Στις προηγούμενες εκλογές το δίλημμα που τέθηκε από τα μεγάλα κόμματα ήταν στην ουσία του απλό: «Θέλετε ευρώ με μνημόνιο ή έξοδο από το ευρώ;». Επρόκειτο για ένα πλαστό δίλημμα, κι ως τέτοιο πήρε την απάντηση που του άξιζε.

Η κοινή γνώμη είπε «ναι στο ευρώ», με συντριπτική πλειοψηφία, και «όχι» στο μνημόνιο, με επίσης μεγάλη πλειοψηφία. Ποιο ήταν όμως το πρακτικό αποτέλεσμα; Η αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης με επαρκή «κοινωνική νομιμοποίηση».

Πολύ φοβάμαι ότι υπό τις παρούσες συνθήκες κάτι ανάλογο ενδέχεται να προκύψει και στην επόμενη κάλπη. Το πλαστό δίλημμα απλώς παραλλάχθηκε σχηματικά, προκειμένου να οδηγήσει σε πόλωση μεταξύ των «φιλοευρωπαϊκών» και των «αντιευρωπαϊκών» δυνάμεων.

Το πρόβλημα έγκειται κατ' αρχάς στο γεγονός ότι αμφότερα τα δήθεν «μέτωπα» είναι… ανύπαρκτα. Οι υφιστάμενοι πολιτικοί σχηματισμοί δεν μάχονται για την έξοδο ή την παραμονή της χώρας στο ευρώ. Οι διαφορές τους μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να είναι βαθιές, αλλά δεν έχουν ως κύριο άξονα το αν πρέπει να μείνει η Ελλάδα στο ευρώ ή όχι.

Στην πράξη, τα τρία μεγαλύτερα κόμματα διαφοροποιούνται πλέον μόνο ως προς τον βαθμό «επαναδιαπραγμάτευσης» του μνημονίου, που θεωρούν ότι είναι εφικτός, με το ΠΑΣΟΚ να βρίσκεται εκ της κυβερνητικής του θητείας στη μία άκρη και τον ΣΥΡΙΖΑ προφανώς στην άλλη.

Αν λοιπόν δούμε το θέμα με ψυχραιμία, το ορθό θα ήταν να κρίνει ο πολίτης με βάση τον ρεαλισμό προγραμμάτων, συγκροτημένων και λεπτομερών, με σαφή πολιτική και ιδεολογική διάσταση.

Όχι μόνο για το θέμα της επαναδιαπραγμάτευσης των μνημονίων, αλλά και για την αναδόμηση του κράτους και των θεσμών του. Εκεί άλλωστε εντοπίζονται οι γενεσιουργές αιτίες της κρίσης, που εν τέλει μας οδήγησε στα μνημόνια.

Εντός ή εκτός ευρώ και μνημονίων, είναι πανθομολογούμενο ότι ο τρόπος λειτουργίας του κράτους πρέπει να αλλάξει, ότι το «βόλεμα», οι σπατάλες, οι πελατειακές σχέσεις, η διαφθορά και η αναξιοκρατία πρέπει να εκλείψουν.

Είναι όμως προφανές ότι αν το ΠΑΣΟΚ είχε τέτοιο σχέδιο θα το είχε εφαρμόσει όσο βρισκόταν στην κυβέρνηση. Είναι εξίσου προφανές ότι η Νέα Δημοκρατία δεν έχει καταφέρει να σχηματίσει ένα τέτοιο «πειστικό σχέδιο», ελλείψει ίσως μιας στέρεας ιδεολογικής βάσης, ενώ ούτε και ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μπει στον κόπο να ξεκαθαρίσει κεντρικά σημεία της στρατηγικής του, ή έστω να ποσοτικοποιήσει τις εξαγγελίες του.

Υπό αυτές τις συνθήκες, ο λαός καλείται να ψηφίσει στα «τυφλά».

Κι αυτό, κατά τη γνώμη μου, προδικάζει την πρακτική αξία του όποιου αποτελέσματος προκύψει, ιδίως σε ό,τι αφορά την περίφημη πλέον «κοινωνική νομιμοποίηση».

Η οποία, θυμίζω, αντίθετα με την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, δεν χαρίζεται αμετάκλητα διά του εκλογικού αποτελέσματος.