Η ατμόσφαιρα που καλλιεργείται γύρω από την επίλυση του ασφαλιστικού αρχίζει να θυμίζει την επί ΠΑΣΟΚ περίοδο, όταν ο τότε αρμόδιος υπουργός Τάσος Γιαννίτσης επιχείρησε να βάλει μια τάξη και βρήκε απέναντι όχι μόνον όλους τους κοινωνικούς/συνδικαλιστικούς φορείς, αλλά και το σύνολο των πολιτικών κομμάτων.
Για την τότε κυβέρνηση υπήρχε η απλή λύση της αναδίπλωσης. Αφησε το θέμα για κάποιους επόμενους, με τη διαφορά βεβαίως ότι αυτός είναι ένας από τους βασικούς λόγους που σήμερα η κατάσταση του ασφαλιστικού συστήματος είναι συνολικά τόσο κρίσιμη.
Με απλά λόγια, ακριβώς επειδή τότε δεν έγιναν οι απαραίτητες μεταβολές, η κατάσταση είναι σήμερα σχεδόν απελπιστική. Κι αυτή τη φορά, τόσο η οικονομική συγκυρία, όσο και οι συμφωνίες με τους δανειστές, δεν αφήνουν περιθώρια να πετάξουμε την μπάλα παραπέρα.
Εν τούτοις, ακόμη και σήμερα διαπιστώνεται μια άρνηση εκ μέρους των εμπλεκομένων -κι όταν μιλώ για εμπλεκόμενους, δεν μιλώ μόνο για τους πολιτικούς αλλά και για εμάς τους πολίτες- να αντιμετωπίσουν κατάματα την πραγματικότητα. Οι περισσότεροι από εμάς εθελοτυφλούν.
Οι συνταξιούχοι ζητούν να επιστρέψουν οι συντάξεις στα επίπεδα του 2009, οι σημερινοί εργαζόμενοι επαναστατούν για το ύψος των εισφορών και όλα δείχνουν ότι είμαστε στα πρόθυρα μιας άτυπης μάχης των γενεών, που εντέλει απειλεί να φέρει την αξιοπρέπεια και το ήθος της κοινωνίας μας σε ακόμη χαμηλότερο επίπεδο καθώς, πρακτικά, ο νέος στρέφεται κατά του ηλικιωμένου και το αντίστροφο.
Πράγματι, η επίλυση του ασφαλιστικού δεν επιδέχεται αναίμακτες λύσεις. Για να ισορροπήσει, θα πρέπει να γίνουν θυσίες από όλους, ενώ ακόμη και αυτή η «μοιρασιά» της ζημίας φαίνεται να απαιτεί ικανότητες αντάξιες του Σολομώντα, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας υφίσταται ήδη σημαντικές επιπτώσεις στο βιοτικό επίπεδο.
Σε αυτό το δηλητηριώδες σκηνικό που τείνει να δημιουργηθεί, οι νηφάλιες φωνές έχουν καταντήσει σπάνιες. Μια από αυτές ήταν του κ. Γιαννίτση, ο οποίος περιέγραψε το πρόβλημα που δημιουργήθηκε τις τελευταίες δεκαετίες, με ευθύνη των τότε κυβερνήσεων, σε όλες του τις διαστάσεις. Κοινωνικές, δημοσιονομικές, αλλά και αναπτυξιακές. Γι' αυτό και προτείνω να διαβάσετε προσεκτικά τα λεγόμενά του.
Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι το ασφαλιστικό είναι κυριολεκτικά «εθνικό» πρόβλημα, το οποίο για να επιλυθεί με τον καλύτερο τρόπο (κι όσο καλύτερος είναι ο τρόπος, τόσο μικρότερες θα είναι οι αρνητικές επιπτώσεις βραχυπρόθεσμα, αλλά το κυριότερο μεσοπρόθεσμα) απαιτεί ευρύτατη πολιτική συναίνεση.
Διότι διαιρεί την κοινωνία και υποθάλπει μια διαμάχη μεταξύ γενεών, ενώ ταυτόχρονα επηρεάζει καταλυτικά και την πανθομολογούμενη πλέον προτεραιότητα της επιστροφής στην ανάπτυξη.
Είναι γεγονός ότι η σημερινή κυβέρνηση έχει σημαντικές ευθύνες για όσα συμβαίνουν τώρα (το ίδιο το πρόβλημα αποτελεί ευθύνη των προηγούμενων κυβερνήσεων), αφενός, διότι ως αντιπολίτευση καλλιέργησε ανέφικτες προσδοκίες για επιστροφή στο παρελθόν, κι αφετέρου, διότι ενώ με εντολή της, ως κυβέρνηση πλέον, σχηματίστηκε μια επιτροπή σοφών για να μελετήσει το πρόβλημα και να παρουσιάσει λύσεις, στη συνέχεια… πέταξε τις προτάσεις τους στο καλάθι των αχρήστων.
Μεγάλη όμως είναι και η ευθύνη της σημερινής αντιπολίτευσης, που αρνείται να αποδεχτεί την κρισιμότητα αυτού του πραγματικά «εθνικού» θέματος και αρκείται στην κριτική, χωρίς έως τώρα τουλάχιστον να παρουσιάσει κάποια βιώσιμη εναλλακτική πρόταση. Στην πραγματικότητα δε, είναι πολλοί εκείνοι στις τάξεις της αντιπολίτευσης που θέλουν απλώς να ανταποδώσουν «τα ίσα» στον ΣΥΡΙΖΑ και τον Τσίπρα, για τη στάση που κράτησε τα προηγούμενα χρόνια.
Όπως ευθύνη έχει και μερίδα του Τύπου που απλώς αναπαράγει τις αντιδράσεις των κοινωνικών/συνδικαλιστικών φορέων, χωρίς να ασχολείται με την ουσία και το αναπόδραστο του προβλήματος: ότι το ασφαλιστικό βρίσκεται σε αδιέξοδο και άρα απαιτούνται σημαντικές τομές, που θα έχουν σημαντικό κόστος.
Σημασία όμως στη φάση που βρίσκεται η χώρα δεν έχει απλώς να αποδίδουμε ευθύνες. Σημασία έχει να βρεθούν λύσεις που θα πάνε τη χώρα παραπέρα, διασφαλίζοντας ένα πιο σίγουρο μέλλον. Γενναία και αποτελεσματική λύση για το ασφαλιστικό, όπως όλα δείχνουν, δεν πρόκειται να υπάρξει, αν δεν υπάρξει συναίνεση.
Ο κ. Τσίπρας οφείλει να αναλάβει την πρωτοβουλία και ο κ. Μητσοτάκης, που τόσο συχνά δηλώνει την απέχθειά του στον λαϊκισμό, οφείλει με τη σειρά του, όπως και τα λοιπά κόμματα της λεγόμενης «ευρωπαϊκής αντιπολίτευσης», να κατέβει σε έναν διάλογο ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, προκειμένου να βρεθεί κοινός τόπος.
Αυτή είναι η μόνη λύση για την πραγματική επίλυση του ασφαλιστικού. Ένας συναινετικός διάλογος, πιθανώς στη βάση των τεχνοκρατικών προτάσεων που έκανε πρόσφατα η επιτροπή σοφών, σίγουρα πάντως πάνω σε μια τεχνοκρατική βάση.
Οτιδήποτε άλλο ενδέχεται να προκύψει ως «λύση» δεν θα είναι παρά ένα τσιρότο στο τραύμα.