Τάνκερ-φαντάσματα κατά του εμπάργκο εξαπολύει το Ιράν

Ένα γιγαντιαίο τάνκερ με το όνομα «Ευτυχία» μεταφέρει 2 εκατ. βαρέλια μπελάδων για το Ιράν. Το πετρελαιοφόρο φόρτωσε σε έναν τερματικό σταθμό της κρατικής ιρανικής πετρελαϊκής εταιρείας στο νησί Καργκ στην αρχή του μήνα, προτού ξεκινήσει το ταξίδι του για την Ασία. Αλλά έβαλε πλώρη για μια παγκόσμια αγορά όπου το ιρανικό πετρέλαιο μετατρέπεται σε παρία.

Όταν το Ευτυχία Ι -που είναι το επίσημο όνομά του- βγήκε από τα Στενά του Ορμούζ, απενεργοποίησε το σύστημα που επέτρεπε στους traders να παρακολουθούν τις κινήσεις του. Καθώς οι ΗΠΑ προετοιμάζονται να επαναφέρουν τις κυρώσεις κατά του ενεργειακού τομέα της Τεχεράνης το Νοέμβριο, το πετρελαιοφόρο προστίθεται σε ένα στόλο από πλοία-φαντάσματα, που συμβολίζει την αυξανόμενη πίεση που δέχεται το Ιράν να κρύψει την ταυτότητα των αγοραστών του.

Μετά την αποχώρηση από τη συμφωνία για τα πυρηνικά που υπέγραψε το Ιράν με παγκόσμιες δυνάμεις, ο Ντόναλντ Τραμπ προσπαθεί να οδηγήσει σε ασφυξία την ιρανική οικονομία με κυρώσεις που επιβάλλουν βαριές τιμωρίες σε όποιον εμπλέκεται σε συναλλαγές με ιρανικό αργό.

Το Ιράν δεν μπορεί να εγκαταλείψει εύκολα μια επικερδή εξαγωγική δραστηριότητα που προσφέρει πολύτιμα έσοδα για το κράτος. Υπάρχουν όλο και περισσότερες ενδείξεις ότι η χώρα επιστρέφει στην παλιά συνήθεια του να πουλάει στα κρυφά.

Το «Ευτυχία Ι» είναι ένα από τα τουλάχιστον επτά τάνκερ που μεταφέρουν ιρανικό αργό, τα οποία έχουν πάψει να εκπέμπουν στίγμα για τη θέση τους. Το τάνκερ «δεν έχει στείλει ούτε ένα σήμα» αφότου απενεργοποίησε τον αναμεταδότη του στις 16 Σεπτεμβρίου, είπε ο Ματ Σμιθ, υπεύθυνος έρευνας για τα εμπορεύματα στην ClipperData, η οποία παρακολουθεί τα πετρελαιοφόρα που μεταφέρουν το ιρανικό αργό.

«Το είδαμε αυτό να συμβαίνει παλιότερα, όταν η οικονομία του Ιράν δεχόταν πίεση από τις κυρώσεις. Βλέπουμε το ίδιο πράγμα και τώρα, με την Τεχεράνη να αποκρύπτει τις ροές του αργού», πρόσθεσε. Δεν ήταν δυνατόν να επικοινωνήσουμε με Ιρανούς αξιωματούχους για κάποιο σχόλιο.

Το Ιράν εξάγει περίπου τα δύο τρίτα της παραγωγής του σε αργό, η οποία από την αρχή του έτους έχει φτάσει κοντά στα 3,8 εκατομμύρια βαρέλια. Όταν η κυβέρνηση Ομπάμα επέβαλε κυρώσεις στο Ιράν το 2012, επέτρεπε εξαγωγές αργού κοντά στο 1 με 1,5 εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα. Αλλά η ισλαμική δημοκρατία βούτηξε και πάλι σε ύφεση. Η κυβέρνηση Τραμπ ακολουθεί μια ακόμα πιο σκληρή γραμμή, διακηρύττοντας ότι δεν είναι σε θέση να ανεχτεί καμία εξαγωγή αργού ή συμπυκνωμένου πετρελαίου.

Από τον Μάιο, όταν ο κ. Τραμπ αποσύρθηκε από τη συμφωνία για τα πυρηνικά και ανακοίνωσε τις επερχόμενες κυρώσεις, οι εξαγωγές του Ιράν έχουν υποχωρήσει κατά τουλάχιστον 500.000 βαρέλια την ημέρα, κάτω από τα 2 εκατομμύρια, σύμφωνα με αναλυτές του ενεργειακού τομέα, οι εκτιμήσεις των οποίων περιλαμβάνουν συνήθως τάνκερ χωρίς προσδιορισμένα δρομολόγια.

Ο φόβος των αμερικανικών κυρώσεων και η πτώση στα αποθέματα αργού, τη βασική πηγή συναλλάγματος για τη χώρα, έχει οδηγήσει ήδη σε μια πτώση του εθνικού νομίσματος, του ριάλ, κατά περίπου 70% φέτος.
Η Νότια Κορέα και η Γαλλία είναι μεταξύ των χωρών που έχουν παγώσει πλήρως τις αγορές. Η Κίνα και η Ινδία, οι μεγαλύτεροι αγοραστές ιρανικού αργού, προμηθεύονται λιγότερα βαρέλια.

Σύμφωνα με τη συμβουλευτική FGE, περίπου 10 με 15 εκατομμύρια βαρέλια ιρανικού αργού είναι αποθηκευμένα σε παράκτια πλοία, χωρίς να έχουν βρει αγοραστές. «Το Ιράν δυσκολεύεται να πουλήσει το αργό του», δήλωσε ο Ιμάν Νασέρι της FGE.

O Λευκός Οίκος κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί για να αυξήσει την πίεση. Αυτή την εβδομάδα ανώτερος κυβερνητικός αξιωματούχος δήλωσε πως οι ΗΠΑ βοηθούν συμμάχους να βρουν εναλλακτικές στο ιρανικό αργό. Ο κ. Τραμπ έχει ήδη ζητήσει από τη Σαουδική Αραβία να παράγει περισσότερο αργό για να αντισταθμίσει το έλλειμμα που μπορεί να προκύψει στην παγκόσμια αγορά. Μαζί με το Ιράκ, έχει αυξήσει την παραγωγή τους τελευταίους μήνες και έχει εφορμήσει κατά των πελατών του Ιράν.

Ο Μπιτζάν Ζανγκανέχ, ο υπουργός Πετρελαίου του Ιράν, επέκρινε τους αντιπάλους του στον ΟΠΕΚ ότι έχουν ανεβάσει την παραγωγή. Τόνισε στην S&P Global Platts την Πέμπτη: «Όποιος λέει ότι θα καλύψει το έλλειμμα στην αγορά μιλάει κατά του Ιράν. Θα έπρεπε να ομολογήσει ότι "οι ΗΠΑ τηλεφώνησαν και μου είπαν να αυξήσω την παραγωγή"».

Στην Τεχεράνη, αναλυτές δεν αναμένουν διακοπή των εξαγωγών της χώρας, αλλά μια απότομη πτώση θα έχει άμεσο αντίκτυπο στην οικονομία. Η κεντρώα κυβέρνηση του Χασάν Ρουχανί βασίζεται στα πετροδόλαρα για να πληρώσει τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων και να καλύψει τα ενεργειακά επιδόματα. Με σποραδικές πορείες κατά του καθεστώτος να λαμβάνουν ήδη χώρα, η υπομονή της κοινής γνώμης μπορεί να στερέψει αν τελειώσουν τα χρήματα.

Οι αρχές τρέχουν να προλάβουν. Το Ανώτατο Συμβούλιο για τον Οικονομικό Συντονισμό, το οποίο δημιουργήθηκε τη φετινή χρονιά με στόχο την παράκαμψη των αμερικανικών κυρώσεων, ενέκρινε το υπουργείο Πετρελαίου αυτή την εβδομάδα να πουλήσει αργό στον ιδιωτικό τομέα, καθώς αναζητά εναλλακτικούς αγοραστές.

Είναι η πρώτη φορά που επιτράπηκε επίσημα στον ιδιωτικό τομέα του Ιράν να εμπλακεί στις πωλήσεις αργού. Κατά τη διάρκεια που ήταν σε ισχύ οι προηγούμενες κυρώσεις των ΗΠΑ και της Ε.Ε. το 2012, ορισμένοι επιχειρηματίες και οργανισμοί με καλές διασυνδέσεις είχαν πουλήσει διακριτικά αργό για να βοηθήσουν την κυβέρνηση να παρακάμψει τις κυρώσεις, αλλά η τακτική αυτή είχε και προβλήματα. Ο Μπαμπάκ Ζανγιάνι, επιχειρηματίας, έχει κατηγορηθεί για την πώληση αργού $2,8 δισ., αλλά έχει αρνηθεί να πληρώσει την κυβέρνηση. Έχει καταδικαστεί σε θάνατο, περιμένοντας την εκδίκαση της έφεσής του.

Τα διυλιστήρια και άλλες οντότητες που βασίζονται στις διεθνείς τραπεζικές, ασφαλιστικές και ναυτιλιακές αγορές, που λειτουργούν με αμερικανικά δολάρια, αναμένουν ότι η κυβέρνηση Τραμπ θα είναι πιο επιθετική από τους προκατόχους της στο κυνήγι όσων παραβιάζουν τις κυρώσεις. 

Η Αμρίτα Σεν, επικεφαλής αναλύτρια της Energy Aspects σε θέματα πετρελαίου, υποστήριξε πως η χρήση τεχνολογίας εντοπισμού φορτίων θα περιορίζει τις πωλήσεις εκτός ραντάρ. «Υπάρχουν πολλά περισσότερα μάτια για τον εντοπισμό ανωμαλιών και τη διερεύνηση των παράξενων εμπορικών ροών. Κάποια μεμονωμένα φορτία μπορεί να περάσουν απαρατήρητα, αλλά η μεγάλης έκτασης λαθρεμπορία θα είναι εύκολο να εντοπιστεί» πρόσθεσε. 

Τα τάνκερ-φαντάσματα είναι σύμπτωμα των προβλημάτων του Ιράν, όχι το φάρμακο. 

© The Financial Times Limited 2018. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation