Οι ανατροπές που φέρνει το πολυνομοσχέδιο

Τις αλλαγές που προωθεί η κυβέρνηση στο πλαίσιο της συμφωνίας με την τρόικα περιλαμβάνει το πολυνομοσχέδιο που κατατίθεται αύριο στη Βουλή. Το προσχέδιο που μπορείτε να δείτε στη στήλη «Συνοδευτικό υλικό» περιλαμβάνει σε ένα άρθρο τις αλλαγές που φέρνει ο ΟΟΣΑ και το κοινωνικό μέρισμα καθώς και τα εργασιακά.

Το δεύτερο άρθρο περιλαμβάνει τις ρυθμίσεις για τις τράπεζες και το τρίτο φορολογικά θέματα. Ρυθμίσεις υπάρχουν και για το ΤΑΙΠΕΔ.

Το νομοσχέδιο αναμένεται να κατατεθεί στην τελική του μορφή στη Βουλή την Παρασκευή και να ψηφιστεί με τη διαδικασία του κατεπείγοντος την Κυριακή το βράδυ. 

Αφορολόγητο και ακατάσχετο και κοινωνικό μέρισμα 

Αναφορικά με το κοινωνικό μέρισμα και τη χορήγηση του επιδόματος αλληλεγγύης ο πήχης του εισοδήματος μπαίνει στις 6.000 ευρώ στο βασικό σενάριο που επεξεργάζεται το υπουργείο Οικονομικών.

Στο σενάριο αυτό, καθιερώνεται συντελεστής 1 για το σύζυγο, 1/3 για τη σύζυγο και 1/6 για κάθε παιδί, με αποτέλεσμα το οικογενειακό εισόδημα για ζευγάρι με ένα παιδί να διαμορφώνεται στα 9.000 ευρώ. Στα περιουσιακά κριτήρια, τα σενάρια ξεκινούν από 50.000 ευρώ για τον άγαμο, 100.000 ευρώ για το ζευγάρι και 250.000 ευρώ συνολικής ακίνητης περιουσίας για πολύτεκνους .

Παρ΄ όλα αυτά, δεν υπάρχουν ακόμα οριστικές αποφάσεις και όπως αναφέρεται και στο νομοσχέδιο το οποίο αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια θα καθοριστούν επακριβώς με ΚΥΑ των υπουργών Οικονομικών, Εργασίας και Υγείας.

Το προσχέδιο του ν/σ ορίζει ότι διατίθεται ποσό 450 εκατ. ευρώ από το πρωτογενές πλεόνασμα για την καταβολή κοινωνικού μερίσματος προς στήριξη των πολιτών/ των οικογενειών με πολύ χαμηλό συνολικό ετήσιο εισόδημα και ακίνητη περιουσία μικρής αξίας, με βάση ειδικά εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια.

Σύμφωνα με πληροφορίες, στα 450 εκατ. ευρώ, προστίθενται περίπου 20 εκατ. ευρώ τα οποία θα κρατηθούν στην ... άκρη για όσους έμειναν άνεργοι από τις αρχές του 2014 (καθώς τα εισοδηματικά κριτήρια θα προσδιοριστούν με βάση τις περυσινές φορολογικές δηλώσεις) ενώ περίπου 35 εκατ. ευρώ θα είναι το κοινωνικό μέρισμα των ένστολων.

Το κοινωνικό μέρισμα είναι αφορολόγητο, δεν υπόκειται σε καμία κράτηση, δεν κατάσχεται ούτε συμψηφίζεται με ήδη βεβαιωμένα χρέη προς το Δημόσιο ή πιστωτικά ιδρύματα και δεν υπολογίζεται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή του ΕΚΑΣ ή οποιασδήποτε άλλης παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα.

«Κάθε δικαιούχος λαμβάνει το κοινωνικό μέρισμα από μία και μόνο πηγή. Αν καταβάλλεται σύνταξη εκ μεταβιβάσεως σε περισσότερους δικαιούχους, το ποσό του μερίσματος επιμερίζεται ανάλογα.

Το κοινωνικό μέρισμα καταβάλλεται εφάπαξ εντός δύο (2) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος και η καταβολή μπορεί να διενεργείται μέσω πιστωτικών ιδρυμάτων, με πίστωση του λογαριασμού του
δικαιούχου.

Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, καθορίζονται τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια για την καταβολή του κοινωνικού μερίσματος, οι κατηγορίες των δικαιούχων, οι προϋποθέσεις, τα δικαιολογητικά, ο φορέας, η διαδικασία, ο χρόνος και ο τρόπος καταβολής, οι τίτλοι πληρωμής, ο χρόνος ελέγχου των εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων για τη χορήγησή του ανά κατηγορία δικαιούχων, οι παροχές κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα που δεν υπολογίζονται στα εισοδηματικά κριτήρια και κάθε άλλο σχετικό θέμα.

Παρά το γεγονός ότι οι γενικές διατυπώσεις, όπως αποτυπώνονται στο υπό κατάθεση νομοσχέδιο έχουν συμφωνηθεί, στο υπουργείο Οικονομικών υπάρχει μεγάλος προβληματισμός για τη «δίκαιη μοιρασιά» όπως τονίζεται χαρακτηριστικά. Για μεγάλες κατηγορίες φορολογουμένων υπάρχει πονοκέφαλος καθώς δεν υπάρχει βεβαιότητα ότι τα πραγματικά τους εισοδήματα είναι κάτω από 6.000 ευρώ. Αυτό ισχύει κυρίως για ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες. Ειδικά για ελεύθερους επαγγελματίες επικρατέστερο φαντάζει το ενδεχόμενο να ληφθεί απόφαση με βάση διακοπή εργασιών.

Τι προβλέπει για κατασχέσεις

Φρένο σε κατασχέσεις ακινήτων και κινητών στα χέρια του οφειλέτη για χρέη έως 500 ευρώ και αύξηση του ακατάσχετου μισθών και συντάξεων από τα 1.000 στα 1.500 ευρώ προβλέπει το προσχέδιο του νομοσχεδίου.

Το τρίτο άρθρο του νομοσχεδίου ξεκινά με τις αλλαγές στον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων. Από το προσχέδιο προκύπτει:

1. Ακατάσχετο στα 500 ευρώ. Το όριο αυτό ισχύει για κατασχέσεις ακινήτων και κινητών στα χέρια του οφειλέτη. Μάλιστα προβλέπεται ότι κατασχέσεις που έχουν επιβληθεί μέχρι την προηγούμενη ημέρα ισχύος των διατάξεων αυτών, σε βάρος οφειλετών, για συνολικές οφειλές μικρότερες του ανωτέρω ποσού, αίρονται μετά από αίτηση τους.

2. Αύξηση του ακατάσχετου για μισθούς και συντάξεις. Δεν χωρεί κατάσχεση μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων, που καταβάλλονται περιοδικά, εφόσον το ποσό αυτών μηνιαίως είναι μικρότερο των 1.500 ευρώ ( από 1.000 που ισχύει έως σήμερα). Αν το ποσό του μισθού ή της σύνταξης είναι μεγαλύτερο από τα 1.500 ευρώ, επιτρέπεται να κατασχεθεί το ένα τέταρτο αυτού υπό την προϋπόθεση ότι το ποσό που απομένει μετά την κατάσχεση δεν είναι χαμηλότερο από τα 1.500 ευρώ. Προβλέπεται επίσης ότι κατασχέσεις που έχουν επιβληθεί, μέχρι την προηγούμενη ημέρα ισχύος των διατάξεων αυτών, σε βάρος των οφειλετών που υπάγονται στην ανωτέρω περίπτωση, περιορίζονται μετά από αίτηση τους.

3. Κατασχέσεις καταθέσεων. Ειδικά για τις καταθέσεις ορίζεται ότι δεν ενεργοποιούνται κατασχέσεις για οφειλές έως 50 ευρώ. Επιπλέον, καταθέσεις σε πιστωτικά ιδρύματα σε ατομικό ή κοινό λογαριασμό είναι ακατάσχετες μέχρι του ποσού των 1.500 ευρώ για κάθε φυσικό πρόσωπο και σε ένα μόνο πιστωτικό ίδρυμα.

Προκειμένου όμως να εφαρμοστεί το ακατάσχετο έως του ποσού των 1.500 ευρώ, απαιτείται γνωστοποίηση από το φυσικό πρόσωπο ενός μοναδικού λογαριασμού, με υποβολή ηλεκτρονικής δήλωσης στο πληροφοριακό σύστημα της Φορολογικής Διοίκησης. Εφόσον υπάρχει λογαριασμός περιοδικής πίστωσης μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων, γνωστοποιείται, αποκλειστικά και μόνο, ο λογαριασμός αυτός.

Με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων ορίζονται ο τρόπος υποβολής και πιστοποίησης του χρόνου της παραλαβής και τα στοιχεία της υποβαλλόμενης δήλωσης, ο τρόπος ενημέρωσης των πιστωτικών ιδρυμάτων από τη Φορολογική Διοίκηση για την υποβαλλόμενη δήλωση και κάθε άλλη λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας παραγράφου. Κάθε άλλη διάταξη, που ρυθμίζει αντίθετα προς τις διατάξεις της παρούσας παραγράφου, δεν εφαρμόζεται στις κατασχέσεις που επιβάλλονται στα χέρια πιστωτικών ιδρυμάτων κατά τις διατάξεις του παρόντος νόμου. 

Τι αλλάζει για τα πρόστιμα

Στα 250 και 500 ευρώ ανάλογα με τα τηρούμενα βιβλία, με πλαφόν ανώτατου προστίμου τα 30.000 ευρώ ανά φορολογικό έλεγχο στην περίπτωση μη έκδοσης στοιχείων, προσγειώνονται τα πρόστιμα των 1.000 και 2.500 ευρώ που είχαν ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων και μένουν πλέον οριστικά στα χαρτιά.

Στα χαρτιά μένουν άλλωστε και οι διατάξεις με τις οποίες έμπαινε πρόστιμο «καπέλο» στο πρόστιμο ενώ η αναδιατύπωση της επίμαχης διάταξης με την οποία το πρόστιμο έφτανε ακόμα και να τετραπλασιάζεται σε περίπτωση υποτροπής διορθώνεται δραστικά.

Με τη νέα της μορφή, το πρόστιμο θα διπλασιάζεται μόνο εφόσον μετά από φορολογικό έλεγχο προκύψει επανάληψη της ίδιας παράβασης εντός πενταετίας δίνοντας οριστικό τέλος σε ερμηνείες για διπλασιασμό προστίμου τη δεύτερη φορά που δεν υποβλήθηκε π.χ δήλωση ΦΠΑ.

Συγκεκριμένα, όπως προκύπτει από το νομοσχέδιο:

*Τα νέα πρόστιμα. 100 ευρώ σε περίπτωση μη υποβολής ή εκπρόθεσμης υποβολής δήλωσης πληροφοριακού χαρακτήρα ή φορολογικής δήλωσης από την οποία δεν προκύπτει υποχρέωση καταβολής φόρου. Το ίδιο πρόστιμο (100 ευρώ) ορίζεται και για κάθε άλλη παράβαση μη υποβολής ή εκπρόθεσμης υποβολής φορολογικών δηλώσεων, μη ανταπόκρισης σε αίτημα της Φορολογικής Διοίκησης για παροχή πληροφοριών ή στοιχείων ή μη υποβολής ή εκπρόθεσμης υποβολής δήλωσης παρακρατούμενων φόρων , υπό την προϋπόθεση ότι ο φορολογούμενος δεν έχει υποχρέωση τήρησης βιβλίων.

Τα πρόστιμα καθορίζονται σε 250 ευρώ για υπόχρεους με απλογραφικά βιβλία και 500 ευρώ για υπόχρεους με διπλογραφικά βιβλία, με πλαφόν 30.000 ευρώ ανά έλεγχο για μη έκδοση στοιχείων, στις περιπτώσεις όπου: δεν υποβάλλονται ή υποβάλλονται εκπρόθεσμα φορολογικές δηλώσεις ή δηλώσεις παρακρατούμενων φόρων, δεν ανταποκριθεί ο φορολογούμενος σε αίτημα της Φορολογικής Διοίκησης για παροχή πληροφοριών ή στοιχείων, δεν γνωστοποιήσει στη Φορολογική Διοίκηση το διορισμό του φορολογικού εκπροσώπου του, δεν εκδίδει ή εκδίδει ανακριβώς φορολογικά στοιχεία.

* Τέλος στα διπλοπρόστιμα. Με τις προηγούμενες διατυπώσεις, για την ίδια παράβαση μπορούσαν να επιβληθούν περισσότερα του ενός πρόστιμα. Με τις αλλαγές ορίζεται ότι εφόσον για την ίδια παράβαση, επιβάλλονται σύμφωνα με τον Κώδικα περισσότερα πρόστιμα, υπερισχύει η διάταξη που προβλέπει το μεγαλύτερο πρόστιμο.

* Για ποιους παραμένει 2.500 ευρώ πρόστιμο. Παραμένει το πρόστιμο των 2.500 ευρώ ( για υπόχρεους με διπλογραφικά βιβλία) για περιπτώσεις φορολογουμένων οι οποίοι δεν συνεργάζονται στη διάρκεια του φορολογικού ελέγχου, δεν έχουν προβεί σε εγγραφή στο φορολογικό μητρώο ή δεν συμμορφώνονται με κάθε υποχρέωση σχετική με την τήρηση βιβλίων.

* Εκπρόθεσμες δηλώσεις: Δεν επιβάλλονται πρόστιμα, σε περίπτωση υποβολής εκπρόθεσμης τροποποιητικής δήλωσης ΦΠΑ ή δήλωσης παρακρατούμενου φόρου, εφόσον η σχετική αρχική δήλωση έχει υποβληθεί εμπρόθεσμα.

* Διπλασιασμός – τετραπλασιασμός προστίμων. Η αρχική διάταξη η διατύπωση της οποία όριζε πως σε περίπτωση υποτροπής, τα αρχικά πρόστιμα διπλασιάζονται ή τετραπλασιάζονται αλλάζει δραστικά. Ορίζεται πλέον ότι σε περίπτωση όπου στη διάρκεια φορολογικού ελέγχου διαπιστωθεί εκ νέου διάπραξη της ίδιας παράβασης εντός πενταετίας από την έκδοση της αρχικής πράξης, τα πρόστιμα επιβάλλονται στο διπλάσιο. Για κάθε επόμενη ίδια παράβαση, το αρχικό πρόστιμο τετραπλασιάζεται.

* Με τα παλιά πρόστιμα. Καταλογιστικές πράξεις προστίμων για παραβάσεις που διαπιστώθηκαν από την 1η Ιανουαρίου 2014 έως την ημερομηνία δημοσίευσης του νέου νόμου θα γίνονται με τα πρόστιμα που ίσχυαν έως τις 31-12-2013. Πρακτικά με τη ρύθμιση αυτή διασφαλίζεται ότι τα προηγούμενα τσουχτερά πρόστιμα των 1.000 και 2.500 ευρώ δεν θα εφαρμοστούν πουθενά.

Πρόβλεψη για αυτόματο συμψηφισμό ΦΠΑ

Αυτόματους συμψηφισμούς ΦΠΑ που χρωστούν οι επιχειρήσεις στο Δημόσιο με τον ΦΠΑ που οφείλουν στις επιχειρήσεις οι φορείς της γενικής κυβέρνησης προβλέπει το πολυνομοσχέδιο, με το οποίο παράλληλα αποσυνδέεται πλήρως η υποβολής της δήλωσης ΦΠΑ από την πληρωμή του φόρου και καταργείται η προσαύξηση 2% για την πληρωμή της δεύτερης δόσης.

Όσον αφορά στην υποβολή δηλώσεων ΦΠΑ δεν μεταβάλλεται τελικά η ημερομηνία (παραμένει η 20η του μήνα) ενώ αν ο φόρος που προκύπτει ξεπερνά τα 100 ευρώ, μπορεί να εξοφληθεί σε δύο δόσεις. Η πρώτη πρέπει να καταβληθεί έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μήνα της εμπρόθεσμης υποβολής της δήλωσης και η δεύτερη μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα από την υποβολή της εμπρόθεσμης δήλωσης.

Στο θέμα του συμψηφισμού ΦΠΑ, μέχρι σήμερα ο συμψηφισμός γίνεται αποκλειστικά για οφειλές ΦΠΑ ιδιωτών με απαιτήσεις ΦΠΑ από τον στενό δημόσιο τομέα, δηλαδή τα υπουργεία και τους φορείς της κεντρικής διοίκησης. Με τις διατάξεις του νομοσχεδίου ο ΦΠΑ που οφείλουν στο Δημόσιο οι επιχειρηματίες θα μπορεί να συμψηφίζεται και με τα ποσά ΦΠΑ που χρωστούν στις επιχειρήσεις οι Δήμοι, οι Περιφέρειες, οι ΔΕΚΟ, τα ασφαλιστικά ταμεία, τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, τα Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου, τα νοσοκομεία, και άλλοι φορείς.

Ειδικότερα με το νομοσχέδιο προβλέπεται:

1. Ο αναλογών ΦΠΑ σε βέβαιη και προσδιορισμένη, από αντίστοιχο φορολογικό στοιχείο, απαίτηση επί εμπορικών συναλλαγών κατά του Δημοσίου και των λοιπών φορέων της γενικής κυβέρνησης, συμψηφίζεται με τον Φ.Π.Α. που αναλογεί στο ίδιο φορολογικό στοιχείο με βάση την υποβαλλόμενη από τον υπόχρεο αρχική εμπρόθεσμη περιοδική δήλωση Φ.Π.Α.

2. Ο συμψηφισμός διενεργείται αυτοδικαίως και υποχρεωτικά, με την καταχώριση του σχετικού παραστατικού στοιχείου από τον φορέα της Γενικής Κυβέρνησης, σε ηλεκτρονική εφαρμογή, το οποίο διασταυρώνεται με τα καταχωρημένα από τον εκδότη του φορολογικού στοιχείου δεδομένα στην ίδια ηλεκτρονική εφαρμογή εφόσον μεσολαβήσει έγγραφη αποδοχή του συμψηφισμού από πλευράς του φορολογούμενου.

3. Κατά την υποβολή της ηλεκτρονικής περιοδικής δήλωσης Φ.Π.Α., εμφανίζονται τα ήδη συμψηφισθέντα τιμολόγια, εφόσον έχει προηγουμένως γίνει ηλεκτρονική διασταύρωση και ταυτοποίηση των στοιχείων που εισάγονται με αποκλειστική ευθύνη του αρμόδιου κατά περίπτωση φορέα της Γενικής Κυβέρνησης, με τα στοιχεία που εισάγει ο υπόχρεος για την περιοδική δήλωση Φ.Π.Α.

4. Οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης υποχρεούνται να καταχωρούν τα εν λόγω τιμολόγια μετά την υποβολή των τιμολογίων των προμηθευτών τους προς πληρωμή, και εντός αποκλειστικής προθεσμίας πέντε εργάσιμων ημερών από την υποβολή τους από τους προμηθευτές και σε κάθε περίπτωση δύο ημέρες πριν από την εκπνοή της προθεσμίας εμπρόθεσμης υποβολής του υπόχρεου σε υποβολή δήλωσης Φ.Π.Α.. Μετά την αποδοχή του συμψηφισμού οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης υποχρεούνται να προβαίνουν στη εξόφληση του ποσού αυτού μέχρι και του ύψους του αναλογούντος Φ.Π.Α., εντός αποκλειστικής προθεσμίας δύο ημερών πριν από την εκπνοή του μήνα στον οποίο εμπρόθεσμα υποβλήθηκε η δήλωση του υπόχρεου σε υποβολή δήλωσης Φ.Π.Α..

5. Οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, οι οποίοι δεν αποδίδουν τον οφειλόμενο Φ.Π.Α. για λογαριασμό των προμηθευτών τους, υπόκεινται είτε σε ισόποση μείωση του προϋπολογισμού τους, εάν πρόκειται για φορείς της Κεντρικής Διοίκησης, είτε σε ισόποση περικοπή των επιχορηγήσεών τους ή κάθε είδους μεταβιβαστικών προς αυτούς πληρωμών, εάν πρόκειται για επιχορηγούμενους φορείς, είτε σε περικοπή του προϋπολογισμού του εποπτεύοντος φορέα εάν πρόκειται για μη επιχορηγούμενους φορείς..

6. Σε περίπτωση που η δαπάνη κριθεί μη νόμιμη ή/και μη κανονική ο φορέας δεν διατηρεί απαίτηση έναντι του Δημοσίου για επιστροφή Φ.Π.Α. και αναζητά το ποσό του Φ.Π.Α. που κατέβαλε από τον ιδιώτη/κομιστή του τιμολογίου.

Άλλες φορολογικές διατάξεις

· Κατοχυρώνονται και νομοθετικά οι αλλαγές που αφορούν στη φορολόγηση των αγροτών, όπως έχουν ήδη ανακοινωθεί από την κυβέρνηση. Έτσι, απαλλάσσονται από την υποχρέωση τήρησης βιβλίων αγρότες με ετήσια ακαθάριστα έσοδα έως 15.000 ευρώ και επιδοτήσεις έως 5.000 ευρώ. Ο ΦΠΑ αγροτών επιστρέφεται κατ' αποκοπή με συντελεστή 6% επί της αξίας των προϊόντων που πωλούν.

· Το έντυπο Ε9 θα πρέπει να επικαιροποιείται με τυχόν μεταβολές εντός 30 ημερών από κάθε αλλαγή ιδιοκτησίας ακινήτων. Για το 2014, οι δηλώσεις μεταβολών στοιχείων θα πρέπει να γίνουν έως τις 30 Μαϊου 2014.

· Απαλλάσσονται από τον ΕΝΦΙΑ για τα έτη 2014 και 2015, ακίνητα τα οποία βρίσκονται στην Κεφαλονιά και τους νομούς Φθιώτιδας και Φωκίδας και έχουν αποδεδειγμένα υποστεί ζημιές από τους σεισμούς του Ιανουαρίου 2014 και Αυγούστου 2013 αντίστοιχα.

· Απαλλάσσονται από την υποχρέωση πληρωμής τελών κυκλοφορίας τα οχήματα στα οποία έχουν κατατεθεί πινακίδες και πρόκειται να διαγραφούν από το μητρώο του υπουργείου Μεταφορών ή να εξαχθούν.