Αν ξεφύγουμε λίγο από την πολιτική φλυαρία των ηγετών και τα μισά λόγια των αγορών, θα διαπιστώσουμε ότι ακόμη και ο ισχυρός -υποτίθεται- γαλλογερμανικός άξονας λειτουργεί πια κάτω από το μαστίγιο και το καρότο των αγορών.

Τι υποσχέθηκαν προχθές οι δύο Ευρωπαίοι ηγέτες, λίγες ώρες πριν πέσει -προειδοποιητικά βεβαίως- το «τσεκούρι» της Standard & Poor's;

Εν ολίγοις, δύο πράγματα:

Πρώτον -και ίσως περισσότερο σημαντικό-, ότι δεν πρόκειται «να πειράξουν» τα τραπεζικά και επενδυτικά συμφέροντα, παρά μόνο στην περίπτωση της Ελλάδας, όπου το «κούρεμα» είναι πια αναπόφευκτο.

Και δεύτερον, ότι θα προσφέρουν στην ΕΚΤ όσα έθεσε ως προϋποθέσεις ο νέος της πρόεδρος κ. Ντράγκι, προκειμένου να βάλει μπροστά τις «πρέσες» και να αγοράζει κρατικά ομόλογα σε επαρκείς ποσότητες.

Δηλαδή, σκληρά προγράμματα λιτότητας για τον περιορισμό των ελλειμμάτων και συνταγματικές δεσμεύσεις των κρατών-μελών ότι δεν θα ξεφεύγουν από τη δημοσιονομική ορθότητα.

Ούτε είναι βέβαια τυχαίο, εν όψει της Συνόδου Κορυφής που ξεκινά την Παρασκευή, ότι η S&P έσπευσε να απειλήσει με downgrade ακόμη και τις 6 πιο ισχυρές ευρωπαϊκές οικονομίες που έχουν αξιολόγηση ΑΑΑ, αλλά και το ίδιο το ταμείο διάσωσης EFSF.

Αν η Σύνοδος Κορυφής εγκρίνει τελικά το γαλλογερμανικό σχέδιο, χωρίς μεγάλες αλλαγές, οι «αγορές» θα έχουν πετύχει σημαντική νίκη, έστω κι αν είναι πιθανόν ότι θα αποδειχτεί βραχύβια.

Η πολιτική ηγεσία της Ευρώπης, όμως, και οι πολίτες θα έχουν ηττηθεί.

Η άνοδος των επιτοκίων που σημειώθηκε το τελευταίο διάστημα στα ομόλογα σχεδόν όλων των χωρών της ευρωζώνης ήταν η σκληρή προειδοποίηση των αγορών. «Αν προτίθεστε να μας κάψετε ξανά τα δάχτυλα, όπως κάνετε στην περίπτωση της Ελλάδας, δεν πρόκειται να σας δανείσουμε εφεξής με όρους που να αντέχετε».

Φοβισμένη, η ηγεσία της Ευρώπης θα ανατρέξει τώρα στα εύκολα θύματα: στους πολίτες, που θα κληθούν σχεδόν χωρίς εξαιρέσεις να υποστούν σοβαρές θυσίες για να ξεπληρώσουν στο ακέραιο δυσθεώρητα χρέη.

Το ερώτημα όμως είναι αν θα το καταφέρουν.

Οι ενδείξεις για την οικονομική ανάπτυξη τόσο σε διεθνές όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Κατά κανόνα, οικονομίες που έχουν χαμηλούς δείκτες ανάπτυξης κι εκτελούν προγράμματα λιτότητας διολισθαίνουν σε ύφεση. Οπότε, η δυνατότητα αποπληρωμής των χρεών αντί να αυξηθεί μειώνεται.
Ακόμη λοιπόν κι αν επιτύχει, σε αυτήν τη φάση, ο εκβιασμός των αγορών, το πιθανότερο είναι ότι απλώς θα μετατεθεί χρονικά το «μοιραίο».

Προφανώς, κάτι τέτοιο βολεύει σήμερα τους πολιτικούς, οι οποίοι επιδιώκουν να μεταφέρουν τα προβλήματα στον… επόμενο. Κυρίως, όμως, βολεύει τους τραπεζίτες, οι οποίοι κερδίζουν χρόνο προετοιμασίας - και, το κυριότερο, μειωμένη έκθεση στον κίνδυνο.

Δεν βολεύει όμως καθόλου τους Ευρωπαίους πολίτες, γιατί ο δικός τους κίνδυνος θα αυξηθεί!

Ας πάρουμε ένα απλό και οικείο παράδειγμα: Αν η διαπίστωση ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να ανταποκριθεί στα χρέη της είχε γίνει τον Μάιο του 2010, το σχετικό «κούρεμα» θα αφορούσε όλο το ελληνικό χρέος, κι όχι ένα ποσοστό του.

Σήμερα, 19 μήνες αργότερα, μιλάμε για 50% «κούρεμα» στο ποσοστό εκείνο του ελληνικού χρέους που είναι σε ιδιωτικά χέρια. Μιλάμε για τα 210 από τα 360 δισ. ευρώ, διότι το υπόλοιπο έχει περάσει ήδη στα χέρια των Ευρωπαίων φορολογουμένων, μέσω είτε των διακρατικών δανείων είτε των αγορών ελληνικών ομολόγων που έκανε η EKT.

Το ίδιο συμβαίνει ήδη στην Πορτογαλία και στην Ιρλανδία (μέσω των δικών τους μνημονίων), ενώ σύντομα, μάλλον, θα ακολουθήσουν κι άλλες χώρες.

Πέραν αυτού, όμως, ποια θα είναι η κατάληξη; Πιθανώς μια Ευρώπη που θα διολισθήσει στον στασιμοπληθωρισμό, καθώς η ΕΚΤ θα «τυπώνει» χρήμα για να αγοράζει ομόλογα και να στηρίζει τις αποτιμήσεις, ενώ οι οικονομίες θα στραγγαλίζονται από τη λιτότητα.

Ας μην ξεχνάμε ότι αυτό που φαίνεται τώρα να προωθείται ως λύση δεν είναι παρά μια εφαρμογή -σε ακόμη μεγαλύτερη κλίμακα- όσων προηγήθηκαν με τη δραστηριότητα της FED στις ΗΠΑ, για την αντιμετώπιση της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008.

Το «μοιραίο» -για το τραπεζικό σύστημα- απεφεύχθη μεν, αλλά η οικονομία των ΗΠΑ, η μεγαλύτερη στον κόσμο, η πιο ευέλικτη, με τη χαλαρότερη εργασιακή νομοθεσία στον δυτικό κόσμο, δεν έχει ακόμη καταφέρει να σηκώσει κεφάλι, ιδίως σε ό,τι αφορά το επίπεδο ζωής των πολιτών και το ύψος της ανεργίας.

Πόσο καλύτερα (ή μάλλον… χειρότερα) θα τα πάει η ευρωπαϊκή;

Κι ακόμη, παρότι δεν αναφέρεται συχνά, είναι αμφίβολο αν η EΚΤ έχει -λόγω του ιδιόρρυθμου τρόπου λειτουργίας της- αντίστοιχες δυνατότητες με τη FED.

Πτυχές αυτού του θέματος συνιστώ να διαβάσετε (στα αγγλικά) σε αυτό το εξαίρετο άρθρο των F.Τ. με τίτλο "Πώς η Γερμανία πληρώνει έτσι κι αλλιώς την ευρωκρίση".