αύξηση των εσόδων από ΦΠΑ στην τριετία, κατ' ελάχιστο της τάξεως του 0,2% του ΑΕΠ (του 2013, 180 δισ. ευρώ).

Στην έκθεση υπάρχει και μια έκπληξη. Σχεδόν προαναγγέλλεται η καθιέρωση ενιαίου συντελεστή ΦΠΑ, κάτι που προϋποθέτει κατά τις εντολές της τρόικας, κατάργηση των εξαιρέσεων που ισχύουν σήμερα στα νησιά (μείωση συντελεστών κατά 30%).

Αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα με σενάρια που έχει τρέξει η τρόικα, ενιαίος συντελεστής ΦΠΑ 15,5% θα είχε ουδέτερο δημοσιονομικό αποτέλεσμα. Αυτό όμως θα σήμαινε αύξηση των τιμών στα είδη διατροφής και πρώτης ανάγκης.

Ο Πρωθυπουργός Αντ. Σαμαράς έχει προαναγγείλει σταδιακή μείωση του ανώτατου συντελεστή στο 12%, κάτι που συνεπάγεται προφανώς απώλεια εσόδων. Από την άλλη πλευρά σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, όλοι θα ήταν ικανοποιημένοι. Η μείωση των φορολογικών επιβαρύνσεων θα ήταν αισθητή σε αγαθά και υπηρεσίες. Πάλι όμως χαμένοι θα ήταν οι νησιώτες...