Μικροπολιτικά συμφέροντα στην ατζέντα Bush ΙΙ

Είναι δυνατόν, ολόκληρη η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης Bush να αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση συμφερόντων και στον οικονομικό αποκλεισμό του Δημοκρατικού Κόμματος; Μια διαφορετική προσέγγιση των προτεραιοτήτων της νέας οικονομικής ατζέντας της κυβέρνησης Bush, από τον οικονομολόγο Adam Posen.

Δημοσιεύθηκε: 9 Νοεμβρίου 2004 - 14:07

του Adam Posen (*)

Οι πολιτικοί γνωρίζουν πολύ καλά, ότι οι εκλογές δεν είναι τόσο σημαντικές επειδή αποτελούν δείγμα της θέλησης της κοινής γνώμης. Είναι σημαντικές για την ανάληψη της εξουσίας και της χρήσης της για την ευθυγράμμιση των συμφερόντων της κοινωνίας με τα δικά τους, είτε ενισχύοντας την εξάρτηση των υποστηρικτών τους από τα προγράμματά τους, είτε υποδαυλίζοντας τα προγράμματα της αντιπολίτευσης.

Η κυβέρνηση Bush το αντιλαμβάνεται πλήρως και η ριζοσπαστική οικονομική ατζέντα του αναμένεται να προωθηθεί επιθετικά, Η ατζέντα Bush II δεν θα περιοριστεί από τον δικομματισμό, την δημοσιονομική πειθαρχία ή ακόμη και την οικονομική πραγματικότητα, καθώς το κίνητρο δεν είναι καθαρά οικονομικό αλλά ιδεολογικό -να συρρικνώσει την κυβέρνηση και να υπονομεύσει τους Δημοκρατικούς. Οι τρεις μεγάλες οικονομικές πρωτοβουλίες που υποσχέθηκε ο κ. Bush δεν μπορούν να εξετασθούν χωρίς τις πολιτικές τους προεκτάσεις.

Το πρώτο και σημαντικότερο είναι η μερική ιδιωτικοποίηση της κοινωνικής ασφάλισης. Αυτή η πολιτική θα υλοποιηθεί για να κερδίσει τη Wall Street -τον έτερο μεγάλο επιχειρηματικό τομέα μαζί με το Hollywood, που επιχορηγεί σε αναλογία Δημοκρατικούς και Ρεπουμπλικάνους- προσφέροντας τις προμήθειες που ακολουθούν την διαχείριση εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων. Για την κυβέρνηση Bush, τα πολιτικά οφέλη από την προσωρινή ενίσχυση των αγορών και την χορήγηση μεριδίων στη Wall Street από το πρόγραμμα των Ρεπουμπλικάνων είναι πολύ σημαντικότερο από τα όποια μακροπρόθεσμα δημοσιονομικά κόστη.

Ένα μη-κομματικό στέλεχος της Επιτροπής Προϋπολογισμού του Κογκρέσου εκτιμά πως το κόστος μετάβασης από αυτό το πρόγραμμα θα οδηγήσει σε περαιτέρω επιβάρυνση στον προϋπολογισμό της τάξεως του 1,5-2% επί του Α.Ε.Π. ετησίως για την επόμενη δεκαετία.

Ορισμένοι ενδέχεται να υποστηρίξουν ότι πρόκειται απλώς για μεταφορές υποχρεώσεων που ήταν εκτός ισολογισμού, μέσα στον ισολογισμό, κάτι που θα γινόταν ούτως ή άλλως στο μέλλον. Προσπαθήστε να το πείτε στις αγορές ομολόγων, οι οποίες θα ζητηθούν να απορροφήσουν κυβερνητικά ”χαρτιά” ύψους 200 δισ. ετησίως, επιπλέον του τρέχοντος ελλείμματος.

Φυσικά, καθώς οι χρηματοοικονομικές εταιρίες θα βγάζουν χρήματα από τους όγκους συναλλαγών και τις προμήθειες επί των πωλήσεων και δεν είναι αυτές που αγοράζουν το αυξανόμενο κυβερνητικό χρέος, η κυβέρνηση Bush εκτιμά πως θα είναι ευχαριστημένες από τη στρατηγική της.

Δεύτερον, οι φορολογικές περικοπές που τέθηκαν στην πρώτη θητεία της κυβέρνησης Bush αναμένεται να γίνουν μόνιμες, δεδομένης της πλειοψηφίας των Ρεπουμπλικανών στο Κογκρέσο και της ικανότητας της κυβέρνησης να ισχυρίζεται ότι δεν θα υπάρξουν επιπτώσεις στα ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών.

Αυτές οι ”μόνιμες” φοροαπαλλαγές δεν θα παράγουν βραχυπρόθεσμα ερεθίσματα στην οικονομία αλλά θα πείσουν τους ψηφοφόρους υψηλών εισοδημάτων ότι η όποια μετακίνηση από τους Ρεπουμπλικανούς θα τους πλήξει οικονομικά.

Η τρίτη πρωτοβουλία είναι οι μεταρρυθμίσεις στον αστικό κώδικα, οι οποίες θα περιορίσουν τις αιτιάσεις για ιατρικά λάθη, τις συλλογικές μηνύσεις και διάφορα καταναλωτικά νομικά δικαιώματα. Από όλα τα στοιχεία της οικονομικής ατζέντας της κυβέρνησης Bush, αυτό έχει τις μεγαλύτερες προοπτικές βελτίωσης της οικονομικής αποδοτικότητας και των επενδύσεων. Το πολιτικό της κίνητρο όμως, είναι το ”ζουμί”: οι δικηγόροι και οι οργανώσεις τους αποτελούν τη δεύτερη μεγαλύτερη πηγή χρηματοδότησης του Δημοκρατικού Κόμματος, μετά τα εργατικά σωματεία. Εάν μειωθούν οι δικαστικές απολαβές, μειώνεται και η χρηματοδότηση του Δημοκρατικού Κόμματος, βάσει της περίφημης στρατηγικής ”Αφήνω το κτήνος να πεθάνει από την πείνα”.

Δεν θα έπρεπε να μας σοκάρει, όπως τον χαρακτήρα του Claude Rains στην ”Καζαμπλάνκα”, το γεγονός ότι η πολιτική έχει τέτοια κίνητρα. Εάν οι σχεδιαζόμενες οικονομικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης Bush προωθούσαν επίσης την γενική οικονομική ευρωστία, η δισυπόστατη φύση ότι εμμένουν στην εξυπηρέτηση των υποστηρικτών τους δεν θα ενοχλούσε.

Ωστόσο, η αμερικανική κυβέρνηση θέτει ως προτεραιότητα την διατήρηση της εξουσίας, έναντι τις οικονομικής υπευθυνότητας. Η επερχόμενη αλλαγή στην ηγεσία της Federal Reserve αναμένεται να αξιοποιηθεί ώστε να περιοριστεί το πεδίο κριτικής της Fed για τις πληθωριστικές επιπτώσεις της οικονομικής ανευθυνότητας.

Οι υποψήφιοι για τη διαδοχή του Alan Greenspan έχουν περιοριστεί σε αυτούς (Martin Feldstein και Glenn Hubbard για παράδειγμα) που έχουν υποστηρίξει ανοιχτά την οικονομική ατζέντα του κ. Bush.

(*) Ο συγγραφέας είναι εταίρος του Institute for International Economics στην Washington DC.

© The Financial Times Limited 2004. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation