** Οι αναλυτικοί πίνακες με τις τρέχουσες αποτιμήσεις βασικών δεικτών και οι αποδόσεις σε Ελλάδα και διεθνείς αγορές, καθώς και η εξέλιξη των τιμών-στόχων από τα υψηλά του Οκτωβρίου δημοσιεύονται στη διπλανή στήλη ”Συνοδευτικό Υλικό”.

των Σ. Κοτζαμάνη - Γ. Σαββάκη

Tο καλό σενάριο για τη Σοφοκλέους είναι ότι ζούμε απλώς ένα ”ξεφόρτωμα” μετοχών από ξένους θεσμικούς που πιέζονται για ρευστότητα.

Σύμφωνα με το σενάριο αυτό, η ελληνική οικονομία πολύ λίγο επηρεάζεται από τη γενικότερη δυσμενή συγκυρία και θα συνεχίσει να αναπτύσσεται με ικανοποιητικούς ρυθμούς το 2008.

Η μεγάλη πτώση των τιμών οφείλεται στην ”έλλειψη βάθους” της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς (άλλωστε οι ξένοι κατέχουν περισσότερο από το 50% των μετοχών της) και απλώς ζούμε μια ”ακρότητα” την οποία η αγορά μεσοπρόθεσμα θα ξεπεράσει, αποφέροντας σημαντικά κέρδη σε όσους τολμούν να αγοράσουν στα τρέχοντα επίπεδα αποτιμήσεων.

Το κακό σενάριο είναι διαφορετικό και προβλέπει έντονα πτωτική επίδραση στην πραγματική παγκόσμια οικονομία και στις κερδοφορίες των εισηγμένων εταιρειών διεθνώς. Με βάση το σενάριο αυτό, ορισμένοι φοβούνται ότι θα ξαναζήσουμε το φαινόμενο της περιόδου 2001 - 2003, όταν τα μονοψήφια P/E γίνονταν διψήφια εξαιτίας της πτωτικής πορείας των επιχειρηματικών κερδών...

Σύμφωνα με τους αναλυτές και τα στελέχη των επιχειρήσεων, ζούμε το πρώτο σενάριο. Κανένας οίκος δεν έχει ξεκινήσει να αναθεωρεί -τουλάχιστον σε εκτεταμένη βάση- τις προβλέψεις των κερδών προς τα κάτω. Παράγοντες του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών δεν φαίνονται ιδιαίτερα ανήσυχοι για τις επιπτώσεις της χρηματιστηριακής κρίσης στην πραγματική οικονομία.

Χρηματιστηριακοί παράγοντες επισημαίνουν ότι ”δεν ζούμε στο 1999”, όταν τα κέρδη από αγοραπωλησίες χρεογράφων αποτελούσαν την πλειονότητα των εταιρικών κερδών και έτσι με την πτωτική πορεία της Σοφοκλέους εξαφανίστηκαν κι αυτά.

Ούτε τα στελέχη των επιχειρήσεων φαίνεται να έχουν χάσει την ψυχραιμία τους. Βέβαια στην πλειονότητά τους αναγνωρίζουν ότι το 2008 θα είναι δυσκολότερη χρονιά από την περυσινή (θεωρία εκλογικού κύκλου, επιπτώσεις από το εξωτερικό, αύξηση του κόστους του χρήματος, κάποια αναμενόμενη υποχώρηση στην οικοδομική δραστηριότητα κ.λπ.).

Πολλά επιχειρηματικά στελέχη, επίσης, προβληματίζονται σε μεγάλο βαθμό για την τροπή που έχουν πάρει τα πολιτικά πράγματα και φοβούνται μήπως η περιρρέουσα ρευστότητα οδηγήσει σε κυβερνητική απραξία ή έστω σε χαρακτηριστικές καθυστερήσεις.

Και φυσικά δεν είναι τυχαίο ότι οι δείκτες οικονομικών προσδοκιών του ΙΟΒΕ παίρνουν την κατιούσα μήνα με τον μήνα, μετά το μέγιστο που σημείωσαν κατά τον (εκλογικό) Σεπτέμβριο. Συγκεκριμένα, ο δείκτης οικονομικού κλίματος υποχώρησε τον Δεκέμβριο στο 105,1, έναντι του 107,6 τον Νοέμβριο, του 107,1 τον Δεκέμβριο του 2006 και του 108,8 της μέσης επίδοσης για το 2007.

Παρ’ όλα αυτά, οι περισσότερες εταιρείες εξακολουθούν και για φέτος να προβλέπουν νέα άνοδο κερδών, έστω και αν αυτή είναι ελαφρά χαμηλότερη σε σχέση με τις αρχικές προσδοκίες των αναλυτών.

--- Η εικόνα της αγοράς

Η πορεία των τιμών των εταιρειών ακινήτων δείχνει σαν να πρόκειται οι τιμές των ακινήτων στην Ελλάδα να ”βουλιάξουν” κατά την επόμενη τριετία... Η Eurobank Properties, με καθαρή εσωτερική αξία σαφώς υψηλότερη των 10 ευρώ (στοιχεία 30ής/9/2007), προχώρησε σε αύξηση κεφαλαίου στα 9 ευρώ και στις 22/1/2007 έκλεισε στα 8,22 ευρώ. Και αυτό παρά τα φορολογικά κίνητρα που καρπώνονται οι ΑΕΕΑΠ.

Με υψηλό discount διαπραγματεύεται πλέον και η νεοεισαχθείσα Pasal Development, παρά το γεγονός ότι προσδοκά σημαντικές υπεραξίες από το υπό υλοποίηση εμπορικό κέντρο της οδού Πειραιώς. Επίσης με διαφαινόμενο discount με βάση την πορεία του 2008 φαίνεται να διαπραγματεύεται και η Lamda Development, καθώς έχει χάσει 29,1% κατά το τελευταίο εξάμηνο...

Οι εταιρείες καλωδίων περιέγραφαν πέρυσι ως σαφώς θετικές τις προοπτικές του κλάδου κατά τα επόμενα χρόνια, κάνοντας λόγο για αυξημένη ζήτηση τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό (ζήτηση από αιολικά πάρκα, εναλλακτικούς τηλεπικοινωνιακούς παρόχους κ.λπ.). Πάντως, η αγορά αντιμετωπίζει τον κλάδο σαν να επέρχεται έντονη υποχώρηση επιδόσεων. Τα κέρδη του εννεαμήνου του 2007 ήταν υψηλά, χωρίς να επηρεάζονται από έκτακτα αποτελέσματα.

Παρ’ όλα αυτά, οι αποτιμήσεις των δύο εισηγμένων έχουν υποχωρήσει τόσο, έτσι ώστε για παράδειγμα το P/E των Ελληνικών Καλωδίων με βάση τα αποτελέσματα του 2007 να αναμένεται μονοψήφιο και ο δείκτης P/BV να βρίσκεται πλέον χαμηλότερα της μονάδας.

Στις ιχθυοκαλλιέργειες τα P/E έχουν υποχωρήσει σε πολύ χαμηλά επίπεδα, σαν να έχουν προεξοφλήσει οι αγορές ότι οι τιμές των ψαριών θα συνεχίσουν να μειώνονται, μετά το μέγιστο του 2006 και την περυσινή ”διόρθωση”. Οι περισσότεροι παράγοντες του κλάδου, ωστόσο, δηλώνουν ότι είτε δεν αναμένουν άλλη πτώση είτε αναμένουν πτώση στην τσιπούρα και άνοδο στο λαβράκι.

Πάντως, ενδεικτικά αναφέρουμε ότι με βάση τις προβλέψεις (Νοέμβριος 2007) των Ιχθυοτροφείων Σελόντα για τα καθαρά κέρδη του 2008, οι οποίες δεν έχουν αναθεωρηθεί, το P/E της μετοχής βρίσκεται πολύ χαμηλότερα του 10 και συγκεκριμένα στο 5,1!

Γενικότερα, με βάση τις προβλέψεις κερδών είτε του 2007 είτε του 2008, δεν είναι αθόλου λίγες πλέον οι περιπτώσεις μετοχών με P/E γύρω στο 10 ή και κάτω από αυτό, στις οποίες μάλιστα συγκαταλέγονται και εισηγμένες που έχουν πείσει ότι μπορούν να επιτυγχάνουν growth.

Επίσης, αυξάνονται ολοένα και περισσότερο οι μερισματικές αποδόσεις και δεν θα είναι λίγες οι εταιρείες που αναμένεται να προσφέρουν φέτος πάνω από 5% (ΟΠΑΠ, Motor Oil, FG Europe, Βάρδας, Μοτοδυναμική, ΑΓΕΤ Ηρακλής, Πειραιώς Leasing κ.ά.).

Αυτό που ακόμη παρατηρούμε είναι ότι στα τρέχοντα επίπεδα οι βασικοί μέτοχοι ενισχύουν τις θέσεις τους με αγοραστικές παρεμβάσεις μέσω της χρηματιστηριακής αγοράς, όπως προκύπτει από τις χρηματιστηριακές ανακοινώσεις του τελευταίου διμήνου.

Επίσης, στις περισσότερες περιπτώσεις, οι τρέχουσες τιμές των μετοχών έχουν υποχωρήσει χαμηλότερα από το επίπεδο της τιμής διάθεσης των νέων μετοχών στις πρόσφατες αυξήσεις κεφαλαίου, όπου τοποθετήθηκαν κάποια εκατομμύρια ευρώ από βασικούς μετόχους και θεσμικούς επενδυτές (Sciens, ΜΑΡΑΚ, Betanet, Eurobank Properties, Dionic κ.ά.).

--- Οι αποτιμήσεις παραμένουν ελκυστικές

Οι αποτιμήσεις στην Ευρώπη ήταν και παραμένουν σε ικανοποιητικά επίπεδα, αφού σύμφωνα με τους δείκτες-βαρόμετρα των ευρωπαϊκών μετοχών, DJ Euro Stoxx και DJ Stoxx 600, οι πολλαπλασιαστές κερδών (Ρ/Ε) έχουν διαμορφωθεί σε 10,67 και 10,64 για το 2008 και σε 9,55 και 9,64 φορές τα καθαρά κέρδη για το 2009.

Ωστόσο, οι αποτιμήσεις δεν είναι της παρούσης, αφού, όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά και στελέχη της εγχώριας χρηματιστηριακής αγοράς, αυτά τα στοιχεία θα εκτιμηθούν όταν ”κατακαθήσει η σκόνη”. Όσον αφορά στην ελληνική αγορά, τα P/E του 2008 και του 2009 για την υψηλή κεφαλαιοποίηση έχουν διαμορφωθεί σε 11,02 και 9,46 φορές αντίστοιχα, αρκετά χαμηλότερα από τους περισσότερους δείκτες.

--- Εσβησαν τα κέρδη του 2007

Οι αποδόσεις σε επίπεδο δεικτών το τελευταίο τρίμηνο είναι απογοητευτικές όχι μόνο για την εγχώρια αγορά μετοχών αλλά και για την υπόλοιπη Ευρώπη.

Αν θυμηθούμε το ρητό ”As goes January, so goes the year” (όπως πάει ο Γενάρης, έτσι πάει όλος ο χρόνος), λαμβάνοντας υπόψη ότι η χρονιά ξεκίνησε άσχημα, τότε για το 2008 τα νέα μπορεί να συνεχίσουν να είναι άσχημα, αλλά αυτό ισχύει για την πλειονότητα των αγορών.

Οι απώλειες του Γενικού Δείκτη και του δείκτη της υψηλής κεφαλαιοποίησης είναι ανάλογες με τις απώλειες άλλων περιφερειακών χρηματιστηρίων, όπως της Αυστρίας και της Πορτογαλίας.

Οι δείκτες-βαρόμετρα στην Ευρώπη, DJ Euro Stoxx και DJ Stoxx 600, έχουν καταγράψει απώλειες 15,96% και 15,32% από την αρχή του 2008, ενώ για το σύνολο του 2007 τα κέρδη τους ήταν 4,87% και -0,17%. Στη Σοφοκλέους, πολλές μετοχές καταγράφουν νέα χαμηλά 52 εβδομάδων και σε κάποιες περιπτώσεις οι τίτλοι διαπραγματεύονται σε κατώτερα επίπεδα από τη μέση τιμή της τριετίας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι 10 από τις 20 μετοχές που απαρτίζουν τον δείκτη της εγχώριας υψηλής κεφαλαιοποίησης διαπραγματεύονται σε χαμηλότερη τρέχουσα τιμή από τον μέσο όρο της τελευταίας τριετίας.

--- Οι τιμές - στόχοι δεν έδειχναν πτώση!

Οι αναλυτές δεν είχαν προετοιμάσει τους επενδυτές για τη σφοδρότητα της πτώσης, αφού διατηρούσαν τις τιμές-στόχους για τις ελληνικές μετοχές σε υψηλά επίπεδα για το 2008, υψηλότερα σε μέσες τιμές απ’ ό,τι στα υψηλά της αγοράς τον Οκτώβριο.

Οι τιμές-στόχοι για τις ελληνικές μετοχές, παρά το γεγονός ότι η αγορά από τα υψηλά του Οκτωβρίου έχει απολέσει περισσότερες από 100 μονάδες, διατηρούνται στα ύψη!

Σε 9 περιπτώσεις οι τιμές-στόχοι των αναλυτών έχουν αυξηθεί, σε έναν τίτλο έχει παραμείνει αμετάβλητη και στις υπόλοιπες έχουν μειωθεί.

Ιδιαίτερη μνεία χρήζουν οι τίτλοι των ΔΕΗ, Μυτιληναίος και Intralot. Για τον τίτλο της ΔΕΗ, η μέση τιμή-στόχος έχει ανέλθει στα 35,32 ευρώ από 22,75 ευρώ στα υψηλά του Οκτωβρίου, ενώ για τον τίτλο της Μυτιληναίος η τιμή-στόχος έχει αυξηθεί στα 18,32 ευρώ ανά μετοχή, όταν στο ταμπλό ο τίτλος διαπραγματεύεται στα 9,54 ευρώ - ήτοι περιθώριο ανόδου της τάξεως του 92%!

Για τις Εθνική Τράπεζα και Ελληνική Τεχνοδομική οι τιμές-στόχοι έχουν πλέον διαμορφωθεί στα 54,85 ευρώ και 12,15 ευρώ αντίστοιχα.

Στον αντίποδα, η τιμή-στόχος της ATEbank έχει περικοπεί στα 4,17 ευρώ από 4,90 ευρώ στα υψηλά του Οκτωβρίου, ενώ σημαντικές μειώσεις έχουν καταγραφεί και στις Motor Oil και Τιτάν, αφού για την πρώτη η τιμή-στόχος από τα 22,75 ευρώ έχει κατέλθει στα 19,27 ευρώ και για το κοινό της Τιτάν από τα 40,64 ευρώ στα 33,52 ευρώ.

Για τις τραπεζικές μετοχές και τον τίτλο του ΟΤΕ που αποτελούν τις δεικτοβαρείς μετοχές της Σοφοκλέους η εικόνα είναι μικτή. Για την Alpha Bank η τιμή-στόχος έχει ανέλθει ελαφρά στα 28,60 ευρώ, για την EFG Eurobank το upside potential έχει παραμείνει σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα (+62,41%), όπως και για την Πειραιώς (της τάξεως του 55%).

Για τη Marfin Popular Bank και την Τράπεζα Κύπρου οι τιμές-στόχοι κινούνται σε υψηλά επίπεδα, με το περιθώριο ανόδου για την πρώτη να παραμένει άνω του 40%, ενώ για τη δεύτερη, το περιθώριο διαμορφώνεται λίγο πάνω από το 60%. Τέλος, για τον ΟΤΕ το περιθώριο ανόδου έχει ανέλθει στο 26%.

* Αναδημοσίευση από το φύλλο 513 της εφημερίδας ”ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ”, 18/1 - 22/1/08.

** Οι αναλυτικοί πίνακες με τις τρέχουσες αποτιμήσεις βασικών δεικτών και οι αποδόσεις σε Ελλάδα και διεθνείς αγορές, καθώς και η εξέλιξη των τιμών-στόχων από τα υψηλά του Οκτωβρίου δημοσιεύονται στη διπλανή στήλη ”Συνοδευτικό Υλικό”.