Οκτώ προβλέψεις για το 2018

Εδώ και περίπου ένα μήνα, διάφοροι επενδυτικοί οίκοι όπως η Goldman Sachs, η Morgan Stanley και η Merrill Lynch κάνουν προβλέψεις για το επόμενο έτος. Αντίθετα, οι ελληνικές τράπεζες συνήθως αποφεύγουν τέτοιες κινήσεις, όχι μόνο για κανονιστικούς λόγους αλλά και γιατί γνωρίζουν ότι προς τον Ιούνιο (αν όχι τον Μάρτιο) οι περισσότερες προβλέψεις είναι κομφετί.

Για παράδειγμα, ο S&P 500 ήταν την Παρασκευή 14 Ιανουαρίου μόλις 70 μονάδες από τον στόχο της Goldman για το τέλος του έτους (!). Η ανάλυση της παρούσας κατάστασης είναι συνήθως αρκετή για να δείξουμε στους πελάτες ότι τα χρήματά τους είναι σε καλά χέρια χωρίς να ρισκάρουμε προβλέψεις για το μέλλον. Δυστυχώς όμως η ψυχή του επαγγέλματος βρίσκεται στην πρόβλεψη, όχι στην ανάγνωση του παρόντος, όσο ενδιαφέρουσα και να είναι αυτή. Υπάρχουν κάποια πράγματα τα οποία οι αναλυτές μπορούν να προσεγγίσουν, εφόσον δηλώσουν πόσο ακριβώς βέβαιοι είναι. Ιδού λοιπόν 8 προβλέψεις για το καινούριο έτος, οι οποίες προσωπικά πιστεύω ότι έχουν τουλάχιστον 80% πιθανότητα να πραγματοποιηθούν

1. Οι διεθνείς μετοχές θα τελειώσουν τον χρόνο υψηλότερα από ό,τι τον άρχισαν

Κάποιοι αναλυτές φοβούνται ότι οι μετοχές είναι ακριβές. Πράγματι, όταν ο αμερικανικός δείκτης, το σημείο αναφοράς όλων των διεθνών δεικτών, διαπραγματευόταν 20x φορές τα ετήσια κέρδη του (Forward P/E Ratio) στα τέλη Δεκεμβρίου, έναντι 15x που είναι ο μέσος όρος, φαίνονται υπερεκτιμημένες.

Όμως αυτό μπορεί να μην ισχύει απόλυτα. Το 15x είναι απλώς ένας αριθμός, ένας μέσος όρος, χωρίς πραγματική αναλυτική αξία. Αντικατοπτρίζει εποχές που κυριαρχούσαν οι τράπεζες, η ενέργεια ή η βιομηχανία. Προς το παρόν κυριαρχεί η τεχνολογία (27% του S&P 500), η οποία γενικά διαπραγματεύεται πιο ακριβά, αφού η παραδοσιακή αποτίμηση καθίσταται δύσκολη όταν μια εταιρία μεγαλώνει πολύ γρήγορα. Η Amazon για παράδειγμα διαπραγματεύεται 70x φορές τα κέρδη της. Επίσης, όταν ενσωματώσουμε τις προβλέψεις του τρέχοντος (2018) έτους, τότε ο S&P 500, με διαφορά ο ακριβότερος από τους μεγάλους δείκτες, διαπραγματεύεται 19x φορές τα κέρδη του, ακριβά μεν, αλλά όχι και ιστορικά αξεπέραστα επίπεδα.

2. O Τραμπ θα παραμείνει πρόεδρος. Οι αγορές θα νοιαστούν περισσότερο για τις μεσοπρόθεσμες εκλογές

Μερικοί αναλυτές πιστεύουν ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ο Ντ. Τραμπ να παραπεμφθεί σε ειδικό δικαστήριο. Αρκετοί φιλελεύθεροι πολίτες το ελπίζουν κιόλας. Ας μην μπερδεύουμε όμως την επιθυμία με την πρόβλεψη. Στην ιστορία ούτε ένας πρόεδρος δεν παραπέμφθηκε. Ο Ρίτσαρντ Νίξον που έφτασε κοντά, παραιτήθηκε. Ακόμα και αν η έρευνα για τη Ρωσία αποφέρει καρπούς, οι αγορές, πέρα από κάποια πρόσκαιρη ανησυχία, δεν πρόκειται να ασχοληθούν ιδιαίτερα αφού πέρασε το νομοσχέδιο για τη φορολογία. Θα απασχοληθούν όμως με τις μεσοπρόθεσμες εκλογές του Νοέμβρη, καθώς είναι μεγάλη η πιθανότητα οι Δημοκρατικοί να κερδίσουν τη Βουλή, στερώντας από τους Ρεπουμπλικάνους τη δυνατότητα να νομοθετούν, και το κυριότερο να απορρυθμίσουν τις τράπεζες. Άρα, καλύτερα οι επενδυτές να ενδιαφέρονται περισσότερο για τις μεσοπρόθεσμες εκλογές και λιγότερο για τα εμπρηστικά tweets του γραφικού προέδρου.

3. Η ελληνική άνοιξη θα καθυστερήσει κι άλλο

Την ώρα που γράφονται αυτές οι λέξεις, η απόδοση στο ελληνικό δεκαετές ομόλογο αγγίζει τα 3,7%, μόλις 1,1% πάνω από το αντίστοιχο αμερικανικό. Το ρίσκο δηλαδή να επενδύσει κάποιος στην Ελλάδα, σύμφωνα με την αγορά ομολόγων, είναι πολύ χαμηλό.

Την ίδια ώρα, ετοιμάζονται απεργίες και πλειστηριασμοί για χρέη 500 ευρώ. Προφανώς η οικονομία δεν συνάδει με αυτά που λένε οι αγορές. Παρά τα όσα ισχυρίζεται η κυβέρνηση, η κατανάλωση έχει διαλυθεί, τα νοικοκυριά πληρώνουν 40% του διαθέσιμου εισοδήματος στα έξοδα σπιτιού, 4 φορές τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και η παρανοϊκή φορολογία, που σκοπό έχει να μη θίξει τα δημόσια έξοδα, πνίγει την ανάπτυξη. Η Ελλάδα θα καταφέρει να αυξήσει το ΑΕΠ της στην καλύτερη περίπτωση 1-1,5%, περίπου στο ⅓ του παγκόσμιου μέσου όρου. Και όποια ανάπτυξη έρθει, δύσκολα θα βελτιώσει το διαθέσιμο εισόδημα των Ελλήνων.

4. Θα δούμε μεγαλύτερη ανάπτυξη και πληθωρισμό παγκοσμίως

Το 2018 θα είναι καθοριστικό έτος για την παγκόσμια οικονομία. Η ραγδαία αύξηση της επιχειρηματικής και της καταναλωτικής εμπιστοσύνης θα μεταφραστούν πλέον σε μεγαλύτερες ιδιωτικές επενδύσεις και αύξηση των εισοδημάτων -εκτός και αν οι εταιρίες επενδύσουν σε αυτοματοποίηση. Οι αγορές δεν προβλέπουν αυτή τη στιγμή πληθωρισμό αλλά με το πετρέλαιο στα $63 και με μεγαλύτερα εισοδήματα, ίσως δούμε πιο επιθετική νομισματική πολιτική μετά τα μέσα του έτους.

5. Θα δούμε επιστροφή της μεταβλητότητας

Το 2017 ήταν έτος-ρεκόρ χαμηλής μεταβλητότητας. Η μεγαλύτερη ημερήσια κίνηση που είδαν οι αμερικανικές μετοχές ήταν 1,36%. Στατιστικά, δύσκολα θα επαναληφθεί μια τέτοια χρονιά αμέσως. Ακόμα περισσότερο τη στιγμή που οι μετοχές είναι τόσο ακριβές.

6. Θα συζητήσουμε πολύ για την τεχνητή νοημοσύνη

Το αλγοριθμικό trading είναι σημαντικός λόγος που παρατηρούμε τόσο χαμηλή μεταβλητότητα. Αυτό όμως δεν είναι τίποτα μπροστά στην τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ). Εφόσον εξελιχθεί, θα μπορεί να διαπραγματεύεται μετοχές και ομόλογα, χωρίς φόβο, ανθρώπινες αδυναμίες και προκαταλήψεις. Σε ένα τέτοια περιβάλλον, η βασική επενδυτή αρχή, αυτή της επιστροφής σε ένα μέσο όρο (mean reversion), όπως και οι ιστορικές αποτιμήσεις, καθίστανται άχρηστα, καθώς το ΑΙ πλέον θα φτιάχνει τους δικούς του κανόνες. Είναι άραγε έτοιμοι οι επενδυτές και οι σύμβουλοι που έχουν κάνει καριέρα πουλώντας την εμπειρία τους, για ένα εντελώς καινούριο επενδυτικό τοπίο;

7. Η Ιταλία θα προβληματίσει και η ευρωπαϊκή ποσοτική χαλάρωση θα επεκταθεί

Ενόσω τα spreads της Ελλάδας πέφτουν, της Ιταλίας ανεβαίνουν και μάλιστα δραματικά, ενόψει των εκλογών στις αρχές Μαρτίου. Το ενδεχόμενο επιστροφής του Μπερλουσκόνι ή της επικράτησης του Μπέπε Γκρίλο θέτει και πάλι σε αμφισβήτηση την οικονομία με το τέταρτο μεγαλύτερο χρέος παγκοσμίως και αναζωπυρώνει τους φόβους για το ευρώ. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, ο -Ιταλός- Μάριο Ντράγκι πιθανότατα θα διατηρήσει και ίσως επεκτείνει την ποσοτική χαλάρωση.

8. Τα παγκόσμια ομόλογα θα είναι αδύναμα

Η χαμηλή απόδοση των ελληνικών ομολόγων, όπως και οι χαμηλές αποδόσεις των ομολόγων χαμηλής πιστοληπτικής διαβάθμισης (junk bonds) είναι δείγμα ότι οι ομολογιακές αγορές έχουν εξαντλήσει τα όριά τους. Πολύ απλά οι επενδυτές στα ομόλογα και ειδικά σε αυτά υψηλής πιστοληπτικής διαβάθμισης, δεν ανταμείβονται για το ρίσκο τους. Υψηλότερος πληθωρισμός και αύξηση των αποδόσεων της αμερικανικής δεκαετίας θα μπορούσαν να έχουν αρνητική επίδραση στην κεφαλαιακή αξία της παγκόσμιας ομολογιακής αγοράς. 

*Ο Γιώργος Λαγαρίας είναι Οικονομικός Αναλυτής και εργάζεται στο Λονδίνο.