Ξαναλειτουργούν τα εργοτάξια στους οδικούς άξονες

Μέχρι τις 9 Δεκεμβρίου θέλει η κυβέρνηση να έχουν ψηφιστεί οι αναμορφωμένες συμβάσεις παραχώρησης των τεσσάρων οδικών αξόνων (Μαλιακός - Κλειδί, Άξονας Κεντρικής Ελλάδας, Ολυμπία Οδός και Ιονία Οδός) με στόχο να εκταμιευθούν σύντομα τα σχετικά κοινοτικά κονδύλια.

Κατά την παρουσίαση των νέων συμβάσεων, που κατατίθενται σήμερα στη Βουλή, ο υπουργός Υποδομών Μιχ. Χρυσοχοΐδης υποστήριξε πως η επίπτωση στο ΑΕΠ από την επανέναρξη των εργασιών θα είναι 1,2% ετησίως μέχρι το 2015, ενώ θα δημιουργηθούν 20.000 θέσεις εργασίας στα εργοτάξια «το επόμενο οκτάμηνο» και στη συνέχεια «περιμένουμε αλυσιδωτά πολύ θετικά αποτελέσματα στις τοπικές οικονομίες».

Η έναρξη των εργασιών θα συνοδευτεί, πάντως, και από σταδιακή αύξηση των διοδίων, αλλά ταυτόχρονα οι εταιρείες παραχώρησης επιβάλλεται να προχωρήσουν σε πιο αναλογικές χρεώσεις (σχετικά με την απόσταση).

Ταυτόχρονα προστίθενται νέοι σταθμοί διοδίων, μεταξύ των οποίων στον Άγιο Στέφανο (από την 1η Ιουλίου 2014).

Για ψήφο εμπιστοσύνης στη χώρα μίλησε ο Ευθύμιος Βιδάλης, ο εθνικός διαπραγματευτής που είχε ορίσει ο πρωθυπουργός Αντ. Σαμαράς για τις συζητήσεις με τράπεζες και εργολήπτες.

«Επενδύονται στην Ελλάδα από διεθνείς και ελληνικές τράπεζες περισσότερα από 1,6 δισ. ευρώ και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων 650 εκατ. ευρώ» πρόσθεσε ο κ. Χρυσοχοΐδης. Ο ίδιος επέμεινε πως η επαναδιαπραγμάτευση των συμβάσεων, που οδήγησε σε πρόσθεση επιβάρυνση του δημοσίου, ήταν μονόδρομος ώστε να μην εμπλακεί η χώρα σε πολυετή δικαστικό αγώνα.

Για να φτάσουμε στις νέες συμβάσεις, καθώς τα έργα είχαν σταματήσει από τα τέλη του 2010, το Δημόσιο συμφώνησε σε σειρά υποχωρήσεων, αλλά και οι παραχωρησιούχοι δέχθηκαν μείωση της κερδοφορίας (της απόδοσης των ιδίων κεφαλαίων) όπως επιθυμούσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να εγκρίνει τη συμφωνία. Με βάση τις νέες προβλέψεις, τα συνολικά έσοδα από διόδια για τους τέσσερις οδικούς άξονες περιορίζονται σε 14,5 δισ. ευρώ από 37,7 δισ. που προέβλεπαν οι αρχικές συμβάσεις παραχώρησης του 2007 (δηλαδή μείωση 62%).

Έτσι το Δημόσιο δέχθηκε να καταβάλει αποζημιώσεις τόσο στις κοινοπραξίες κατασκευής των έργων, όσο και στις εταιρείες παραχώρησης (σχεδόν σε όλα τα έργα είναι οι ίδιοι μέτοχοι). Οι συνολικές αποζημιώσεις φτάνουν τα 530 εκατ. ευρώ, με την πλευρά των διαπραγματευτών να υποστηρίζει πως οι αρχικές απαιτήσεις των ομίλων ανέρχονταν σε 250 - 300 εκατ. ευρώ ανά έργο.

Με βάση τις νέες συμβάσεις παραχώρησης αλλάζει και ο τρόπος «ανακύκλωσης των εσόδων του Δημοσίου από τα διόδια». Το 55% - 60% των εσόδων από διόδια με βάση τις αρχικές συμβάσεις θα πήγαινε στα κρατικά ταμεία και το υπόλοιπο στους ιδιώτες.

Τώρα προβλέπεται πως τα χρήματα θα μπαίνουν στα ταμεία του Δημοσίου αφού πρώτα θα έχουν καλυφθεί οι ανάγκες χρηματοδότησης των κατασκευαστικών εργασιών, οι ανάγκες για τη λειτουργία των οδικών αξόνων, οι ανάγκες για πληρωμή τόκων, αλλά και τα προβλεπόμενα από τις συμβάσεις κέρδη των παραχωρησιούχων.

Οι περίπου 35 τράπεζες (από τις 44 αρχικά) που παραμένουν στη χρηματοδότηση των έργων θα δώσουν δάνεια 1,5 δισ. ευρώ, ενώ αρχικά θα έδιναν δάνεια περί τα 3 δισ. ευρώ. Από τις ελληνικές τράπεζες θα προέλθει το 55% των δανείων και από τις ξένες το υπόλοιπο 45%, μολονότι δεν έχουν ολοκληρωθεί οι συζητήσεις μεταξύ των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (κάποια αγοράζουν τα μερίδια όσων αποχωρούν). Ο κ. Βιδάλης επισήμανε το γεγονός πως τα δάνεια δίνονται με εξαιρετικά ελκυστικούς όρους σε σύγκριση με την επιβάρυνση που έχουν σήμερα οι ελληνικές επιχειρήσεις οι οποίες βγαίνουν στις αγορές.

Για να προχωρήσει η συμφωνία, οι παραχωρησιούχοι δέχθηκαν περιορισμό της κερδοφορίας τους μέσω μείωσης του Εσωτερικού Δείκτη Απόδοσης (IRR).

Ενώ αρχικά προβλεπόταν δείκτης IRR μεταξύ 8,6% (για τον Ε65) και 14,1% (για το Μαλιακός - Κλειδί), τώρα οι δείκτες κυμαίνονται στα τέσσερα έργα στο 6% - 11,8%. Σύμφωνα με τον κ. Βιδάλη, το χρηματοοικονομικό μοντέλο προβλέπει πως αν επικρατήσει το αισιόδοξο σενάριο για την οικονομία η μερίδα του λέοντος από τα πρόσθετα έσοδα διοδίων θα πηγαίνει στο Δημόσιο.

Το κόστος κατασκευής

Το κόστος κατασκευής των οδικών αξόνων ποικίλλει, με βάση τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν σήμερα.

Ξεκινά από τα 6,4 εκατ. ευρώ ανά χιλιόμετρο (για τον άξονα Κόρινθος - Τρίπολη - Καλαμάτα που δεν περιλαμβάνεται στο πακέτο των τεσσάρων συμβάσεων) και φτάνει τα 32 εκατ. ανά χιλιόμετρο για το νέο τμήμα του άξονα Μαλιακός - Κλειδί που περιλαμβάνει σήραγγες και άλλα τεχνικά έργα.

Το μέσο κόστος των οδικών αξόνων προσεγγίζει τα 7 εκατ. ευρώ ανά χιλιόμετρο, όταν το αντίστοιχο κόστος κατασκευής της Εγνατίας Οδού ήταν 7,5 εκατ. (ξεκινούσε από τα 15,4 εκατ. για το δυτικό τμήμα που διασχίζει την Ήπειρο και περιοριζόταν στα 4,1 εκατ. για το πεδινό τμήμα της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης). Σημειώνεται πως για να ολοκληρωθεί η Εγνατία Οδός απαιτήθηκαν 130 εργολαβίες!

Για τα τμήματα του Άξονα Κεντρικής Ελλάδας που δεν θα κατασκευαστούν με τις υφιστάμενες συμβάσεις παραχώρησης (Μαλιακός - Ξυνιάδα και Τρίκαλα - Εγνατία Οδός) προβλέπεται πως το Δημόσιο θα αποφασίσει την τύχη τους εντός τριετίας. Τότε θα κριθεί αν θα κατασκευαστούν ως δημόσια έργα ή μέσω σύμβασης παραχώρησης.

Όσο για το τμήμα της Ολυμπίας Οδού που δεν θα κατασκευαστεί με την υφιστάμενη σύμβαση (Πάτρα - Πύργος - Τσακώνα) ο Μιχ. Χρυσοχοΐδης επανέλαβε πως θα προχωρήσει ως δημόσιο έργο και θα προκηρυχθεί τον επόμενο χρόνο. Τμήμα του άξονα Πάτρα - Πύργος - Τσακώνα δεν θα αναβαθμιστεί λόγω των γνωστών περιβαλλοντικών ζητημάτων στην περιοχή Καϊαφα.

Οι αλλαγές για τα διόδια

Για τα διόδια προβλέπονται αυξήσεις, προσθήκη νέων σταθμών κ.λπ. και σοβαρά κίνητρα σε όσους χρησιμοποιούν τους ηλεκτρονικούς πομπούς. Σε ορισμένες περιπτώσεις όπως τα διόδια Αφιδνών (τα διαχειρίζεται η εταιρεία που κατασκευάζει την Ιονία Οδό) θα προβλέπονται εκπτώσεις μέχρι και 50% για τους συχνούς χρήστες.

Στόχος είναι να εφαρμοστεί η πρόβλεψη για μέσο κόστος διοδίων περί το 0,04 ευρώ ανά χιλιόμετρο, σε τιμές 2003 και χωρίς τον ΦΠΑ και τις άλλες επιβαρύνσεις.

Για παράδειγμα, στο τμήμα Ελευσίνα - Κόρινθος θα προστεθούν οι πλευρικοί σταθμοί Νέας Περάμου, Πάχης και Αγίων Θεοδώρων, ενώ νέοι σταθμοί θα προστεθούν και σε άλλα τμήματα του δικτύου. Παράλληλα στο τμήμα Ελευσίνα - Κόρινθος - Πάτρα θα εφαρμοστεί χρέωση και στις δύο κατευθύνσεις των σταθμών διοδίων, χωρίς να ανατρέπεται η πρόβλεψη για μέση χρέωση 0,04 ευρώ το χιλιόμετρο. 

* Τα αναλυτικά στοιχεία για τα διόδια δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".