Γιώργος Παπανικολάου

Διευθυντής του Euro2day.gr και της Media2day, σκοπευτής, σύζυγος και πατέρας. Στο χρόνο που περισσεύει, σκέφτομαι, συζητάω και διαβάζω, όχι απαραίτητα με αυτή τη σειρά.

Αποποίηση ευθυνών
Εδώ και αρκετό διάστημα απασχολεί την επικαιρότητα η παρέμβαση Παυλόπουλου για τις μεγάλες αγορές ελληνικών ομολόγων από εγχώρια συμφέροντα στο διάστημα πριν αλλά και κατόπιν της υπογραφής του Μνημονίου, τον Μάιο του 2010 και καθ όλο το διάστημα έως το κούρεμα τους στα πλαίσια του γνωστού PSI.

Δεν θα σας κουράσω με τις δημόσιες ανταλλαγές επιστολών μεταξύ του βουλευτή της ΝΔ και της Τ.τ.Ε, διότι το μόνο που αλλάζει είναι ορισμένοι αριθμοί. Η τάση που αποτυπώνουν είναι η ίδια:

Από το 2009 και μετά, η έκθεση εγχώριων συμφερόντων σε ελληνικά ομόλογα παρουσίασε εντυπωσιακά αυξητική τάση, για να εκτοξευθεί κυριολεκτικά την περίοδο πριν την υπογραφή του Μνημονίου, αλλά και κατόπιν αυτής.

Όπως παρουσίασε σε αναλυτικό θέμα του χθες το Euro2day.gr η εκτιμώμενη ζημία των ελληνικών τραπεζών από αυτή την υπέρ-έκθεση υπολογίζεται σε 16 δισ. ευρώ, μια ζημία που τώρα θα επωμιστεί το κράτος (δηλαδή εμείς οι φορολογούμενοι) εις βάρος όμως και των μετόχων των τραπεζών, που θα δουν τη συμμετοχή τους να εκμηδενίζεται.

Αντίστοιχα στοιχεία, υπάρχουν και για άλλες κατηγορίες «επενδυτών» είτε πρόκειται για Ασφαλιστικά Ταμεία, είτε και για απλούς ιδιώτες επενδυτές, που παρασύρθηκαν σε αγορές κρατικών τίτλων.

Το «ολοκαύτωμα» όμως έχει συντελεστεί από εκείνους που καθοδήγησαν «πολιτικά» τις τράπεζες (ιδίως στην περίπτωση κρατικών τραπεζών) αλλά και τα Ταμεία, να αυξήσουν δραματικά τις θέσεις τους σε ελληνικά ομόλογα, οδηγώντας τα οικονομικά τους σε μερική ή ολική καταστροφή.

Θα ήταν υποκρισία να υποστηρίξουμε ότι σε μια περίοδο όπως αυτή του τέλους του 2009 ή των αρχών του 2010, κάποιοι τραπεζίτες, ή διοικητές Ταμείων, θα μπορούσαν να προχωρήσουν σε πωλήσεις ελληνικών ομολόγων. Το πιθανότερο είναι ότι οι υπεύθυνοι θα… «σταυρώνονταν» δημοσίως.

Το ερώτημα όμως είναι αν υπήρχαν σοβαρές πιθανότητες επιτυχίας για το μεγαλεπήβολο εγχείρημα στήριξης των ελληνικών ομολόγων και του υπέρογκου κρατικού δανεισμού, όπως αυτό που έλαβε χώρα το 2009 και το 2010, εκ μέρους των τραπεζών και των Ταμείων.

Η απάντηση, χωρίς να είναι κάποιος «εκ των υστέρων προφήτης» είναι πώς όχι. Το εγχείρημα της στήριξης ήταν εκ προοιμίου αποτυχημένο, διότι αυτό έδειχναν με απόλυτη ψυχρότητα, οι αριθμοί!

Στο τέλος του 2008, ο εγχώριος τομέας συνολικά διέθετε περίπου το 20% του συνολικού ελληνικού χρέους σε ομόλογα. Στο τέλος του 2009, κατείχε κάτι παραπάνω από 22% και τον Απρίλιο του 2010 έφτασε να κατέχει κάτι παραπάνω από το 28%, αγοράζοντας αρκετά δισεκατομμύρια απ ευθείας από το κράτος.

Για όποιον γνωρίζει όμως πως λειτουργούν οι αγορές, όχι μόνον η χρηματιστηριακή αγορά, αλλά και οι ογκωδέστατες αγορές των κρατικών ομολόγων, αυτές οι ενέργειες αποτελούσαν στην πραγματικότητα, «σταγόνα στον ωκεανό». Πρόσκαιρες «ανάσες» στον ετοιμοθάνατο.

Το μέγεθος των αγορών, που έγιναν μπορεί να ήταν τεράστιο για τα ελληνικά δεδομένα, για τις αντοχές των ελληνικών τραπεζών και των Ταμείων (μέσα σε 2 χρόνια η κατοχή ΟΕΔ από τον εγχώριο τομέα διπλασιάστηκε από τα 40 στα 80 δισ. ευρώ), ήταν όμως σχεδόν… ασήμαντη μπροστά στην ποσότητα των 262 δισ. ευρώ την οποία έφτασε στο απόγειο του, το τότε «κυκλοφορούν» ποσό των ΟΕΔ.

Καλώς ή κακώς κάθε πεπειραμένος επενδυτής της αγοράς, γνωρίζει πως «όταν οι τιμές πέφτουν σαν το μαχαίρι, αν προσπαθήσεις να το πιάσεις θα κόψεις τα χέρια σου».

Δεν είναι άλλωστε άγνωστο και το περιστατικό με την τότε πανίσχυρη Τράπεζα της Αγγλίας, την οποία κατάφερε να γονατίσει (κι έγινε διάσημος) ο κερδοσκόπος Τζορτζ Σόρος, υποχρεώνοντας σε υποτίμηση τη βρετανική λίρα.

Για το γεγονός ότι υπήρχε ένας κεντρικός «συντονισμός» πολιτικά εκπορευόμενος, στις έντονα αγοραστικές ενέργειες εκείνης της περιόδου, δεν πρέπει να υπάρχουν πολλές αμφιβολίες.

Η τάση είναι έντονα αυξητική όχι μόνο στις τράπεζες και τα Ασφαλιστικά Ταμεία, αλλά και σε αμοιβαία κεφάλαια κι ασφαλιστικές εταιρίες. Συμπαρέσυρε δε και τους ιδιώτες επενδυτές που σχεδόν τριπλασίασαν την έκθεση τους σε ελληνικά ομόλογα, ανάμεσα στο τέλος του 2008 και το Μάιο του 2010.

Αν μη τι άλλο λοιπόν, η διερεύνηση που ζητά ο κ. Παυλόπουλος φαίνεται επιβεβλημένη για δύο λόγους. Όχι μόνον διότι ένα μεγάλο μέρος από το βάρος του ελληνικού χρέους όντως μετατοπίστηκε από ξένα σε ελληνικά χέρια, (και σε αυτά τα χέρια… κουρεύτηκε) αλλά και για να διαπιστωθούν οι υψηλού επιπέδου αποφάσεις και οι (εκ του αποτελέσματος) λανθασμένες στρατηγικές, που οδήγησαν τελικά στη σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή των τραπεζών -και την σύνθλιψη των ασφαλιστικών Ταμείων.

Έστω και μόνο, για να μην επαναληφθούν στο μέλλον.
Πριν ακόμη υπογραφεί το πρώτο μνημόνιο τόσο ο τότε πρόεδρος του ΔΝΤ Στρος Καν, όσο και άλλοι προβεβλημένοι διεθνείς παράγοντες είχαν μιλήσει ξεκάθαρα. Είχαν δηλώσει ότι εφόσον η Ελλάδα δεν έχει δικό της νόμισμα να υποτιμήσει, θα πρέπει να γίνει «εσωτερική υποτίμηση».

Αυτός ήταν ο ένας από τους δυο βασικούς στόχους του περίφημου πλέον μνημονίου, προκειμένου, κατά τα λεγόμενα τους, να αυξηθεί η «ανταγωνιστικότητα» της χώρας Η εξισορρόπηση των δημόσιων οικονομικών, ήταν ο άλλος στόχος, ενώ οι διαρθρωτικές αλλαγές, ήταν και είναι επικουρικά μέσα για την επίτευξη αυτών των δύο στόχων.

Έκτοτε, ουδείς αρμόδιος, σε ολόκληρο το διεθνές στερέωμα, βγήκε να πει κάποιο «συγνώμη λάθος» που να ανατρέπει αυτή την συλλογιστική περί «εσωτερικής υποτίμησης».

Τι σημαίνει όμως «εσωτερική υποτίμηση»; Σημαίνει μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος, (άρα μείωση μισθών, συντάξεων και γενικώς των απολαβών), μείωση της αξίας των περιουσιακών στοιχείων (κυρίως των ακινήτων αλλά και γενικότερα των ελληνικών assets) κι εν τέλει δραστική μείωση του βιοτικού επιπέδου, ιδίως σε μια χώρα που εισάγει από αεροπλάνα μέχρι και… κοπριά (από την γειτονική Τουρκία).

Σύμφωνα με ορισμένους υπολογισμούς, από τον ορυμαγδό των τελευταίων 2,5 ετών, η «ανταγωνιστικότητα» της ελληνικής οικονομίας φέρεται απλώς να έχει καλύψει σε ποσοστό 75%, το άνοιγμα της ψαλίδας, σε σχέση με άλλες χώρες, το οποίο δημιουργήθηκε μετά την είσοδο της χώρας στο ευρώ.

Σύμφωνα λοιπόν ακόμη και με αυτά τα «αισιόδοξα» στοιχεία, απομένει ακόμη (τουλάχιστον) το υπόλοιπο… 25%. Το οποίο προκειμένου να υλοποιηθεί, με τη μέχρι σήμερα… «μεθοδολογία», προβλέπει περαιτέρω μειώσεις απολαβών. Αυτό είναι το ένοχο μυστικό...

Για να μην παρεξηγηθώ, σπεύδω να σημειώσω ότι διαφωνώ σε πολύ μεγάλο βαθμό με αυτή τη λογική που συνδέει την ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας, μιας δυτικοευρωπαϊκής χώρας, με ισχυρά πλεονεκτήματα σε επιμέρους τομείς (τουρισμός, ναυτιλία, δυνατότητες μετατροπής σε κομβικό σημείο της ΝΑ Μεσογείου κ.λπ.) κυρίως με το «κόστος εργασίας».

Ιδίως αν ληφθεί υπ όψιν ότι υπάρχουν άλλες χώρες στα Βαλκάνια και την ευρύτερη περιοχή που ελπίζω ότι ποτέ δεν θα «πατσίσουμε» προς τα κάτω, σε ό,τι αφορά το εργασιακό κόστος, διότι αυτής της εξέλιξης θα έχουν προηγηθεί πολύ ζοφερά φαινόμενα για την πατρίδα μας.

Στην προκειμένη περίπτωση όμως, η άποψη μου δεν έχει σημασία. Δεν μετέχω στην περιβόητη τρόικα, ούτε αποφασίζω εκ μέρους της Ελλάδας.

Αυτό που έχει σημασία, είναι ότι μετά από εμπειρία 2,5 ετών, ουδείς στην τρόικα ή την ελληνική κυβέρνηση, δείχνει να έχει αντιληφθεί ότι:

1. Για όσο το ελληνικό δημόσιο λειτουργεί χωρίς ικανοποιητική «πληροφοριακή δομή», από την μηχανοργάνωση και την αρχειοθέτηση, έως τη διασύνδεση των υπηρεσιών ή και των τμημάτων των υπηρεσιών, μεταξύ τους, είτε πρόκειται για την εφορία, είτε για τα τελωνεία, είτε για τα δικαστήρια, είτε και για τις προμήθειες του, η κατάσταση θα παραμένει ανοργάνωτη, σχεδόν τριτοκοσμική και το αποτέλεσμα των προσπαθειών θα είναι περιορισμένο

2. Ότι αν δεν ξεμπλέξει κανείς το δαιδαλώδες πλέγμα της ελληνικής νομοθεσίας, είτε αυτή αφορά την φορολογία, είτε την πολεοδομία, είτε τις δασικές εκτάσεις, είτε άλλους εξαιρετικά πολυάριθμους τομείς, οι προσπάθειες θα σκοντάφτουν σε αλληλοσυγκρουόμενους νόμους, σε νομικά θέματα και ερμηνείες, σε «θολά τοπία» που θέλουν χρόνια για να ξεκαθαρίσουν.

Είναι λοιπόν «ανόητοι» οι εκπρόσωποι της τρόικας και δεν αντιλαμβάνονται όλα αυτά; Ασφαλώς και όχι. Ακόμη κι αν δεν τα είχαν αντιληφθεί στην αρχή, σίγουρα είναι σε θέση να τα γνωρίζουν σήμερα.

Ωστόσο επιμένουν σε μια τακτική που καταφανώς εξυπηρετεί τους αρχικούς και ουδέποτε αποκηρυγμένους στόχους τους:

Βίαιη εσωτερική υποτίμηση και βίαιος μηδενισμός των ελλειμμάτων, σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Πρόκειται για τακτική που πέραν της ζημίας που προκαλεί άμεσα στο βιοτικό μας επίπεδο, ξεκάθαρα θυσιάζει το ελληνικό «αύριο», στις ανάγκες του ευρωπαϊκού πολιτικού «σήμερα». Για τακτική που έτσι κι αλλιώς έχει πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να αποτύχει παρά να επιτύχει (όπως παραδέχονται δεκάδες γνωστοί οικονομολόγοι ανά τον κόσμο), δεδομένης της υφιστάμενης διοικητικής, οικονομικής, πολιτικής αλλά και κοινωνικής υποδομής της χώρας.

Όλα αυτά όμως ουδόλως αλλάζουν το γεγονός: Η τρόικα ζητά ανενδοίαστα από την ελληνική κυβέρνηση περισσότερες περικοπές, όχι μόνον στον κρατικό αλλά και στον ιδιωτικό τομέα, όχι διότι θρέφει φρούδες ελπίδες, πως κάτι τέτοιο δεν θα φέρει περαιτέρω ισχυρή ύφεση, αλλά διότι εξακολουθεί να εμμένει στο αρχικό δίπολο των στόχων. Εσωτερική υποτίμηση και άμεση εξισορρόπηση των δημόσιων οικονομικών.

Κατ' αυτούς, ασχέτως των όσων δηλώνουν, η ανάπτυξη μπορεί να περιμένει!

Πολύ αμφιβάλλω όμως για το πόσο ακόμη θα περιμένει- και θα υπομένει- η ελληνική κοινωνία.

ΥΓ: Κάποιοι θα σημειώσουν ότι η Ελλάδα έχει μείνει πίσω στις μεταρρυθμίσεις κι ότι σε αυτά τα θέματα η τρόικα δεν έχει δείξει την ίδια «εμμονή».
Μόνο ως κωμικοτραγικές μπορούν να χαρακτηριστούν οι διαρροές που γίνονται το τελευταίο διάστημα, είτε αυτές σχετίζονται με θέματα φορολογίας, είτε με την περιζήτητη, αλλά συνεχώς απούσα, κοινωνική δικαιοσύνη. Σε βαθμό που να εξευτελίζεται η τελευταία σε κρατικό επίδομα… φοροδιαφυγής.

Δεν ξέρω αν πρόκειται για σύμπτωση, αλλά η διαρροή περί κατάργησης του αφορολόγητου στους ελεύθερους επαγγελματίες, συνέπεσε χρονικά με την ευρύτερη δημοσιοποίηση μας έρευνας, (στην οποία εδώ και ένα μήνα είχε αναφερθεί το Euro2day.gr) σύμφωνα με την οποία, η φοροδιαφυγή στις τάξεις των ελευθέρων επαγγελματιών είναι οργιώδης και η σύλληψη της θα απέφερε έσοδα 11,2 δισ. ευρώ, περίπου ίσα με το περίφημο νέο πακέτο σκληρών περικοπών που διαπραγματεύεται σήμερα η κυβέρνηση.

Όπως ήταν επόμενο, η πρόθεση της κυβέρνησης να καταργήσει το αφορολόγητο προκάλεσε ήδη θύελλα αντιδράσεων, καθώς αποτελεί μέτρο καταφανώς άδικο. Τώρα η κυβέρνηση φέρεται έτοιμη να πάει ένα βήμα παραπέρα, προχωρώντας σε αυτοτελή φορολόγηση για τα εισοδήματα των ελεύθερων επαγγελματιών.

Πρόκειται για κινήσεις με τις οποίες θα θίξει τους ειλικρινείς φορολογούμενους (κυρίως νέους επαγγελματίες), αλλά και αυτούς που «δεν πάνε καλά» και δεν έχουν μεγάλα εισοδήματα, επιβαρύνοντας τους με περαιτέρω φόρο.

Βεβαίως για τους «μεγαλο-επαγγελματίες», είτε αυτοί είναι επιτυχημένοι γιατροί και δικηγόροι, είτε ανήκουν σε άλλους χώρους, η εφαρμογή αυτού του μέτρου θα έχει αναλογικά, ελάχιστη επίδραση. Απλώς θα μειώσει κατά τι, τη «λεία» της φοροδιαφυγής.

Τι κάνει λοιπόν στην περίπτωση αυτή η κυβέρνηση; Δηλώνοντας «αδυναμία» να συλλάβει τα μεγάλα εισοδήματα, τις μεγάλες καταθέσεις, ακόμη και τις μεγάλες περιουσίες (που δημιουργούνται από εισοδήματα) θίγει βάναυσα τους λιγότερο επιτυχημένους!

Ωραία κοινωνική δικαιοσύνη.

Το κωμικό της υποθέσεως -σε ότι αφορά τη λειτουργία και τις «ιδέες» του κράτους-, δεν τελειώνει όμως εδώ. Διότι την ίδια περίοδο ακούμε ότι θα υπάρξει «επίδομα πετρελαίου», με τη μορφή επιστροφής φόρου, σε συνάρτηση με την υπέρογκη επιβάρυνση του πετρελαίου θέρμανσης.

Η επιστροφή όμως, θα δίδεται με κάποια κριτήρια, κυρίως με βάση εισοδηματικά κριτήρια, όπου ως «όριο» φαίνεται ότι τίθενται τα 25.000 ευρώ (ανά οικογένεια με προσαύξηση 3.000 ευρώ για κάθε τέκνο, έως το τρίτο!).

Προφανώς, κατά την άποψη της κυβέρνησης, όποια οικογένεια με δύο παιδιά έχει συνολικά πάνω από 31.000 ευρώ, ετήσιο φορολογητέο εισόδημα, είναι αρκετά… ευκατάστατη για να πληρώνει το πετρέλαιο 1.500 και 1.600 ευρώ τον τόνο!

Κι αυτό απλώς επιβεβαιώνει το προηγούμενο άρθρο της στήλης περί «κατά συνθήκη πλούσιων» καθώς η εκτεταμένη φοροδιαφυγή των ανώτερων ελευθέριων εισοδημάτων, μετατρέπει τελικά τους μέσους μισθωτούς ή και τους στην πράξη χαμηλόμισθους (αλλά έχοντες εργασία) σε… «πλούσιους», με βάση την κατανομή των… «νοθευμένων» φορολογικών δηλώσεων.

Η άλλη όψη βεβαίως του νομίσματος είναι ότι οι φοροδιαφεύγοντες, ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και μικροεπιχειρηματίες, των οποίων το μέσο φορολογητέο εισόδημα είναι πολύ κάτω των 25-30.000 ευρώ, θα δικαιούνται εισοδηματικά και… επίδομα πετρελαίου, αντίθετα με μια τετραμελή οικογένεια μισθωτών που διαθέτει το κολοσσιαίο εισόδημα των 32.000 ευρώ!

Για να μην μακρηγορούμε, η τραγική αδυναμία του κράτους να συλλάβει τη φοροδιαφυγή, την οποία η κοινή γνώμη εξόφθαλμα πλέον αναγνωρίζει ως αδυναμία… βουλήσεως, προξενεί κωμικά αποτελέσματα σε οποιαδήποτε προσπάθεια τους κράτους να ασκήσει -έστω και οριακά- κοινωνική πολιτική προς όφελος των αδυνάτων.

Διότι πολύ απλά, πέραν των ανέργων, των εξαιρετικά χαμηλόμισθων και των υποαπασχολούμενων, ως αδύναμοι κυριαρχούν στις φορολογικές δηλώσεις, ιδιοκτήτες μπαρ, αναψυκτηρίων, ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι με δηλώσεις… πτωχοκομείου που αν δεν γνώριζε κάποιος την θα απορούσε για το γεγονός ότι εξακολουθούν επί χρόνια να ασκούν αυτή την «αποτυχημένη» δραστηριότητα.

Κάπως έτσι εν πολλοίς έχουμε καταντήσει να δικαιούνται επιδόματα και «ειδική μεταχείριση» την οποία κανονικά το κράτος (έπρεπε να) επιφυλάσσει στους πραγματικά αδύναμους,. Επιβαρύνοντας εκείνους που μέσα από αυτό το όργιο φοροδιαφυγής ανακηρύσσονται «κατά συνθήκη πλούσιοι», στην εικονική φορολογική πραγματικότητα της Ελλάδας.

Εάν αυτή η κατάσταση δεν αλλάξει (και βεβαίως δεν πρόκειται να αλλάξει όταν ο κρατικός μηχανισμός κινείται με ιδέες και νοοτροπίες του παρελθόντος), το καζάνι που βράζει στην κοινωνία ουδόλως πρόκειται να εκτονωθεί ,καθώς ο μισθωτός και ο συνταξιούχος, ακόμη και ο άνεργος (μέσω των τεκμηρίων) νοιώθουν ότι επιβαρύνονται υπέρογκα, προς όφελος άλλων, πολύ πιο ισχυρών οικονομικά.

Αντιθέτως θα φτάσει σε σημείο εκρήξεως.
Για όσους δεν το γνωρίζουν η ιστορικά περιβόητη «Δημοκρατία της Βαϊμάρης» στη Γερμανία, ήταν η περίοδος κατά την οποία ανδρώθηκε, εδραιώθηκε και τελικά καθιερώθηκε ο εθνικοσοσιαλισμός, υπό τον Αδόλφο Χίτλερ.

Είναι ίσως ενδιαφέρον να σημειώσουμε μάλιστα ότι εκείνη την περίοδο η πλήρης ονομασία του κόμματος ήταν «Εθνικοσοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα» -NSDAP, καθώς προσπαθούσε να προσελκύσει εργατικά, μικροαστικά και μεσοαστικά στρώματα υποσχόμενο δραστικές αλλαγές και στην αναδιανομή του πλούτου, αλλαγές που εγκαταλείφθηκαν με την αναρρίχηση του Αδόλφου στην εξουσία και την υποστήριξη του από το τότε βιομηχανικό κατεστημένο.

Η περίοδος της Βαϊμάρης, ακολούθησε την ήττα της Αυτοκρατορικής Γερμανίας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τους ταπεινωτικούς (και οικονομικά εξαντλητικούς) όρους που επέβαλλαν η σύμμαχοι, με τη συνθήκη των Βερσαλιών.

Τα στοιχεία που χαρακτήρισαν την κοινωνία και την πολιτική εκείνη την περίοδο ήταν ιλιγγιώδης πληθωρισμός, υψηλή ανεργία, φτώχεια και ταραχές.

Αποτέλεσμα ήταν η βαθμιαία απομάκρυνση του πληθυσμού από τις αξίες της Δημοκρατίας, η κατάρρευση του «ευνομούμενου κράτους» και η ένταξη μεγάλων μερίδων της κοινωνίας, σε μορφώματα με ακραία ιδεολογία.

Για πολλούς, το πιο έντονο χαρακτηριστικό της περιόδου αυτής ήταν η επικράτηση των παραστρατιωτικών ομάδων, ως μέσου άσκησης πολιτικής και άτυπης-αλλά ουσιαστικής- εξουσίας.

Παραστρατιωτικές ομάδες δεν είχαν όμως μόνο οι χιτλερικοί, ασχέτως αν αυτές ήταν τελικά που επικράτησαν, κι απετέλεσαν έναν από τους κύριους μοχλούς για την αναρρίχηση του Ναζιστικού κόμματος στην εξουσία και- την επακόλουθη εγκαθίδρυση δικτατορίας.

Παραστρατιωτικές ομάδες «προστασίας» και «κρούσεως» σχημάτισαν τότε το Κομμουνιστικό Κόμμα της Γερμανίας (υπό την ονομασία RotFront –Kόκκινο Μέτωπο) οι ακροδεξιές παρατάξεις (όχι μόνον τα γνωστά Sturm Abteilung, Τα «Τάγματα Εφόδου» του Χίτλερ, αλλά και φασιστικές οργανώσεις όπως η Stahlhelm που πολιτικά κρατούσε αποστάσεις από το κόμμα του Χίτλερ και έκλεινε προς το DNVP) το…. σοσιαλδημοκρατικό κόμμα (με την οργάνωση Reichsbanner), ακόμη και το ίδιο το κράτος που για ένα διάστημα είχε συγκροτήσει τα FreiKorps, προκειμένου να καταστέλλει ταραχές χωρίς να χρησιμοποιεί τον κανονικό στρατό!

Τυπικά ο ρόλος όλων αυτών των οργανώσεων ήταν είτε να περιφρουρούν την τάξη (στην περίπτωση των FreiKorps) είτε, να περιφρουρούν τις εκδηλώσεις και την ηγεσία του κόμματος στο οποίο άμεσα ή έμμεσα ανήκαν. Στην πράξη όμως, όλες έπαιξαν πολύ μεγάλο ρόλο στις ταραχές και τις αιματοχυσίες που σημάδεψαν την εποχή, κι έφεραν τελικά τους Ναζιστές στην εξουσία.

Δυστυχώς, παρότι σίγουρα υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ της σημερινής ελληνική κρίσης και της συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου, υπάρχουν και πολλές ανησυχητικές ομοιότητες:

-Η σταδιακή υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου και η εξαθλίωση των κατώτερων εισοδηματικά τάξεων.

-Η αίσθηση «ταπείνωσης» που συνοδεύει την απώλεια εθνικής κυριαρχίας, αλλά και η διαπίστωση ότι μέρος της κακοδαιμονίας, εκπορεύεται από αποφάσεις που λαμβάνονται στο εξωτερικό της χώρας. αναζωπύρωσαν τον εθνικισμό.

απαξίωση του πολιτικού συστήματος και η διαμόρφωση συνθηκών κοινωνικής αδικίας, που έστρεψαν την κοινωνία σε άλλες επιφανειακά πιο ελκυστικές επιλογές, κι έφεραν «πόλωση» μεγάλου μέρους της κοινωνίας προς τα δύο άκρα του πολιτικού φάσματος,

-Η εδραίωση λαϊκιστικών, μισαλλόδοξων αντιλήψεων που διχάζουν την κοινωνία -και η στοχοποίηση συγκεκριμένων κοινωνικών, επαγγελματικών ή εθνικών ομάδων.

υποκατάσταση του υπολειτουργούντος κράτους, από οργανωμένες ομάδες, είτε στην παροχή «ασφάλειας», είτε στην βίαιη επιβολή του νόμου, είτε και στην κάλυψη καθημερινών αναγκών του πληθυσμού.

Οι παράγοντες αυτοί, έχουν προ πολλού εμφανιστεί στην Ελλάδα της κρίσης- και κάνουν ολοένα πιο έντονη την παρουσία τους.

Ίσως για πολλούς εξ υμών, να αποτελούν προς το παρόν «ειδήσεις» σε ένα site ή στην τηλεόραση, που δεν «αγγίζουν» πραγματικά την καθημερινότητα. Ωστόσο φανερώνουν ότι κάποιες διεργασίες έχουν ήδη ξεκινήσει.

Απ όπου κι αν προέρχεται η δράση προκαλεί αντίδραση. Είτε αφορά την κατάρρευση του βιοτικού επιπέδου, είτε τη ραγδαία άνοδο ενός πολιτικού μορφώματος, είτε μια αντίληψη γενικευμένης σήψης στην πολιτική και την καθημερινότητα.

Εάν αφεθούν να λειτουργήσουν, όπως λειτουργούν ως σήμερα, οι παράγοντες αυτοί θα οδηγήσουν προς μία και μόνο κατεύθυνση. Τη σύγκρουση.

Που με τη σειρά της θα πολλαπλασιάσει τις επιπτώσεις της μέχρι τώρα κρίσης εκμηδενίζοντας οποιεσδήποτε προσπάθειες αντιμετώπισης της.
Εδώ και μήνες παρατηρώ το μεγαλύτερο μέρος του πολιτικού και μιντιακού κατεστημένου να αντιμετωπίζει το φαινόμενο της Χρυσής Αυγής με εντελώς εσφαλμένο τρόπο, ρίχνοντας «νερό στον μύλο» της.

Εν μέρει, αυτό το σφάλμα τακτικών και στρατηγικής οφείλεται σε στρουθοκαμηλισμό κι εν μέρει σε μια συνειδητή προσπάθεια αποφυγής των ευθυνών που αναλογούν στο πολιτικό σύστημα και στη λειτουργία του κράτους.

Κυρίαρχο στοιχείο της τακτικής που ακολουθεί η Χρυσή Αυγή είναι η συστηματική εκμετάλλευση των αβυσσαλέων κενών στη λειτουργία του κράτους, αλλά και της ενισχυόμενης απαξίωσης που -δικαιολογημένα σε μεγάλο βαθμό- εμφανίζει η ελληνική κοινωνία απέναντι στην πολιτική.

Συμπληρωματικό όμως ρόλο παίζει και η αίσθηση που έχει δημιουργηθεί στην κοινή γνώμη (κι ως έναν βαθμό δεν είναι λανθασμένη) ότι η εθνική μας κυριαρχία μειώνεται δραματικά.

Η εκτεταμένη διαφθορά, σε όλες τις μορφές της και το αίσθημα ανασφάλειας του πολίτη -που συνδέεται και με το πρόβλημα των λαθρομεταναστών-, σε συνδυασμό με την επιταχυνόμενη οικονομική εξαθλίωση στρωμάτων της κοινωνίας, αποτελούν «βούτυρο στο ψωμί» για μορφώματα όπως αυτό της Χρυσής Αυγής. Ιδίως όταν την ίδια ώρα δίδεται η εντύπωση ότι η χώρα κυβερνάται σχεδόν από το εξωτερικό.

Βασικός πόλος έλξης, όμως, για τη συντριπτική πλειονότητα των ολοένα και περισσότερων οπαδών της Χρυσής Αυγής δεν είναι η ιδεολογική ταύτιση με το ούτως ή άλλως συγκεχυμένο και αόριστο εθνικοσοσιαλιστικό προφίλ που προβάλλει και ενίοτε παραλλάσσει η ηγεσία της.

Είναι η αίσθηση ότι η Χ.Α. «κάνει κάτι», ότι είναι «κοντά» τους, ότι παρεμβαίνει και υποκαθιστά το ανύπαρκτο κράτος. Και το χειρότερο, η αίσθηση ότι μπορεί να «προστατευτούν» στους κόλπους της αν έρθουν τα χειρότερα.

Από την πλευρά τους, ο κ. Μιχαλολιάκος και οι συν αυτώ κάνουν ό,τι μπορούν για να αποδείξουν με πράξεις πως «αυτά που λένε δεν είναι λόγια του αέρα». Από την παροχή «προστασίας» σε υποβαθμισμένες περιοχές και την προσφορά τροφίμων, στις εφόδους εναντίον πλανόδιων μικροπωλητών, που στερούνται νόμιμης άδειας.

Προφανώς, λοιπόν, το φαινόμενο αυτό δεν πρόκειται να αντιμετωπιστεί με λεκτικούς αφορισμούς, με λογύδρια περί ναζισμού, ούτε με νομικές διώξεις εναντίον στελεχών της, οι οποίες σε ορισμένες περιπτώσεις φέρνουν τον πολίτη στη δυσάρεστη θέση να ρωτήσει: γιατί άραγε διώκεται αυτός που εξεδίωξε τον παράνομο πλανόδιο πωλητή, όταν δεν έχει διωχθεί ο εκπρόσωπος του κράτους που επί χρόνια αδιαφορούσε ή έκανε τα στραβά μάτια υπέρ του παρανομούντος;

Μπορεί η Χρυσή Αυγή να φανερώνει το «πρόβλημα», δεν είναι όμως η αιτία του. Η αιτία βρίσκεται στην υιοθέτηση εκ μέρους ολοένα και περισσότερων πολιτών μιας ακραίας «ριζοσπαστικής» στάσης απέναντι στην πολιτική, τις οικονομικές και τις αλληλένδετες κοινωνικές εξελίξεις. Σε αυτήν τη δεξαμενή αλιεύει ο κ. Μιχαλολιάκος, όπως και άλλα κόμματα ή μορφώματα, σε αμφότερα τα άκρα του πολιτικού φάσματος

Για να αντιμετωπιστεί αυτή η εντεινόμενη δυναμική, δεν υπάρχει άλλη λύση πέραν της σταδιακής έστω ανασυγκρότησης μιας «ευνομούμενης πολιτείας» με αίσθημα του δικαίου και ασφάλεια (φυσική και οικονομική) για τον πολίτη. Μιας πολιτείας η ηγεσία της οποίας θα σταματήσει να δίνει την εντύπωση ότι άγεται και φέρεται από τις διαθέσεις της τρόικας και γενικότερα των δανειστών μας.

Έτσι κι αλλιώς, η εντύπωση αυτή είναι σε μεγάλο βαθμό ψευδής. Οφείλεται περισσότερο στη διάθεση της εγχώριας πολιτικής σκηνής να μεταφέρει τις πολιτικές ευθύνες για τη λήψη των σκληρών μέτρων στο εξωτερικό, αλλά και στην αδυναμία της να κερδίσει αξιοπιστία και εκτίμηση από τους ξένους συνομιλητές, παρά σε οτιδήποτε άλλο.

Εάν δεν συμβούν τα παραπάνω, το φαινόμενο της Χρυσής Αυγής δεν πρόκειται να αντιμετωπιστεί. Τουναντίον, θα αποδειχθεί εκ των υστέρων προάγγελος για το «Μαύρο Σκοτάδι», προς το οποίο φοβάμαι ότι βαίνει ολοένα και περισσότερο η κοινωνία μας.

Μιλάω για «Μαύρο Σκοτάδι» χωρίς καμία διάθεση υπερβολής. Είτε μας αρέσει είτε όχι, η Ελλάδα δεν αντιμετωπίζει απλώς μια βαθιά οικονομική κρίση. Η κρίση είναι πολυεπίπεδη, αφορά αξίες, θεσμούς, νόμους, δομές και νοοτροπίες, ήτοι τα βασικά σημεία στα οποία στηρίζεται η συνοχή μιας κοινωνίας, πέραν του θεμελιώδους οικογενειακού κυττάρου.

Δεν είναι τυχαίο ότι τυχόν έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ αρχίζει να κρίνεται πλέον «μη πραγματοποιήσιμη» από ξένους ειδικούς, με βάση τις επιπτώσεις που θα είχε η αποσταθεροποίησή της στα Βαλκάνια και στην ευρύτερη Ανατολική Μεσόγειο.

Προφανώς, έχουν αντιληφθεί τις καταστρεπτικές συνέπειες που θα είχε για την «έννομο τάξη» της χώρας μια τέτοια εξέλιξη, όταν η συνοχή του κράτους και της κοινωνίας κρέμεται από κλωστές.

YΓ.: Τον Δεκέμβρη του 2010 έγραφα ότι «Αδικία και ατιμωρησία φέρνουν αναρχία» υποθάλποντας την οργή και τελικά τη βία. Αξίζει να το διαβάσετε απλώς και μόνο για να διαπιστώσετε ότι σχεδόν δύο χρόνια αργότερα τίποτε δεν έχει αλλάξει προς το καλύτερο, σε σχέση με όσα επιχείρησα τότε να καυτηριάσω.

Εκτός από τη… φυλάκιση του Άκη!
v