Martin Wolf: Η Δύση ποντάρει στη συμμαχία με την Ινδία

Ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου. Σε αυτή τη βάση, οι στενότερες σχέσεις της Δύσης με την Ινδία έχουν λογική. Η θερμή αγκαλιά του Τζο Μπάιντεν στον κάποτε απαγορευμένο Ναρέντρα Μόντι, που τώρα είναι ο πολιτικά κυρίαρχος πρωθυπουργός της Ινδίας, στην Ουάσινγκτον, και εξίσου θερμή αγκαλιά του Εμμανουέλ Μακρόν στον Ινδό ηγέτη στο Παρίσι, έχουν στόχο να διαμορφώσουν μια στενή σχέση με μια χώρα που αναμένεται ότι θα είναι ένα ισχυρό αντίβαρο της Κίνας. Είναι καλό στοίχημα αυτό για τις δυτικές δυνάμεις; Ναι. Η Ινδία είναι πράγματι πιθανό να αποτελέσει μια αναδυόμενη μεγάλη δύναμη. Τα συμφέροντα επίσης ευθυγραμμίζονται. Αλλά το κατά πόσο μοιράζονται οι αξίες, είναι ένα πιο ανοικτό ερώτημα.

Πού βρίσκεται τώρα η Ινδία και πού μπορεί να πάει, οικονομικά και πολιτικά;

Σήμερα η Ινδία είναι η πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου σε τιμές αγοράς και η τρίτη μεγαλύτερη σε όρους αγοραστικής δύναμης. Ο πληθυσμός της είναι 1,43 δισ., σχεδόν όσο και της Κίνας. Μέχρι το 2050 ωστόσο ο πληθυσμός της Κίνας προβλέπεται από τον ΟΗΕ ότι θα φτάσει τα 1,67 δισ, έναντι των 1,31 δισ. στην Κίνα.

Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ινδίας (σε αγοραστική δύναμη) είναι κοντά στο 40% των επιπέδων της Κίνας, σύμφωνα με το ΔΝΤ. Το 1990, η Ινδία και η Κίνα ήταν σχεδόν εξίσου φτωχές, με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, μετρούμενο σε αγοραστική δύναμη, να εκτιμάται στο 4,6% και 4,1% των επιπέδων των ΗΠΑ, αντίστοιχα. Σε αυτό που είναι σίγουρα η πιο αξιοσημείωτη οικονομική επίδοση στην παγκόσμια ιστορία, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Κίνας έφτασε πέρυσι στο 28% των επιπέδων των ΗΠΑ, έναντι 11% της Ινδίας. Ωστόσο, ενώ η σχετική επίδοση της Κίνας ήταν ασύγκριτα η καλύτερη, η Ινδία ήρθε δεύτερη μεταξύ των επτά μεγαλύτερων αναδυόμενων οικονομιών.

Η Κίνα αποτέλεσε ένα ακραίο παράδειγμα της πιο επιτυχημένης αναπτυξιακής στρατηγικής της σύγχρονης εποχής - υψηλές επενδύσεις, ταχεία εκβιομηχάνιση και προοδευτική αναβάθμιση των εξαγωγών βιομηχανικών προϊόντων. Αυτή ήταν και η πορεία της Ιαπωνίας. Η Ινδία ακολούθησε μια πολύ διαφορετική πορεία. Μεταξύ του 2014 και του 2023, το ποσοστό των επενδύσεών της ανήλθε κατά μέσο όρο μόλις στο 31% του ΑΕΠ, έναντι 44% της Κίνας, και το ποσοστό της εθνικής αποταμίευσης ανήλθε κατά μέσο όρο στο 30%, έναντι 45% της Κίνας. Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι το μερίδιο της μεταποίησης στο ΑΕΠ της Ινδίας μειώνεται και δεν αυξάνεται, όπως θα αναμενόταν σε αυτό το στάδιο της ανάπτυξής της. Το μερίδιο αυτό ήταν 13% του ΑΕΠ το 2022, έναντι 28% της Κίνας. Ενώ οι αναλογίες του εμπορίου προς το ΑΕΠ (σε τιμές αγοράς) έχουν γίνει περίπου ίσες, η Κίνα είναι πλέον πολύ μεγαλύτερος εξαγωγέας στις παγκόσμιες αγορές.

Τι μπορεί να έρχεται στη συνέχεια;

Ας ξεκινήσουμε με τα θεμελιώδη. Το ακαθάριστο ποσοστό αποταμίευσης της Ινδίας, αν και δεν είναι τόσο υψηλό όσο της Κίνας, είναι αρκετά υψηλό, ιδίως δεδομένης της δυνατότητας εισαγωγής κεφαλαίων, για να χρηματοδοτήσει ένα ρυθμό ανάπτυξης τουλάχιστον 5-6%. Η Ινδία διαθέτει επίσης λογική μακροοικονομική σταθερότητα. Η επιχειρηματικότητα είναι άφθονη και οι υποδομές βελτιώνονται. Η Ινδία σίγουρα δεν θα υποφέρει από έλλειψη εργατικού δυναμικού, αλλά το αντίθετο. Όπως σημειώνει ο Ασόκα Μόντι στο «India is Broken», η αδυναμία δημιουργίας επαρκών καλών θέσεων εργασίας αποτελεί μεγάλη αποτυχία. Ακόμα μια άλλη είναι η αδυναμία εκπαίδευσης του πληθυσμού σε υψηλό επίπεδο: το ανθρώπινο κεφάλαιο είναι πιθανό να αποδειχθεί πολύ πιο στενός περιορισμός απ’ ότι το φυσικό κεφάλαιο.

Η Ινδία είναι μια προφανής τοποθεσία για τις εταιρείες που ακολουθούν τη στρατηγική «Κίνα συν ένα». Έχει επίσης το πλεονέκτημα έναντι των προφανών ανταγωνιστών της μιας μεγάλης εγχώριας αγοράς. Ωστόσο, η Ινδία έχει επανειλημμένα αποτύχει να εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες για ταχεία ανάπτυξη των εξαγωγών μεταποιητικών προϊόντων τα τελευταία 75 χρόνια. Η καχυποψία για το ανοιχτό εμπόριο στέκεται πάντα εμπόδιο.

Όπως συνέβη και με πολλές άλλες χώρες, η Ινδία υποφέρει από επισφαλές χρέος από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Αυτό το «δίδυμο πρόβλημα του ισολογισμού» αποτέλεσε σημαντικό περιορισμό στην ανάπτυξη. Όμως, όπως υποστηρίζει η φετινή Οικονομική Επισκόπηση, «κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, το χρέος του ινδικού μη χρηματοπιστωτικού ιδιωτικού τομέα και το χρέος των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώθηκε κατά σχεδόν 30 ποσοστιαίες μονάδες». Οι ισολογισμοί των τραπεζών έχουν επίσης αποκατασταθεί. Συνολικά, η πιστωτική μηχανή βρίσκεται και πάλι σε αρκετά καλή κατάσταση.

Το ΔΝΤ προβλέπει ετήσια οικονομική ανάπτυξη λίγο πάνω από 6% από το 2023 έως το 2028, με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ να αυξάνεται περίπου κατά μία ποσοστιαία μονάδα πιο αργά. Μια τέτοια ανάπτυξη θα είναι αρκετά κοντά στους μέσους όρους των τελευταίων τριών δεκαετιών. Υπό την προϋπόθεση ότι η χώρα δεν θα πληγεί από μεγάλα παγκόσμια ή εγχώρια σοκ, αυτό ακούγεται απολύτως εφικτό, ακόμη και μάλλον αληθοφανές. Τι γίνεται όμως μακροπρόθεσμα;

Θυμηθείτε πως η Ινδία έχει ακόμη τεράστια περιθώρια για να καλύψει τη διαφορά. Είναι επίσης μια νεαρή χώρα, με εξαιρετικά υποαπασχολούμενο εργατικό δυναμικό, δυνατότητες βελτίωσης της ποιότητας αυτού του εργατικού δυναμικού, αρκετά υψηλό ποσοστό αποταμίευσης και όλο και πιο διαδεδομένες ελπίδες για μεγαλύτερη ευημερία. Θα απαιτηθεί μεγάλη προσαρμογή για να αντιμετωπιστεί η πρόκληση της κλιματικής αλλαγής, δεδομένης της αποτυχίας μείωσης των παγκόσμιων εκπομπών. Αλλά η ενεργειακή μετάβαση προσφέρει επίσης τεράστιες ευκαιρίες στην Ινδία. Συνολικά, κρίνω ότι η Ινδία θα μπορέσει να διατηρήσει την αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ κατά 5% ετησίως, περίπου, μέχρι το 2050. Με καλύτερες πολιτικές, η ανάπτυξη θα μπορούσε να είναι ακόμη και λίγο υψηλότερη, αν και θα μπορούσε επίσης να είναι χαμηλότερη.

Ας υποθέσουμε, λοιπόν, ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ινδίας συνεχίζει να αυξάνεται με ρυθμό 5% ετησίως, ενώ αυτό των ΗΠΑ αυξάνεται με ρυθμό 1,4%, όπως περίπου συνέβαινε τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Τότε, μέχρι το 2050, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ινδίας (σε αγοραστική δύναμη) θα φτάσει περίπου στο 30% των επιπέδων των ΗΠΑ, περίπου εκεί που βρίσκεται σήμερα το ΑΕΠ της Κίνας. Σύμφωνα με τις μέσες προβλέψεις του ΟΗΕ, ο πληθυσμός της Ινδίας θα είναι επίσης 4,4 φορές μεγαλύτερος από αυτόν των ΗΠΑ. Έτσι, η οικονομία της θα ήταν περίπου 30% μεγαλύτερη από εκείνη των ΗΠΑ.

Εν ολίγοις, είναι πολύ λογικό να υποθέσουμε ότι η Ινδία θα γίνει μεγάλη δύναμη. Δεν είναι τόσο δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι η οικονομία της θα έχει παρόμοιο μέγεθος με αυτό των ΗΠΑ μέχρι το 2050. Έτσι, οι δυτικοί ηγέτες βάζουν ένα λογικό στοίχημα σε μια συμμαχία ευκαιρίας με την Ινδία. Θα είναι όμως και η Ινδία μια φιλελεύθερη δημοκρατία; Θα συζητήσω αυτό το θέμα την επόμενη εβδομάδα.

© The Financial Times Limited 2023. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation