Τα όπλα Λαγκάρντ στη μάχη κατά του κορωνοϊού

Η Κριστίν Λαγκάρντ θα έχει σήμερα το σκληρότερο τεστ της ως επικεφαλής της ΕΚΤ, καθώς θα αποφασίσει πως θα αντιδράσει στους φόβους για τον κορωνοϊό, που έστειλαν τις αγορές σε περιδίνηση και απειλούν να οδηγήσουν σε βαθιά ύφεση την ευρωζώνη.

Ως η πρώτη μεγάλη κεντρική τράπεζα που έχει προγραμματισμένη συνάντηση από τότε που πήρε σχήμα το πλήρες αντίκτυπο του ιού στην παγκόσμια οικονομία, η πρόεδρος της ΕΚΤ πρέπει να περιγράψει μια αντίδραση, αφότου η FED προχώρησε στην πρώτη έκτακτη μείωση επιτοκίου από την κορύφωση της χρηματοπιστωτικής κρίσης το 2008.

Μέχρι πριν από μόλις λίγες εβδομάδες, φαινόταν ότι η ΕΚΤ θα καλούνταν να αντιδράσει σε ένα πιο λαμπρό οικονομικό outlook. Ύστερα από δύο χρόνια υποτονικής ανάπτυξης και πληθωρισμού, η οικονομία της ευρωζώνης έμοιαζε στις αρχές της χρονιάς να περνά τον κάβο, με ανακάμπτουσες βιομηχανικές παραγγελίες και βελτιωμένο επιχειρηματικό κλίμα.

Αυτά, ωστόσο, πριν ο κορωνοϊός επεκταθεί ταχύτατα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, οδηγώντας την Ιταλία στο να επιβάλει καραντίνα. Ο ιός χτυπά τις εξαγωγές στην Κίνα και απειλεί να διαταράξει την προμήθεια κρίσιμων εξαρτημάτων από κινεζικές εταιρείες. Οι φόβοι μετάδοσης, το κλείσιμο σχολείων, οι ακυρώσεις εκδηλώσεων και οι περιορισμοί στα ταξίδια πληγώνουν τον τουρισμό, τις αεροπορικές εταιρείες και τη βιομηχανία αναψυχής ανά την Ευρώπη, όπως επίσης το επενδυτικό και επιχειρηματικό κλίμα.

«Η ερώτηση του ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων είναι: πόσο θα κρατήσει;» είπε ο Γ. Άσμουνσεν, πρώην στέλεχος της ΕΚΤ που τώρα ηγείται του γερμανικού συνδέσμου ασφαλιστικών. «Είναι προσωρινό; Πόσοι μήνες πριν ξεκινήσει μια ανάκαμψη τύπου V;».

Η κα Λαγκάρντ παλεύει επίσης με το ερώτημα ποια δράση πρέπει να αναλάβει το Διοικητικό Συμβούλιο, όταν πολλοί παρατηρητές πιστεύουν ότι στερείται τρομακτικά επιλογών.

Σε αντίθεση με τη FED, η ΕΚΤ δεν αύξησε τα επιτόκια από τα χαμηλά επίπεδα που βρέθηκαν μετά την κρίση του 2008. Αντίθετα, συνέχισε τις μειώσεις, με την πλέον πρόσφατη τον Σεπτέμβριο στο ιστορικό χαμηλό του -0,5%. Όπως είπε και η ίδια η Κρ. Λαγκάρντ πρόσφατα, «αυτό περιορίζει σημαντικά το εύρος» για περαιτέρω μειώσεις.

Κεντρικές Τράπεζες ανά την Ευρώπη, περιλαμβανομένης της ΕΚΤ, «έχουν ακόμα χαμηλότερα επιτόκια από τις ΗΠΑ και δεν χρειάζεται απαραίτητα να ακολουθήσουν τη FED», δήλωσε ο Β. Κονστάντζιο, πρώην αντιπρόεδρος της ΕΚΤ. «Κάποιοι θα το κάνουν, ωστόσο, παρότι όλοι πιστεύουν ότι ο αντίκτυπος θα είναι πενιχρός».

Υπάρχει ήδη αυξανόμενη συζήτηση για τις αρνητικές επιπτώσεις της διατήρησης των αρνητικών επιτοκίων για πολλά χρόνια και οικονομολόγοι αμφισβητούν το εάν μία ακόμα μείωση θα βοηθήσει πολύ στην αντιμετώπιση των άμεσων συνεπειών του κορωνοϊού.

«Όταν έχεις αρνητικά επιτόκια, στην ουσία στοχεύεις στα αποθεματικά των τραπεζών, δεν χρειάζεσαι μια μείωση επιτοκίου για να επιτρέψεις στα επιτόκια overnight να κινηθούν προσωρινά χαμηλότερα», είπε η Λένα Κομίλεβα, επικεφαλής οικονομολόγος της G+ Economics.

Την εικόνα για την κα Λαγκάρντ περιπλέκει ο βαθύς διχασμός στο Συμβούλιο της ΕΚΤ, που μετατράπηκε σε μια δημόσια λογομαχία την τελευταία φορά που μειώθηκαν τα επιτόκια, προ εξαμήνου. Κάποια μέλη αντιτίθενται σφοδρά σε περαιτέρω μειώσεις.

Επιπλέον, η αντίδραση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων στο πρόβλημα του κορωνοϊού υπήρξε ανομοιογενής και απογοητευτική, ειδικά σε σύγκριση με το πακέτο δαπανών 200 δισ. ευρώ που οργανώθηκε από τις Βρυξέλλες μετά την χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.

Ολα αυτά ασκούν μεγαλύτερη πίεση στην ΕΚΤ να αναλάβει δράση: οι χρηματαγορές τιμολογούν περαιτέρω μείωση στο -0,6%. Πολλοί οικονομολόγοι πιστεύουν ότι η ΕΚΤ πιθανότατα θα μειώσει τα επιτόκια ως αντίδραση στην έντονη ανατίμηση του ευρώ τους τελευταίους μήνες, που απειλεί να αυξήσει ακόμα περισσότερο την πίεση στην εξαρτώμενη από τις εξαγωγές οικονομία της ευρωζώνης.

Η κα Λαγκάρντ, ωστόσο, έχει υπαινιχθεί ότι η προσοχή της είναι στραμμένη στο να προσφέρει έξτρα ρευστότητα στις τράπεζες και τις αγορές εταιρικού χρέους. Είπε σε μια πρόσφατη δήλωση ότι η ΕΚΤ ήταν «έτοιμη να αναλάβει τα κατάλληλα και στοχευμένα μέτρα» για να αντιμετωπίσει την κρίση.

Μια μεγάλη ανησυχία για τους οικονομολόγους είναι ότι η καταπόνηση διαταραγμένων εταιρειών μπορεί να παγώσει τις αγορές εταιρικού χρέους, όπου τα επίπεδα μόχλευσης είναι ανεβασμένα.

Ένας τρόπος να αντιμετωπιστεί αυτό είναι να επεκταθεί το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων ύψους 2,6 τρισ. ευρώ, το οποίο επανεκκίνησε τον περασμένο χρόνο. Η ΕΚΤ θα μπορούσε προσωρινά να αυξήσει το μέγεθος, αγοράζοντας εταιρικά ομόλογα.

Μια άλλη πιθανότητα είναι να μεγαλώσει το υφιστάμενο πρόγραμμα στοχευμένων δανειοδοτήσεων στις τράπεζες με επιτόκια κάτω του μηδενός, με τον όρο ότι θα τα χρησιμοποιήσουν για να δανείσουν μικρές επιχειρήσεις. Τέλος, η ΕΚΤ θα μπορούσε να αυξήσει τους τύπους εγγυήσεων που αποδέχεται από τις τράπεζες, για να περιλάβει περισσότερες χορηγήσεις προς μικρές επιχειρήσεις που δέχονται χτυπήματα από τον κορωνοϊό.

«Χρηματοοικονομική πίεση που χειροτερεύει την πτώση είναι μεγάλος κίνδυνος» είπε ο Ανταμ Σλάτερ, επικεφαλής οικονομολόγος στην Oxford Economics. «Οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να εμπλακούν άμεσα στην προσφορά χρηματοδότησης-γέφυρα σε βασικές εταιρείες και κλάδους και στην πίεση προς τις τράπεζες να κάνουν το ίδιο». Προσέθεσε ότι αυτό ίσως απαιτήσει «αναστολή» των ευρωπαϊκών δημοσιονομικών κανόνων, για να επιτρέψει στα κράτη-μέλη να έχουν υψηλότερα ελλείμματα.

Για την ευρωπαϊκή οικονομία, που ήδη επιβράδυνε στον χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης επτά ετών, στο 1,2% το 2019, ο κορωνοϊός δεν θα μπορούσε να έρθει χειρότερη στιγμή. Οι οικονομίες της Γαλλίας και της Ιταλίας συρρικνώθηκαν το τέταρτο τρίμηνο της περασμένης χρονιάς, ενώ της Γερμανίας ήταν στάσιμη. Πολλοί οικονομολόγοι προβλέπουν ότι η ευρωζώνη θα υποφέρει από ύφεση (δύο συνεχόμενα τρίμηνα αρνητικής ανάπτυξης) το πρώτο εξάμηνο της φετινής χρονιάς.

Ο κίνδυνος για την ΕΚΤ, που αναμένεται να μειώσει τις προβλέψεις της για την οικονομία, είναι η αντίδραση να θεωρηθεί ανεπαρκής, αφήνοντας την κα Λαγκάρντ και τους συναδέλφους της στο Συμβούλιο να δείχνουν αυξανόμενα ανίσχυροι.

«Αναγνωρίζουμε τον κίνδυνο η ΕΚΤ να αντιδράσει στο σοκ σταδιακά, δεδομένης της έλλειψης οικονομικών αποδείξεων και εσωτερικών διχασμών», είπε ο Κεν Γουότρετ, επικεφαλής οικονομολόγος για την Ευρώπη στην IHS Markit.

«Μια αρνητική αντίδραση της αγοράς, όμως, από τη μη κάλυψη των προσδοκιών, θα ανάγκαζε την ΕΚΤ να πάρει στη συνέχεια πιο ριζοσπαστικά μέτρα».

© The Financial Times Limited 2020. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation