Τα σκιρτήματα της χρηματιστηριακής αγοράς το τελευταίο διάστημα ευλόγως δημιουργούν προσδοκίες για τη συνέχεια. Είναι γεγονός ότι η αγορά προεξοφλεί την έλευση μιας κυβέρνησης περισσότερο φιλικής προς τις επενδύσεις, γνωρίζοντας ταυτόχρονα ότι το ελληνικό χρηματιστήριο δεν επωφελήθηκε από τη «μόχλευση», από την πλούσια ροή ρευστότητας στις περισσότερες αγορές, κατά τα τελευταία χρόνια.
Εντούτοις, για να είμαστε ρεαλιστές, θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι η ελληνική αγορά έχει υποστεί ισχυρό πλήγμα αξιοπιστίας διεθνώς από το σκάνδαλο της Folli Follie, ενώ και η υπόθεση Creta Farms, διαφορετικής κλίμακας και «υφής», φέρνει στο προσκήνιο με ηχηρό τρόπο μια άλλη δυσάρεστη πτυχή. Το κατά πόσον μικρομεσαίοι εισηγμένοι «μπερδεύουν την τσέπη τους με την εταιρεία», γράφοντας στα παλαιότερα των υποδημάτων τους όχι μόνον τους λοιπούς μετόχους αλλά και το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο.
Τόσο δε η πρώτη όσο και η δεύτερη περίπτωση δημιουργούν εύλογα ερωτήματα για την επάρκεια των θεσμοθετημένων ελεγκτικών μηχανισμών, είτε αυτό αφορά εσωτερικά όργανα της εταιρείας (Επιτροπή Ελέγχου και Εσωτερικό Ελεγκτή), είτε εξωτερικά (όπως οι ορκωτοί ελεγκτές), είτε και θεσμούς όπως η Επιτροπή Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχου (ΕΛΤΕ) και βεβαίως, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.
Δυστυχώς υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις -και σε ορισμένες περιπτώσεις αποδείξεις- ότι όλο αυτό το ελεγκτικό κύκλωμα δεν λειτουργεί με τη δέουσα αποτελεσματικότητα. Σε ό,τι αφορά τα εσωτερικά όργανα των εταιρειών, αποδεικνύεται ότι σε ορισμένες περιπτώσεις είτε λειτουργούν προσχηματικά, στελεχωμένα με φίλια πρόσωπα και «καταπίνοντας ελέφαντες», είτε δεν λειτουργούν καθόλου!
Διόλου παράξενο, θα μπορούσε κάποιος να σχολιάσει, φέροντας ως παράδειγμα κάτι που έχει γράψει πρόσφατα το Euro2day.gr: Το ελληνικό χρηματιστήριο βρίσκεται πολύ χαμηλά στη βαθμολογία από πλευράς εταιρικής διακυβέρνησης (για να μην πούμε στον… πάτο), με ελάχιστες μεμονωμένες εξαιρέσεις.
Ερωτήματα ωστόσο προκαλούν στο επενδυτικό κοινό και οι περιπτώσεις που δεν φαίνεται να λειτουργούν οι ορκωτοί ελεγκτές, όπως συνέβη στη Folli Follie, ενδεχομένως και στην Creta Farms, ενώ η Επιτροπή Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχου λάμπει κυριολεκτικά δια της… απουσίας της. Μια έκθεση έπρεπε να κάνει για τους ορκωτούς της Folli Follie και την παρέδωσε σχεδόν ένα χρόνο μετά τα γεγονότα!
Εντούτοις, θεματοφύλακας της χρηματιστηριακής αγοράς είναι εντέλει η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Από την πλευρά της οποίας ακούμε εδώ και χρόνια ότι «δεν επαρκεί το προσωπικό». Πρόκειται για δικαιολογία που έχει πια «παλιώσει». Αν το προσωπικό δεν επαρκεί ούτε για τα στοιχειώδη, διότι η πολιτεία «δεν πληρώνει», τότε είναι καιρός να παραιτηθούν μήπως και γίνει ντόρος και διορθωθεί η κατάσταση.
Αν πάλι επαρκεί έστω για τα στοιχειώδη, ας μας το δείξουν.
Προς το παρόν, αυτό που φαίνεται, ιδίως κατά την τελευταία διοικητική περίοδο, είναι ότι τόσο η ηγεσία της ΕΚ όσο και τα στελέχη της αρκούνται σε μια γραφειοκρατική τυπολατρία ήσσονος προσπάθειας, ενώ δεν έχουν καμία απολύτως σύνδεση με το τι συμβαίνει στην αγορά. Ή κι αν έχουν, την… πνίγουν, από φόβο μήπως πατήσουν τίποτε «ισχυρά δάκτυλα».
Ακόμη και από την απλή ανάγνωση δημοσιευμάτων, οποιοδήποτε στοιχειωδώς ικανό στέλεχος θα μπορούσε για παράδειγμα να σχηματίσει μια λίστα εταιρειών, στις οποίες συμβαίνουν «περίεργα πράγματα» και να προχωρήσει με βάση τη λίστα αυτή σε «δειγματοληπτικούς ελέγχους».
Εξίσου απλό θα ήταν για την Επιτροπή να προχωρήσει και σε ορισμένους ελέγχους ταμειακής ρευστότητας (διαθεσίμων), προκειμένου σε σύντομο χρονικό διάστημα να έχει μια γρήγορη εικόνα, έστω «δειγματοληπτική».
Γιατί δεν συμβαίνουν αυτά; Γιατί ο «επόπτης» συλλαμβάνεται μονίμως… ανυποψίαστος;
Να κάτι που θα έπρεπε να αναρωτηθεί η οποιαδήποτε επόμενη κυβέρνηση, αν και δυστυχώς, με εξαίρεση τη σύντομη περίοδο του 1999-2001, το χρηματιστήριο δεν είναι ψηλά στην ατζέντα των πολιτικών, ίσως διότι «δεν κατέχουν» το πώς λειτουργεί.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, αν θέλουμε να δούμε την αγορά υψηλότερα και μεγάλες επενδύσεις σε αυτή, από Έλληνες και ξένους, τέτοιου είδους θέματα πρέπει να επιλυθούν. Ίσως τώρα, που αρκετές εταιρείες είτε αποχώρησαν είτε αποχωρούν, μειώνοντας τον αριθμό των εισηγμένων, είναι η ιδανική ευκαιρία να επανεξεταστεί το όλο θέμα.
Άλλωστε οι περισσότεροι σοβαροί εισηγμένοι έχουν ήδη πάρει χαμπάρι ότι χωρίς ισχυρή εταιρική διακυβέρνηση, δύσκολα θα δουν «φως» από ξένους επενδυτές ( και όχι συγκυριακούς, «γρήγορους» κερδοσκόπους).
Το momentum έχει δημιουργηθεί, αυτό που μένει είναι να αξιοποιηθεί!