Κρας τεστ για τον Τζερόμ Πάουελ στο Τζάκσον Χολ

Καθώς κεντρικοί τραπεζίτες απ' όλο τον κόσμο μαζεύτηκαν στο Τζάκσον Χολ του Ουαϊόμινγκ για το πρώτο ετήσιο συνέδριο με φυσική παρουσία από το 2019, ο επικεφαλής της Federal Reserve Τζερόμ Πάουελ θα αντιμετωπίσει αυτό που βασικά απουσίαζε στις δύο προηγούμενες ψηφιακές συναντήσεις: ένα σκληρό πλήθος.

Δοξάστηκε πριν από δύο χρόνια για τη διάσωση της παγκόσμιας οικονομίας και του χρηματοπιστωτικού συστήματος από ένα καταστροφικό κραχ που έφερε η πανδημία, αλλά έκτοτε η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ κλονίζεται: αρχικά με τη λάθος διάγνωση σ' αυτό που εξελίχθηκε στο πιο οξύ πρόβλημα πληθωρισμού των τεσσάρων τελευταίων δεκαετιών και στη συνέχεια με την ανάγκη να επανορθώσει.

Ως αποτέλεσμα, ο Πάουελ, ο οποίος διορίστηκε εκ νέου για δεύτερη θητεία τον Νοέμβριο, βρίσκεται υπό τεράστια πίεση προκειμένου να εκτελέσει ένα ιστορικά δύσκολο έργο: να προσαρμόσει τη νομισματική πολιτική έτσι ώστε να περισώσει τα διαπιστευτήρια της Fed για την καταπολέμηση του πληθωρισμού, χωρίς να προκαλέσει περισσότερες από τις αναγκαίες απώλειες θέσεων εργασίας.

«Δεν είναι και η καλύτερη περίοδος για τη Fed τώρα, όχι μόνο επειδή οι προκλήσεις είναι τεράστιες, αλλά και επειδή νομίζω ότι η Fed έχει κάνει κάποια λάθη», δήλωσε η Έλεν Μιντ, που υπηρέτησε έως το 2021 ως ανώτερη σύμβουλος στο διοικητικό συμβούλιο της κεντρικής τράπεζας. «Ο Πάουελ θέλει να κάνει το σωστό, δεν βρίσκεται εκεί για να κάνει λάθη», είπε η Μιντ, η οποία είναι τώρα καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Ντιουκ. «Αλλά, αν το χάσει τώρα, χάνει όλο το παιχνίδι».

Η Fed έχει ήδη ξεκινήσει την πιο επιθετική εκστρατεία για αύξηση επιτοκίων από το 1981 και αναμένεται να λάβει περαιτέρω δράση τουλάχιστον στο δεύτερο εξάμηνο του 2022. Οι κεντρικές τράπεζες, τόσο στις προηγμένες όσο και στις αναδυόμενες οικονομίες, ακολούθησαν το παράδειγμά της, παλεύοντας με τις δικές τους αυξήσεις πληθωρισμού, που επιτάθηκαν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Ωστόσο, πρώην αξιωματούχοι και οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι θα εμφανιστεί μια άλλη μεγάλη δοκιμασία για την αξιοπιστία της Fed στην επόμενη φάση σύσφιξης, όταν ο πληθωρισμός δεν θα έχει επιβραδυνθεί ακόμη αρκετά αλλά η οικονομία θα αρχίσει να δίνει πιο εμφανή σημάδια αδυναμίας.

Ο Πάουελ, του οποίου η υστεροφημία θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το αποτέλεσμα, πρέπει να οικοδομήσει κλίμα συναίνεσης σε μια κεντρική τράπεζα έτοιμη να διχαστεί περισσότερο.

Η δύσκολη θέση της Fed προέκυψε από την αρχική εκτίμησή της ότι θα ήταν προσωρινή η αύξηση τιμών καταναλωτή που προκλήθηκε από τη διαταραχή των εφοδιαστικών αλυσίδων και τη δημοσιονομική ώθηση τρισεκατομμυρίων δολαρίων λόγω πανδημίας. Ήταν μια άποψη που συμμερίστηκαν οι περισσότεροι αλλά όχι όλοι οι οικονομολόγοι στην αρχή, και στην υπεράσπιση της οποίας αφιέρωσε ολόκληρη την περσινή ομιλία του στον Τζάκσον Χολ ο Πάουελ.

Τα στρεβλά δεδομένα απέκρυπταν τη δύναμη της αγοράς εργασίας, που είναι σήμερα από τις πιο σφιχτές στην ιστορία. Η εξέταση του πληθωρισμού με έναν «εφήμερο» φακό -ο Πάουελ εγκατέλειψε επίσημα τον όρο τον Νοέμβριο- έθεσε τη βάση για σειρά σφαλμάτων που οδήγησαν στην επέκταση του ισολογισμού της Fed για πολύ καιρό, αφού δεν ήταν πια απαραίτητη η πρόσθετη υποστήριξη. Περίμενε επίσης ως τον Μάρτιο για να αυξήσει τα επιτόκια.

«Θα έπρεπε το περασμένο φθινόπωρο να είχαμε αναγνωρίσει ότι ήταν η στιγμή να στραφεί στον σωστό δρόμο η νομισματική πολιτική», δήλωσε ο Ράντι Κουάρλς, πρώην αντιπρόεδρος εποπτείας της Fed που αποχώρησε στα τέλη του 2021. «Αν ανταποκρινόμασταν νωρίτερα, ο πληθωρισμός δεν θα είχε φτάσει στα τωρινά επίπεδα».

Η κεντρική τράπεζα ήταν πεπεισμένη ότι «δεν μπορείς να πατάς γκάζι και φρένο ταυτόχρονα», είπε ο Κουάρλς, κάτι που σημαίνει ότι οι αξιωματούχοι πίστευαν ότι πρέπει να αναβάλουν την αύξηση επιτοκίων μέχρι να σταματήσουν να συσσωρεύουν ομόλογα και τίτλους που στηρίζονται σε υποθήκες. Άλλοι θεώρησαν ότι η Fed θα έπρεπε να είχε «στενέψει» νωρίτερα τις αγορές ομολόγων της.

Ο Κουάρλς, ο οποίος τώρα προβλέπει αύξηση επιτοκίου έως και 4% καθώς και μια «σύντομη και ρηχή» ύφεση το επόμενο έτος, είπε ότι θα ήταν κατάλληλη μια αύξηση των επιτοκίων από τον Νοέμβριο του 2021.

Ο Πάουελ παραδέχτηκε επίσης τον περασμένο μήνα ότι η καθοδήγηση που είχε παράσχει η κεντρική τράπεζα στα τέλη του 2020, καθορίζοντας τα οικονομικά βήματα που απαιτούνταν προτού τερματίσει την πολιτική χαλάρωσης, παραήταν άκαμπτη για ένα τέτοιο περιβάλλον ακραίας αβεβαιότητας.

«Δεν νομίζω ότι στην ουσία αυτό άλλαξε την κατάσταση, αλλά πρέπει να ομολογήσω ότι μάλλον δεν θα το ξαναέκανα», είπε.

Καθ' οδόν προς το φετινό συνέδριο του Τζάκσον Χολ, οι οικονομολόγοι λένε ότι η Fed προσπάθησε να διορθώσει πολλά από τα προηγούμενα λάθη της με «εμπροσθοβαρείς» αυξήσεις επιτοκίων και ανεβάζοντας το βασικό επιτόκιο από περίπου μηδέν σε εύρος στόχου 2,25%-2,50% σε μόλις τέσσερις μήνες.

Οι περισσότεροι αξιωματούχοι αναμένουν τώρα να αυξηθούν τα επιτόκια κατά τουλάχιστον ακόμη μία ποσοστιαία μονάδα μέχρι το τέλος του έτους, με μια τρίτη συνεχή αύξηση κατά 0,75 ποσοστιαίες μονάδες υπό εξέταση για τη συνεδρίαση του Σεπτεμβρίου. Ωστόσο, διατηρούνται οι ανησυχίες για την αποφασιστικότητα της Fed να συνεχίσει να συμπιέζει την οικονομία, εάν η ανεργία αυξηθεί υψηλότερα από το αναμενόμενο. Ο άλλος κίνδυνος είναι ότι ο πληθωρισμός είναι πολύ πιο δύσκολο να ξεριζωθεί απ' ό,τι αναμένεται αυτή τη στιγμή.

Ο φόβος είναι μια αναβίωση της δεκαετίας του 1970, όταν η Fed αμφιταλαντευόταν μεταξύ της αύξησης επιτοκίων για να περιορίσει τις πιέσεις στις τιμές και της περικοπής τους για να στηρίξει την ανάπτυξη, αποτυγχάνοντας τελικά να ελέγξει τον πληθωρισμό. Στη συνέχεια, η κεντρική τράπεζα χρειάστηκε να πατήσει φρένο δυνατά, προκαλώντας πολύ χειρότερη οικονομική συρρίκνωση απ' ό,τι θα συνέβαινε διαφορετικά.

«Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να ανακρούσουν πρύμναν πολύ νωρίς, όχι ότι σφίγγουν για τόσο πολύ καιρό», είπε ο Τσαρλς Πλόσερ, που διετέλεσε πρόεδρος της Fed της Φιλαδέλφειας από το 2006 έως το 2015. «Το θέμα είναι αν θα κρατήσουν τα όπλα ανά χείρας: Θα παράσχουν αρκετή επιβράδυνση ώστε να μειωθεί ο πληθωρισμός, να διατηρηθεί χαμηλά και να αποκατασταθεί η αξιοπιστία της Fed;».

Αν και η Fed έχει χαρακτηρίσει «απόλυτη» τη δέσμευσή της για σταθερότητα των τιμών, αξιωματούχοι -σε αντίθεση με τους περισσότερους οικονομολόγους της Wall Street- υποστηρίζουν ότι μια ύφεση δεν είναι προδιαγεγραμμένη.

Στην πιο πρόσφατη συνάντησή τους συζήτησαν επίσης για νέες ενδείξεις ότι η οικονομία «κρυώνει» και για τον κίνδυνο να παραγίνει με τη σύσφιξη, ενισχύοντας τους φόβους ότι μια πιο διχασμένη Fed θα υποχωρήσει πρόωρα στη μάχη ενάντια στον πληθωρισμό.

Σήμερα Παρασκευή ο Πάουελ πρόκειται να υπογραμμίσει τη δέσμευση της κεντρικής τράπεζας να κάνει ό,τι χρειάζεται για την καταπολέμηση του πληθωρισμού, ακόμη κι αν αποφασίσει ότι ίσως σύντομα θα είναι σκόπιμο να αρχίσει να εφαρμόζει μικρότερες αυξήσεις επιτοκίων.

«Η Fed σ' αυτό το σημείο δεν μπορεί να χάσει τον έλεγχο του αφηγήματος», δήλωσε η Κλόντια Σαμ, ιδρύτρια της Sahm Consulting και πρώην οικονομολόγος της Fed. «Πρέπει να καταστήσουν πραγματικά σαφές ότι κατανοούν ποιο είναι το διακύβευμα και ποιες είναι οι πιθανές πολύ αρνητικές συνέπειες του δρόμου που έχουν χαράξει».

© The Financial Times Limited 2022. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation