Ο «θάνατος» του metrosexual και οι ανισότητες στην... υγεία

Το 1Rebel, στην πόλη του Λονδίνου, περιγράφει τον εαυτό του ως «προορισμό», όχι γυμναστήριο. Για 20 λίρες ανά συνεδρία, η «μπουτίκ όπου πληρώνεις όσο προπονείσαι» προσφέρει «επιμελημένες» playlists, «σχεδιασμένα προγράμματα» και «άσκηση μετά την προπόνηση» σε ένα μπαρ χυμών.

Είναι μία από τις πολλές εταιρίες που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την τάση των πλούσιων ανθρώπων να γυμνάζονται περισσότερο και να ξοδεύουν πολλά χρήματα για να το κάνουν.

Και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, υπάρχει μία αυξανόμενη ανισότητα στο... ιδρωκόπημα. Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε τον περασμένο μήνα η American Time Use Survey, η οποία ζητά από τον κόσμο να κρατά λεπτομερή ημερολόγια με το πώς περνά τις μέρες του, το 5% πιο πλούσιο κομμάτι των Αμερικανών εργαζομένων ξόδευε κατά μέσο όρο 60 λεπτά την εβδομάδα το 2014 για να γυμναστεί, περίπου 20 λεπτά περισσότερα σε σχέση με το 2003. Οι μετρίου εισοδήματος επίσης προσπαθούν περισσότερο αλλά όχι στον ίδιο βαθμό.

Το 5% πιο φτωχό ποσοστό γυμναζόταν λιγότερο το 2014 από ό,τι μία δεκαετία πριν.

Οι Ολυμπιακοί του Λονδίνου το 2012 είχαν ως στόχο να ενθαρρύνουν την άσκηση σε όλη τη Βρετανία. Αλλά σύμφωνα με το Sport England, το κομμάτι του κόσμου με χαμηλά εισοδήματα που συμμετέχει στην άθληση είναι χαμηλότερο σε σχέση με όλες τις περιόδους από τη στιγμή που ο δημόσιος φορέας συγκέντρωσε στοιχεία για πρώτη φορά το 2005. Το Υπουργείο Υγείας εκτιμά ότι το 55% των φτωχότερων ανδρών συμμορφώνεται με τις οδηγίες του για αεροβική δραστηριότητα, σε σύγκριση με το 77% εκείνων που ευημερούν. Τα αντίστοιχα νούμερα για τις γυναίκες είναι 47% και 63%.

Το 2010, μία έκθεση για τη βρετανική κυβέρνηση από τον Sir Michael Marmot επιχειρηματολόγησε ότι «οι ανισότητες στην υγεία απορρέουν από τις ανισότητες στην κοινωνία». Ο επιδημιολόγος έγραψε για μία «κοινωνική βαθμίδα» στην υγεία. Οι κάτοικοι των φτωχότερων συνοικιών στη Βρετανία έχουν κατά μέσο όρο 17 λιγότερα χρόνια ζωής, από εκείνους που ζουν στις πιο πλούσιες περιοχές. Οι πλουσιότεροι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να έχουν τη γνώση και τις πηγές ώστε να φροντίσουν τους εαυτούς τους, καταλήγει η ανασκόπηση του Marmot. Επίσης είναι πιο πιθανό να περιβάλλονται από γονείς και συμμαθητές που προσέχουν τους εαυτούς τους.

Ο Marmot έχει δίκιο. Αλλά η ανάλυσή του μπορεί μόνο μερικώς να εξηγήσει την αύξηση της άσκησης από εκείνους που ζουν στην αφθονία. Το να διατηρείται και να φαίνεται κανείς σε καλή φυσική κατάσταση είναι όλο και περισσότερο κατανοητό όχι μόνο ως τρόπος να αισθάνεται πιο υγιής αλλά και ως ζωτικό σημάδι της κοινωνικής κατάστασής του. Θεωρείται ενάρετο και απόδειξη ευσυνειδησίας. Όπως έχουν καταδείξει πολλές έρευνες, βοηθά στις αποφάσεις που σχετίζονται με την πρόσληψη και το μισθό. Όπως έχει παρατηρήσει η συνάδελφός μου, Lucy Kellaway, ακόμη και οι λογιστές φαίνονται υγιείς. Σίγουρα είναι απλά θέμα χρόνου πριν κάποιος παραγγείλει ένα πρωτεϊνούχο ρόφημα κατά τη διάρκεια του γεύματός του με τους FT.

Πέρυσι ο Βρετανός δημοσιογράφος Mark Simpson ανακοίνωσε το θάνατο του «metrosexual» αρσενικού, για τον οποίο το να φαίνεται ωραίος είχε να κάνει με ρούχα και προϊόντα για το δέρμα. Ο «spornosexual» (sport + porn + metrosexual) πήρε τη θέση του. Ο σωματότυπος τον οποίο φιλοδοξούμε να έχουμε είναι όλο και περισσότερο αθλητικός. Για τον νέο τύπο άνδρα που επιθυμεί να είναι κομψός, αυτό που έχει σημασία είναι να δείχνει ευκίνητος και μυώδης. Τα αστέρια της ροκ ήταν κάποτε μανιώδεις καπνιστές και καταναλωτές αλκοόλ. Τώρα έχουμε τον DJ Calvin Harris στα Armani παντελόνια του.

Ο ναρκισσισμός έχει γίνει viral. Η φιλοδοξία του αθλητισμού ενισχύεται από τα κοινωνικά δίκτυα. Υπάρχουν περισσότερες από 20 εκατ. φωτογραφίες στο Instagram με το hashtag «fitspo» (από fitspiration), που πολύ συχνά έχουν τραβηχτεί στο γυμναστήριο. Ανάμεσα στα #lads, κυκλοφορούν «τσιτάτα», όπως το «οι φίλοι δεν αφήνουν τους φίλους τους να λείψουν τη μέρα που γυμνάζουμε πόδια».

Το hashtag #fitspo αναφέρεται στην αμφιλεγόμενη παρατήρηση της Kate Moss ότι «τίποτα δεν έχει τόσο ωραία γεύση όσο ωραία αίσθηση έχει το να είσαι πολύ αδύνατος (skinny)», αντικαθιστώντας τη λέξη «skinny» με τη λέξη «fit». Αν και το ιδανικό έχει αλλάξει, δε χαλαρώνει η πίεση από την κοινωνία απέναντι στις γυναίκες (και βαθμιαία στους άντρες) να έχουν μία ορισμένη εμφάνιση.

Στην cult πραγματεία του «Κατά της γυμναστικής», ο Mark Greif, ιδρυτής συντάκτης του περιοδικού n+1, γράφει ότι το γυμναστήριο είναι ένα «μέρος για αυτοϊκανοποίηση» (masturbatorium), ένας «κερματισμένος χώρος όπου κάποιος κάνει πράγματα που πριν ήταν ιδιωτικά, μπροστά στα μάτια άλλων». Ασκεί κριτική στην εμμονή με τη φυσική κατάσταση, η οποία, επιχειρηματολογεί, καταλήγει σε «ατελείωτη συντήρηση ζωής» που μας αποσπά από το να ζούμε. (Ως άνθρωπος που δεν αντέχει το γυμναστήριο αλλά απλά παίζει ακόμη ποδόσφαιρο σε ένα αξιοπρεπές επίπεδο, μου αρέσει η προτίμησή του για το συλλογικό σκοπό της άθλησης περισσότερο από τη μοναξιά του «να γυμνάζεσαι».) Λέει ότι αν το «Στη σωφρονιστική αποικία» του Κάφκα γραφόταν σήμερα, θα περιλάμβανε και ένα μηχάνημα γυμναστικής.

Με τις αναφορές του στον Καρτέσιο και το Λα Μετρί και τις περιγραφές του της άσκησης ως «απεσταλμένη από το βασίλειο των βιολογικών διεργασιών», ακόμη και η ίδια η πραγματεία του Greif απαιτεί μια κάποια αντοχή. Η αλαζονεία του μιλά για ένα πολιτισμικό χάσμα ανάμεσα στους νέους ανθρώπους: Την περιφρόνηση των hipsters και τον ηδονισμό. Αλλά υπάρχει μια αλήθεια στη θεώρησή του ότι περιφρονούμε αυτούς που δε «φροντίζουν» τα σώματά τους, ότι βλέπουμε την έλλειψη άσκησης ως ηθική αποτυχία. Για τον Greif, «ο άνθρωπος που δεν ασκείται, βάσει της τρέχουσας αντίληψής μας, αυτοκτονεί αργά».

Η ανισότητα στην άσκηση μπορεί να έχει ευρύτερες επιπτώσεις. Η Εθνική Υπηρεσία Υγείας στηρίζεται σε μία αποδοχή του ότι δημιουργούμε ομάδες προκειμένου να εξασφαλιστούμε κατά του κινδύνου της δυστυχίας».

Αλλά αν εκείνοι που βρίσκονται στην κεφαλή βλέπουν τους εαυτούς τους να φροντίζουν τους εαυτούς τους τη στιγμή που βλέπουν εκείνους που βρίσκονται χαμηλά να μην κάνουν τίποτα αλλά να κάθονται στον καναπέ, αυτή η σιωπηρή σύμβαση μπορεί να αποδυναμωθεί.

Αυτός είναι ο κίνδυνος όταν κοιτάμε στον καθρέφτη του γυμναστηρίου και βλέπουμε μόνο τον εαυτό μας.

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation