Το πιστωτικό πάρτι του Πεκίνου οδηγεί σε σοβαρή κρίση

Η αναταραχή στις αγορές μετοχών και συναλλάγματος της Κίνας την πρώτη εβδομάδα του 2016 θυμίζει τον Αύγουστο του 2015, αλλά είναι πιο σοβαρή.

Αν και η κινεζική αγορά μετοχών δεν έχει στην πραγματικότητα τόσο θεμελιώδη σημασία για την Κίνα και την παγκόσμια οικονομία, δεν ισχύει το ίδιο για την υποτίμηση του γουάν και την οικονομική πολιτική που ακολουθεί το Πεκίνο. Υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία για την αξιοπιστία των φορέων άσκησης πολιτικής και των ρυθμιστικών αρχών, καθώς και για την κατάσταση της οικονομίας, τη μεταρρυθμιστική ατζέντα και τον υπαρκτό πλέον κίνδυνο πιστωτικής κρίσης.

Κατά περίεργο τρόπο, αν και οι πρώτες μετρήσεις του Δεκεμβρίου για τη μεταποίηση και τις υπηρεσίες ήταν απογοητευτικές, τα έργα υποδομής και άλλα προγράμματα στήριξης έχουν βοηθήσει για την ώρα να μετριαστεί η καθοδική τάση στην ανάπτυξη. Ο δοκιμαζόμενος τομέας του real estate έχει αρχίσει να σημειώνει υψηλότερες πωλήσεις, ακόμα και υψηλότερες τιμές, στις μεγάλες πόλεις. Την ίδια ώρα, ορισμένοι βιομηχανικοί δείκτες που βρίσκονταν σε διαρκή πτώση έχουν αρχίσει να σταθεροποιούνται. Αλλά και πάλι δεν πρέπει να αποπροσανατολιστούμε.

Το τελευταίο κεντρικό οικονομικό συνέδριο που ολοκληρώθηκε τον προηγούμενο μήνα συμφώνησε σε ένα στόχο για ανάπτυξη 6,5%, με την αναγκαία βοήθεια υποστηρικτικών δημοσιονομικών και νομισματικών πολιτικών. Παρά τις ανακοινώσεις για μείωση της πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας στη βιομηχανία και στο real estate, η κατάσταση της οικονομίας και η πολιτική πραγματικότητα της χώρας δείχνουν πως δεν θα γίνουν πολλά.

Οικονομικές μεταρρυθμίσεις που είναι κρίσιμες για την πραγματική οικονομία και τα κρατικά μονοπώλια έχουν διακοπεί ή έχουν ακινητοποιηθεί από την αδράνεια και τα διαρκή πισωγυρίσματα. Πολιτικές που σχεδιάστηκαν για την ανάπτυξη νέων τομέων δεν συνοδεύτηκαν από τις απαιτούμενες πολιτικές για την αντιμετώπιση προβλημάτων σε μεγαλύτερους τομείς, όπως η χαμηλή παραγωγικότητα, η χρόνια πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα και η τέταρτη διαδοχική χρονιά αποπληθωρισμού στις τιμές παραγωγού. Είναι ενδεικτικό ότι το πιο σοβαρό πρόβλημα της Κίνας -η αδυσώπητη συσσώρευση χρέους- μόλις που απασχόλησε τους ιθύνοντες.

Η ανάπτυξη του μη χρηματοπιστωτικού χρέους της Κίνας έχει αναλυθεί εκτενώς μετά το πρόγραμμα τόνωσης του τραπεζικού δανεισμού το 2008-09. Εχει αυξηθεί από το περίπου 100% στο 250% του ΑΕΠ και αντί να επιβραδύνεται μαζί με την οικονομία, ο ρυθμός συσσώρευσης του χρέους έχει στην πραγματικότητα επιταχυνθεί τα τελευταία δύο χρόνια.

Η Συνολική Κοινωνική Χρηματοδότηση, μια ευρεία μέτρηση της μηνιαίας πιστωτικής ανάπτυξης, αυξάνεται περίπου με τριπλάσιο ρυθμό από την ανάπτυξη του ΑΕΠ ή και παραπάνω, αν δεν πιστεύετε τα επίσημα στοιχεία για το ΑΕΠ. Κατά περίεργο τρόπο, πολλές ιδιωτικές εταιρείες αντιμετωπίζουν σφιχτές πιστωτικές συνθήκες, κάτι που σημαίνει ότι η δημιουργία πιστώσεων μπορεί να ωφελεί τις ταμειακές ροές του ήδη υπερχρεωμένου τομέα του real estate, των τοπικών κυβερνήσεων και των κρατικών επιχειρήσεων.

Ορισμένες οικονομικές πολιτικές έχουν θεσπιστεί ως αντίμετρα, αλλά με ελάχιστα αποτελέσματα. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση περιόρισε το 2013 τον δανεισμό των τοπικών κυβερνήσεων από χρηματοπιστωτικά σχήματα, για να χαλαρώσει τελικά τους περιορισμούς την περασμένη χρονιά. Εισήγαγε επίσης ένα εργαλείο swap για το χρέος των τοπικών κυβερνήσεων, ώστε να επιτρέψει την ανταλλαγή ακριβού τραπεζικού χρέους με φθηνότερα εργαλεία. Οι τράπεζες αγόρασαν πάνω από 3 τρισ. γουάν ομολόγων, αλλά χωρίς καμία επίπτωση στην παραδοσιακή πιστωτική επέκταση.

Μετά τη θέσπιση ευνοϊκών ρυθμίσεων για την ανάπτυξη της σκιώδους τραπεζικής ανάμεσα στο 2009 και το 2013, επιβλήθηκαν περιορισμοί το 2014, αλλά η πτώση στα εκτός ισολογισμού στοιχεία ενεργητικού των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων απλά εμφανίστηκε σε μια επέκταση των στοιχείων ενεργητικού του κύριου τραπεζικού συστήματος.

Αν και αξιωματούχοι της κυβέρνησης μιλούν συχνά για την ανάγκη να επιτραπούν οι πτωχεύσεις εταιρειών και οι αναδιαρθρώσεις και να αναγνωριστούν τα κόκκινα δάνεια στο τραπεζικό σύστημα, τα πολιτικά και θεσμικά εμπόδια παραμένουν μεγάλα. Αν ξεπεραστούν, η προσαρμογή μπορεί να γίνει πιο ήπια μέσω σημαντικών φοροαπαλλαγών για τα νοικοκυριά και μεταφορές δαπανών από τον κρατικό στον ιδιωτικό τομέα. Αλλά δεν υπάρχει η πολιτική βούληση για κάτι τέτοιο.

Αντίθετα, το πιθανότερο είναι να δούμε ακόμα περισσότερη πιστωτική χαλάρωση, στον απόηχο των έξι πρωτοβουλιών μετά το τέλος του 2014 για τη μείωση των επιτοκίων και των ελάχιστων αποθεματικών για τις τράπεζες, οι οποίες δεν είχαν τελικά καμιά οικονομική επίπτωση. Ως εκ τούτου, το πιστωτικό πάρτι θα συνεχιστεί, μέχρι να μην είναι πλέον δυνατό.

Οι καθοριστικοί παράγοντες θα είναι η ήδη περιορισμένη ικανότητα εξυπηρέτησης χρέους των δανειοληπτών και η συμπεριφορά των τραπεζών υπό το βάρος των αυξανόμενων μη εξυπηρετούμενων και κόκκινων δανείων και των δυσκολιών χρηματοδότησης που θα εμφανιστούν καθώς θα αυξάνεται ο λόγος δανείων-καταθέσεων.

Υπό το πρίσμα αυτό, πρέπει να εξετάσουμε την πρόσφατη ανακοίνωση για μια πτώση 513 δισ. δολαρίων στα συναλλαγματικά αποθέματα το 2015. Από τη στιγμή που η Κίνα έχει πλεόνασμα 600 δισ. δολαρίων στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και στις καθαρές άμεσες επενδύσεις, οι εκροές κεφαλαίων πρέπει να ανήλθαν κοντά στο 1 τρισ. δολάρια. Ένα μέρος των εκροών προήλθε από φυγή κεφαλαίων. Δεδομένης της αλληλεπίδρασης ανάμεσα στη φυγή κεφαλαίων, σε μια πιο αβέβαιη «διαχειρίσιμη» υποτίμηση του νομίσματος και σε ένα ιδιωτικό πιστωτικό πάρτι που πηγαίνει στη λάθος κατεύθυνση, η πιστωτική κρίση της Κίνας ίσως να πλησιάζει με όλο και μεγαλύτερη ταχύτητα.

* Συνεργάτης στο Κέντρο Κίνας του πανεπιστημίου της Οξφόρδης και senior οικονομικός σύμβουλος της UBS. 

© The Financial Times Limited 2016. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation