Ο κ. Paul Krugman παρατηρεί τα τεκταινόμενα στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη και με άρθρο του στους "New York Times" εξηγεί γιατί η παγκόσμια οικονομία οδεύει με μαθηματικό τρόπο προς δεινά παρόμοια με αυτά της δεκαετίας του ’30.

Γράφει ο Paul  Krugman: 

"Ζούμε σε ενδιαφέροντες καιρούς - και το εννοώ όσο πιο αρνητικά γίνεται. Σήμερα παρακολουθούμε όχι μία αλλά δύο εν εξελίξει κρίσεις, κάθε μία από τις οποίες θα μπορούσε να εξελιχθεί σε παγκόσμια καταστροφή. Στις ΗΠΑ, οι φανατικοί Δεξιοί μπορεί να μπλοκάρουν την αύξηση του ανώτατου ορίου χρέους, πιθανότατα σπέρνοντας απελπισία στις διεθνείς οικονομικές αγορές. Εν τω μεταξύ, αν το σχέδιο που μόλις συμφωνήθηκε από την ευρωπαϊκή ηγεσία αποτύχει να ηρεμήσει τις αγορές, θα μπορούσαμε να δούμε φαινόμενα ντόμινο σε όλη τη νότια Ευρώπη - γεγονός που επίσης θα μπορούσε να σπείρει απελπισία στις διεθνείς οικονομικές αγορές.

Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να ελπίζουμε. Να ελπίζουμε ότι οι πολιτικοί που συνωστίζονται στην Ουάσιγκτον και στις Βρυξέλλες πέτυχαν να αντιμετωπίσουν τις απειλές αυτές. Αλλά εδώ είναι το θέμα: Ακόμη και αν καταφέρουμε να αποφύγουμε άμεσα την καταστροφή, οι συμφωνίες και στις δύο πλευρές τους Ατλαντικού είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα οδηγήσουν σε επιδείνωση της όλης κατάστασης.

Στην πράξη, οι πολιτικοί φαίνονται αποφασισμένοι να διαιωνίσουν αυτό που εγώ αποκαλώ "ελάσσονα ύφεση" - είναι η μεγάλη ανεργία που ξεκίνησε με τη μεγάλη κρίση του 2007 - 2009 και συνεχίζεται έως σήμερα, δύο χρόνια μετά το υποτιθέμενο τέλος της.

Ας δούμε για λίγο γιατί οι οικονομίες μας είναι ακόμη σε τέτοια ύφεση.

Η μεγάλη φούσκα στην αγορά κατοικίας της τελευταίας δεκαετίας, που ήταν τόσο αμερικανικό όσο και ευρωπαϊκό φαινόμενο, συνοδεύτηκε από τεράστια αύξηση του χρέους των νοικοκυριών. Όταν η φούσκα έσκασε, η κατασκευαστική δραστηριότητα κατέρρευσε και το ίδιο συνέβη και στις καταναλωτικές δαπάνες, καθώς τα νοικοκυριά προχώρησαν σε περικοπές δαπανών.

Παρ' όλα αυτά, ίσως να μην υπήρχε πρόβλημα αν οι άλλοι βασικοί πυλώνες της οικονομικής δραστηριότητας αύξαναν τις δαπάνες τους, καλύπτοντας το κενό που άφηαν η βύθιση της αγοράς κατοικίας και η καταναλωτική αναδίπλωση. Όμως, αυτό δεν συνέβη. Συγκεκριμένα, εταιρίες που διαθέτουν άνεση σε ρευστότητα δεν βλέπουν λόγο να επενδύσουν τώρα, την εποχή της αναιμικής καταναλωτικής ζήτησης.

Ούτε οι κυβερνήσεις κάνουν πολλά για να βοηθήσουν. Ορισμένες κυβερνήσεις -αυτές των πιο αδύναμων κρατών της ευρωζώνης αλλά και τοπικές κυβερνήσεις εδώ- στην πραγματικότητα εξαναγκάστηκαν να κόψουν τις δαπάνες εν όψει των λιγότερων εσόδων. Οι ήπιες προσπάθειες των ισχυρότερων κυβερνήσεων -συμπεριλαμβανομένου και του σχεδίου τόνωσης του Ομπάμα- μόλις και μετά βίας στάθηκαν αρκετές για να αντισταθμίσουν αυτήν την αναγκαία λιτότητα.

Οπότε έχουμε οικονομίες σε κρίση. Τι προτείνουν οι πολιτικοί να γίνει γι' αυτό; Λιγότερο από τίποτα.

Η παντελής απουσία της ανεργίας από τις αναφορές τους και η αντικατάστασή της από τον "πανικό του ελλείμματος" ήταν πραγματικά αξιοθαύμαστη και σε αναντιστοιχία με την κοινή γνώμη. Σε πρόσφατη δημοσκόπηση των CBS News -"New York Times"-, το 53% του κοινού κατονόμασε την οικονομία και τις θέσεις εργασίας ως το πιο σημαντικό πρόβλημα, ενώ μόλις το 7% κατονόμασε το έλλειμμα.

Η στάση αυτή δεν αποτελεί ούτε απάντηση στις πιέσεις της αγοράς. Τα επιτόκια του αμερικανικού χρέους παραμένουν κοντά στα ιστορικά χαμηλά.
Ωστόσο, οι συζητήσεις στην Ουάσιγκτον και στις Βρυξέλλες στρέφονται όλες γύρω από περικοπές δαπανών (και ίσως αυξήσεις φόρων). Αυτό προφανώς αληθεύει σε ό,τι αφορά τις διάφορες προτάσεις που κυκλοφόρησαν εδώ και στοχεύουν στο να επιλύσουν την κρίση του ορίου του χρέους. Όμως, αληθεύει και στην περίπτωση της Ευρώπης.

Την Πέμπτη "οι κεφαλές των κρατών και των κυβερνήσεων της ευρωζώνης και τα ιδρύματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης" -από μόνη της αυτή η φράση δείχνει πόσο μπερδεμένη έχει καταστεί η διακυβέρνηση στην Ευρώπη- εξέδωσαν μια σημαντική ανακοίνωση. Δεν ήταν καθησυχαστική.
Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι η οικονομική Μηχανική του Rube Goldberg, που προτείνει η εν λόγω ανακοίνωση, μπορεί πραγματικά να επιλύσει την ελληνική κρίση - πόσο μάλλον την ευρωπαϊκή.

Αλλά ακόμη και αν το κάνει, μετά τι θα συμβεί; Η ανακοίνωση κάνει λόγο για σημαντικές περικοπές του ελλείμματος σε όλες τις χώρες,"εκτός από εκείνες που βρίσκονται σε πρόγραμμα", οι οποίες θα πρέπει να γίνουν "το αργότερο έως το 2013". Μια που και οι χώρες οι οποίες εξαιρούνται βρίσκονται σε αναγκαστική δημοσιονομική λιτότητα, αυτό σημαίνει ότι έχουμε ένα σχέδιο ταυτόχρονης υπαγωγής όλης της Ευρώπης σε πρόγραμμα περικοπής δαπανών. Στο μεταξύ, δεν υπάρχει τίποτα στα ευρωπαϊκά δεδομένα που να δείχνει πως ο ιδιωτικός τομέας θα είναι έτοιμος να καλύψει το κενό σε λιγότερο από δύο χρόνια.

Για όσους γνωρίζουν την ιστορία της δεκαετίας του '30 αυτά ακούγονται οικεία. Αν κάποια από τις διαπραγματεύσεις για το χρέος καταρρεύσει, θα μπορούσαμε να ξαναζήσουμε το 1931 και την παγκόσμια τραπεζική κατάρρευση, από την οποία δόθηκε ο χαρακτηρισμός "μεγάλη" στη Μεγάλη Ύφεση. Αν οι διαπραγματεύσεις επιτύχουν, θα είμαστε έτοιμοι να επαναλάβουμε το λάθος του 1937: τότε η πρώιμη στροφή στη δημοσιονομική συρρίκνωση εκτροχίασε την οικονομική ανάκαμψη, εξασφάλισε ότι η ύφεση θα διαρκέσει έως τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τελικά έδωσε την ώθηση που η οικονομία χρειαζόταν.

Ανέφερα ότι η ΕΚΤ -ευτυχώς όχι και η FED- φαίνεται αποφασισμένη να κάνει τα πράγματα χειρότερα ανεβάζοντας τα επιτόκια;

Υπάρχει μια παλιά ρήση που αποδίδεται σε διαφόρους, η οποία πάντα μου έρχεται στο μυαλό όταν παρατηρώ τη δημόσια πολιτική: "Δεν ξέρεις, παιδί μου, με πόσο λίγη σοφία κυβερνάται ο κόσμος". Σήμερα, η έλλειψη σοφίας είναι προφανέστατη, καθώς οι αποφασίζοντες και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού ετοιμάζουν μια προχειροφτιαγμένη λύση για την οικονομική πληγή, αγνοώντας όλα τα διδάγματα της Ιστορίας. Και η ελάσσων ύφεση καλά κρατεί.