Η Ευρώπη χρειάζεται πολιτική για τη μετανάστευση

Το μεταναστευτικό πρόβλημα στην Ευρώπη, τόσο εμφανές στο Καλαί και στις ακτές της Ιταλίας και της Ελλάδας, γεννιέται από συντριπτικές δυνάμεις: τον πόλεμο, την αποτυχία κρατών και οικονομιών, τη φυσική ανθρώπινη λαχτάρα για κάτι καλύτερο. Πλάι σε αυτές τις δυνάμεις, η ανταπόκριση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων είναι μικροπρεπής και αποσπασματική.

Η Βρετανία και η Γαλλία ανταλλάσσουν κατηγορίες για τη «ζούγκλα» του Καλαί, όπου άνθρωποι που φεύγουν από την Ερυθραία και τη Συρία ζουν σε πρόχειρες συνθήκες ενώ σχεδιάζουν το επόμενο πέρασμά τους με φορτηγό ή τρένο. Ο Ντέιβιντ Κάμερον περιέγραψε ωμά αυτή την εισροή μεταναστών ως «σμήνος», αλλά χειρότερη ήταν η ακόλουθη απόφαση του πρωθυπουργού να στείλει βρετανικά εκπαιδευμένα σκυλιά ώστε να οχυρώσει το πέρασμα. Αυτή είναι η πιο ρηχή πολιτική χειρονομία, ένα τέχνασμα για να κρατήσει τον Τύπο χορτασμένο για λίγες μέρες.

Αν ο κ. Κάμερον δεν έχει όραμα, το ίδιο συμβαίνει και με την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η διανομή προσφύγων στα κράτη-μέλη, η επεξεργασία των αιτημάτων ασύλου, η δημιουργία νόμιμων οδών μέσα στην Ευρώπη -θα έπρεπε να υπάρχει πανευρωπαϊκός συντονισμός σε αυτό. Αντ' αυτού, υπάρχει μια μπερδεμένη μίξη εθνικών πολιτικών, από τις οποίες κάποιες είναι πιο φωτισμένες από άλλες.

Η Ευρώπη χρειάζεται μια αίσθηση προοπτικής, με τις δύο έννοιες της φράσης. Θα έπρεπε να ξεκινήσει με την αποδοχή ότι η εισροή μεταναστών δεν είναι συγκλονιστική. Η ΕΕ έχει πληθυσμό περίπου 500 εκατομμύρια. Οι πολίτες της έχουν το δικαίωμα να προσδοκούν ασφαλή σύνορα, αλλά δεν θα έπρεπε να γίνεται λόγος για σμήνος όταν η κρίση του Καλαί περιλαμβάνει μόλις 5.000 νεοφερμένους. Η Τουρκία έχει απορροφήσει σχεδόν 2 εκατομμύρια, ο Λίβανος 1,5 εκατομμύριο. Το φορτίο της Ευρώπης είναι βαρύ αλλά υποφερτό, αρκεί να μοιράζεται πέραν των σημείων όπου δημιουργείται συμφόρηση, στις παραλίες της Ιταλίας και της Ελλάδας.

Η ήπειρος θα έπρεπε επίσης να θέσει υψηλότερους στόχους και να εξετάσει ενδεχόμενες μελλοντικές επιπτώσεις. Οι κυβερνήσεις ελπίζουν πολύ σε τεχνικά μέτρα: Ένα μέτρο ασφαλείας εδώ, μία επιδρομή σε διακινητές εκεί. Το πραγματικό πρόβλημα είναι διαρθρωτικό. Όσο θα βασιλεύει το χάος κοντά στην Ευρώπη, άνθρωποι θα ρισκάρουν τη ζωή τους για να έρθουν εδώ. Η λύση στο προσφυγικό πρόβλημα βρίσκεται στην πηγή.

Κανείς δεν περιμένει από τις Βρυξέλλες να φέρουν την ειρήνη στη Συρία ή την ευημερία στο Κέρας της Αφρικής. Ούτε μπορούν να προσφέρουν το καρότο της συμμετοχής στην ΕΕ, το οποίο κινητοποίησε τις πρώην κομμουνιστικές χώρες της ανατολικής και κεντρικής Ευρώπης να προχωρήσουν σε μεταρρυθμίσεις.

Αλλά ένα τεράστιο εμπορικό μπλοκ που έχει να επιδείξει τόση διπλωματική εμπειρία, δεν έχει δικαιολογία ώστε να στέκει παθητικό. Έχει άμεσο συμφέρον από την ασφάλεια των λιμανιών της Βόρειας Αφρικής και τις οικονομικές προοπτικές της περιοχής, αλλά είναι πολύ σπάνιο ακόμη και ένας Ευρωπαίος ηγέτης να μιλά γι' αυτές τις προκλήσεις. Αντί να αντιπαρατίθενται για τις ταυτότητες και τους τρόπους αστυνόμευσης, η Γαλλία και η Βρετανία μπορούν να προβληματιστούν σχετικά με την ικανότητά τους ως κύριες στρατιωτικές δυνάμεις της Ευρώπης, για να προωθήσουν κάτι που να μοιάζει με τάξη στα κοντινά προβληματικά σημεία της ηπείρου.

Ήδη επιρρεπής σε ενδοσκόπηση, η κρίση του ευρώ έκανε την Ε.Ε. να στρέψει την προσοχή στον εαυτό της τα τελευταία χρόνια. Οι προηγούμενες προσπάθειες να στραφεί προς το κοντινό εξωτερικό, όπως με την Ένωση για τη Μεσόγειο που προώθησε ο Nicolas Sarkozy κατά τη διάρκεια της γαλλικής προεδρίας του την περασμένη δεκαετία, δεν έχουν αναπτυχθεί.

Η Ε.Ε. πάντα υπερθεμάτιζε την ήπια ισχύ: την πολιτιστική επιρροή του ειρηνικού, βασισμένου σε κανόνες, παραδείγματός της. Η σοβαρή κατάσταση των γειτονικών της περιοχών κάνει αυτή τη συζήτηση όλο και πιο φθηνή.

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation