Γιώργος Παπανικολάου

Διευθυντής του Euro2day.gr και της Media2day, σκοπευτής, σύζυγος και πατέρας. Στο χρόνο που περισσεύει, σκέφτομαι, συζητάω και διαβάζω, όχι απαραίτητα με αυτή τη σειρά.

Αποποίηση ευθυνών

Πριν από κάποιες δεκαετίες, το στρατηγικό δόγμα άμυνας των ΗΠΑ στηριζόταν στη δυνατότητα διεξαγωγής -και επικράτησης- σε «δυόμισι» ταυτόχρονους πολέμους, ήτοι σε δύο σοβαρές συρράξεις και σε μία χαμηλότερης εντάσεως.

Σήμερα, μετά από μακροχρόνια περίοδο φθίνουσας αμυντικής δαπάνης σε εξοπλισμούς, μείωσης της τεχνολογικής υπεροχής και αύξησης των δημοσιονομικών περιορισμών, το αμερικανικό δόγμα προβλέπει τη δυνατότητα διεξαγωγής -και πιθανής επικράτησης- απέναντι σε έναν -και μόνο- μεγάλο περιφερειακό αντίπαλο.

Ένα από τα στρατηγικά πλεονεκτήματα της Δύσης, στα χρόνια της κυριαρχίας της, αποτέλεσε η ορθή λειτουργία του συστήματος εξουσίας στις περισσότερες εκφάνσεις του, προς όφελος της εκάστοτε κοινωνίας και οικονομίας, αλλά και στην ευρύτερη σφαίρα των διακρατικών σχέσεων.

Τα τελευταία χρόνια ωστόσο -και ιδιαίτερα τον τελευταίο χρόνο- υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι αυτό το σύστημα εξουσίας, τόσο σε επίπεδο κρατών όσο και σε επίπεδο υπερεθνικών σχηματισμών, αδυνατεί να ανταποκριθεί στις αυξημένες απαιτήσεις των καιρών, καθώς πλήττεται όχι μόνο από εσωτερικές αντιφάσεις αλλά και από μοιραίες επιλογές προσώπων σε υψηλά, ενίοτε απολύτως ηγετικά επίπεδα. Από ηγέτες που εμφανίζονται να λειτουργούν ως «μαθητευόμενοι μάγοι», ικανοί για στρατηγικά λάθη ολκής.

Στην τρέχουσα συγκυρία, θα ήταν εξαιρετικά επικίνδυνο για την Ελλάδα να επαναπαυτεί στις θεωρίες που θέλουν τον Ερντογάν απλώς να χρησιμοποιεί τη χώρα μας για να διαπραγματευτεί με τις ΗΠΑ ή για να ενισχύσει προεκλογικά τη θέση του.

Οι τουρκικές προκλήσεις απέναντι στη χώρα μας όχι μόνο καταγράφουν κάθε τόσο νέα υψηλά έντασης, αλλά διαχέονται σε ευρύτατο φάσμα των ελληνοτουρκικών διαφορών, ταυτόχρονα. Από το θέμα της ΑΟΖ έως το καθεστώς των ελληνικών νησιών, ακόμη και στο περίπου ξεχασμένο τα τελευταία χρόνια θέμα της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη.

Είναι περισσότερο από ένας χρόνος που οι επικεφαλής των ισχυρών κεντρικών τραπεζών και γενικότερα οι «αρχιτέκτονες» της οικονομικής πολιτικής στη Δύση μοιάζουν να τα έχουν λίγο χαμένα.

Το βέβαιο είναι ότι απέτυχαν να προβλέψουν την έξαρση του πληθωρισμού (ιδίως στην Ευρώπη) παρά τις προειδοποιήσεις που είχαν από ιθύνοντες του ιδιωτικού τομέα, που επέμεναν ότι η αύξηση των τιμών δεν είναι «προσωρινή».

Όταν με μεγάλη καθυστέρηση οι κεντρικές τράπεζες ανέλαβαν δράση με τρόπο παραδοσιακό, υποστηρίζοντας ότι η ύφεση μπορεί να αποφευχθεί παρά τις αυξήσεις επιτοκίων, προειδοποιήσαμε, ήδη από τον Μάιο, ότι ιδίως στην Ευρώπη τα αίτια της αύξησης τιμών δεν οφείλονται σε υπερθέρμανση της ζήτησης, αλλά στη μείωση της προσφοράς (ασφαλώς με επίκεντρο την ενέργεια) και ότι η παραδοσιακή προσέγγιση ενδέχεται να αποδειχτεί «το φάρμακο που θα σκοτώσει τις οικονομίες».

Οι πρόσφατες εντυπωσιακές επιτυχίες του ουκρανικού στρατού στο Χάρκοβο επέφεραν περαιτέρω σκλήρυνση της ρωσικής στάσης. Η έναρξη μερικής επιστράτευσης στη Ρωσία (από 300.000 άνδρες επισήμως, έως 1,2 εκατ. άνδρες σύμφωνα με άλλες πληροφορίες, που επισήμως διαψεύδονται) αποτελεί καθυστερημένη απάντηση σε ένα θέμα που στους ειδικούς ήταν γνωστό εδώ και μήνες: Η Ρωσία δεν φαινόταν να διαθέτει αριθμητικά επαρκείς δυνάμεις εισβολής στην Ουκρανία για να υπερνικήσει μεσομακροπρόθεσμα τον αμυνόμενο στρατό, καθώς ο τελευταίος προχωρούσε σε επιστράτευση, εκπαιδευόταν και εξοπλιζόταν με δυτικά όπλα.

v