Το ψήφισμα του ΟΗΕ για ζώνη απαγόρευσης πτήσεων στη Λιβύη αλλά και η διατύπωση ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν "όλα τα διαθέσιμα μέσα" είναι γεγονός και επιτρέπει στις ξένες αεροπορικές δυνάμεις ακόμη και να επιτεθούν σε χερσαίες δυνάμεις του λιβυκού καθεστώτος . Ωστόσο, τα επόμενα βήματα είναι αρκετά, όχι τόσο ξεκάθαρα,  κι εγκυμονούν κινδύνους. Τι πρέπει να αναμένουμε. 

Η κίνηση του Καντάφι να εξαγγείλει παύση πυρός ίσως αποτελεί έξυπνο διπλωματικό ελιγμό, μια και συνδυάζεται με πληροφορίες ότι στη πράξη... συνεχίζονται οι βομβαρδισμοι θέσεων ανταρτών, ενω προφανής είναι η καχυποψία με την οποία έγινε δεκτή απο ευρωπαϊκές χώρες.

Αργά το βράδυ πάντως επήλθε και νέα εξέλιξη καθώς ο Λίβυος ηγέτης ζήτησε την άμεση αποστολή παρατηρητών, απο "ουδέτερες" χώρες (Κίνα, Γερμανία, Μάλτα και Τουρκία) για να ελέγξουν την εφαρμογή της κατάπαυσης του πυρός, κάτι που πιθανώς σηματοδοτεί προθυμία του να αποδεχτεί τετελεσμένα και να χάσει τον έλεγχο της Ανατολικής Λιβύης.

Για τις δυνάμεις που συμμετέχουν στην εφαρμογή του ψηφίσματος του ΟΗΕ ωστόσο,  ο πρώτος παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπ΄ όψιν είναι ο χρόνος. Αν οι δυνάμεις του Καντάφι καταλάβουν την «πρωτεύουσα» των ανταρτών, τη Βεγγάζη, (την οποία έχουν ήδη σχεδόν περικυκλώσει) οι εξελίξεις θα έχουν προκαταλάβει τη διεθνή πρωτοβουλία.

Kι αυτό είναι σοβαρός παράγοντας για την επιτάχυνση των προετοιμασιών, από την πλευρά της διεθνούς κοινότητας, ανεξάρτητα απο τις εξαγγελίες του Καντάφι. 

Ήδη, διεξάγονται διαβουλεύσεις σε επίπεδο ΝΑΤΟ για συμμετοχή στην εκτέλεση της αποστολής, ενώ ένα θέμα είναι η στάση της Τουρκίας, καθώς χρειάζεται καθολική συμμετοχή για να δοθεί πράσινο φως.

Ακόμη και χωρίς συμμετοχή του ΝΑΤΟ η αποστολή μπορεί να εκτυλιχθεί με «πρόθυμους» συμμετέχοντες, ενώ οι Αμερικανοί θα επιδιώξουν να πρωτοστατήσουν σε αυτές οι ευρωπαϊκές ίσως και αραβικές χώρες, ακόμη κι αν εκείνοι προσφέρουν τα απαραίτητα συστατικά για την επιτυχία σε επίπεδο «ηλεκτρονικού πολέμου».

Σε κάθε περίπτωση, μέσα στο επόμενο διάστημα θα πρέπει να αναμένονται:

-Δηλώσεις που θα ξεκαθαρίζουν τις κατευθυντήριες γραμμές της «αποστολής». Η έκδοση κάποιου είδους τελεσιγράφου, προς το καθεστώς Καντάφι, (ήδη έχει ζητηθεί η αποχώρηση των δυνάμεων του απο την Ανατολική Λιβύη) πιθανώς και κάποιες προθεσμίες να «προσαρμοστεί» στις απαιτήσεις της διεθνούς κοινότητας, πριν εφαρμοστεί η «ζώνη απαγόρευσης» κι αρχίσουν ενδεχομένως οι επιθέσεις.

-Πιθανώς να χρησιμοποιηθεί η λήψη της απόφασης για να πιεστεί ο Καντάφι να καθίσει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης, με τους αντάρτες και διεθνή «διαιτησία». Δεν αποκλείεται να υπάρξουν τέτοιες «πρωτοβουλίες», από κάποιες χώρες και πιθανόν να γίνουν αποδεκτές από το Λίβυο δικτάτορα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο μάλλον θα πρέπει να ενταχθεί και η εξαγγελία του Λιβυκού καθεστώτος ότι προχωρά σε παύση εχθροπραξιών, μαζί με το αίτημα για διεθνείς παρατηρητές.

Σε αυτή την περίπτωση, κάτι που θα σημαίνει ότι ο Καντάφι θα εμφανιστεί πρόθυμος να ηγείται ενός τμήματος μιας διχοτομημένης χώρας, το ερώτημα είναι τι στάση θα κρατήσουν οι ξένες δυνάμεις, καθώς δεν φαίνεται πιθανό να βλέπουν όλες με τον ίδιο τρόπο την κατάληξη της αποστολής τους. Οι ΗΠΑ για παράδειγμα με δηλώσεις της υπουργού Εξωτερικών, θέτουν ως τελικό στόχο την απομάκρυνση του Καντάφι από την ηγεσία της χώρας, άλλες δυνάμεις όμως ενδέχεται να διαφωνήσουν.
 
Οπως και νάχει απο πλευράς διαδικασίας υλοποίησης της ζώνης απαγόρευσης θα πρέπει να αναμένουμε:

-Την λήψη θέσεων από αεροπορικές δυνάμεις ώστε να εκτελέσουν την αποστολή. Θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν αεροδρόμια από χώρες της Νότιας Ευρώπης, κυρίως της Γαλλίας και της Ιταλίας, θεωρείται σχεδόν σίγουρο ότι το αμερικανικό αεροπλανοφόρο Enterprise θα περάσει το Σουέζ, ενώ πιθανόν να έχουμε και την τοποθέτηση στην περιοχή του γαλλικού αεροπλανοφόρου Charles de Gaulle.

-Την πιθανή εκδήλωση προληπτικών επιθέσεων σε αντιαεροπορικά μέσα του καθεστώτος, και σίγουρα την εκδήλωση πληγμάτων σε περίπτωση που η Λιβύη επιτεθεί σε αεροσκάφη των δυνάμεων που παρεμβαίνουν.

Σημειώνεται ότι με βάση την διατύπωση του ψηφίσματος ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν "όλα τα διαθέσιμα μέσα" για να προστατευθούν οι άμαχοι στη Λιβύη, ουσιαστικά επιτρέπεται στις ξένες αεροπορικές δυνάμεις ακόμη και να επιτεθούν σε χερσαίες δυνάμεις του λιβυκού καθεστώτος εφόσον οι τελευταίες πραγματοποιούν επιθέσεις σε θέσεις των ανταρτών στη Βεγγάζη ή άλλες πόλεις.

Δεν προβλέπεται όμως η εμπλοκή οποιουδήποτε είδους χερσαίων δυνάμεων. 

Οι κίνδυνοι στην εφαρμογή της ζώνης

Παρότι εκ πρώτης όψεως η εφαρμογή μιας «ζώνης απαγόρευσης πτήσεων» θεωρείται το πιο «καθαρό» είδος στρατιωτικής επέμβασης, αφού αφορά μόνο την αεροπορική ισχύ, η εφαρμογή της ενέχει μια σειρά κινδύνων και με δεδομένη την υπεροπλία των ξένων δυνάμεων.

Για να ελαχιστοποιηθούν όμως οι πιθανές απώλειες θα πρέπει να πληγούν τα αντιαεροπορικά μέσα που διαθέτουν οι λιβυκές ένοπλες δυνάμεις. Αυτό προϋποθέτει πλήγματα σε εγκαταστάσεις αντιαεροπορικών όπλων και στα λιβυκά ραντάρ, εφόσον αντιδράσουν οι δυνάμεις της Λιβύης και δεν «σεβαστούν» την απαγόρευση.

Ούτε αυτό όμως είναι τόσο απλό όσο φαίνεται ειδικά στην περίπτωση «κινητών» όπλων και ραντάρ, τα οποία όπως συνηθίζεται τα τελευταία χρόνια που έχουν επικρατήσει ανορθόδοξες μορφές πολέμου, μπορούν να τοποθετηθούν επίτηδες κοντά σε άμαχο πληθυσμό, νοσοκομεία, σχολεία κ.λ.π. ώστε η τακτική αυτή είτε να λειτουργήσει ως ασπίδα προστασίας, είτε να χρησιμεύσει για να προκαλέσει διεθνή κατακραυγή και πολιτικές επιπλοκές.

Το δεύτερο ζήτημα είναι τι θα κάνουν οι δυνάμεις που θα λειτουργήσουν υπό την αιγιδα του ψηφίσματος, εφόσον η ζώνη απαγόρευσης δεν επιτύχει τους στόχους της και οι δυνάμεις εδάφους του Καντάφι, συνεχίσουν την προέλαση τους με σοβαρές απώλειες αμάχων από την πλευρά των ανταρτών.

Σε μια τέτοια περίπτωση το δίλημμα θα αφορά πλέον την εμπλοκή χερσαίων δυνάμεων ή την αποδοχή της νίκης Καντάφι, εις βάρος και της διεθνούς κοινότητας.

Η κατάσταση θα γίνει ακόμη πιο περίπλοκη, αν οι αντάρτες, που μέχρι τώρα έχουν περιορίσει τις εκκλήσεις τους αυστηρά και μόνο στην εφαρμογή μιας ζώνης απαγόρευσης που θα καθηλώσει την αεροπορία του Καντάφι, αλλάξουν στάση και ζητήσουν βοήθεια χερσαίων δυνάμεων, προκειμένου να αποφύγουν μια ήττα που δεν αποκλείεται να συνοδευτεί από μαζικό διωγμό.

Τέλος ένας ακόμη «κίνδυνος» αφορά την ενθάρρυνση μέσω της συγκεκριμένης παρέμβασης και των άλλων κινημάτων σε περιοχές της Μέσης Ανατολής και της Β. Αφρικής.

Η τοποθέτηση της Δύσης και του ΟΗΕ υπέρ των εξεγερμένων στη Λιβύη, ακόμη και σε επίπεδο μιας στρατιωτικής επέμβασης (διότι αυτό είναι και η εφαρμογή της ζώνης απαγόρευσης πτήσεων) αναμφίβολα είναι παράγοντας που θα επιδράσει θετικά σε άλλα κινήματα που "δικαιούνται" πλέον να ελπίζουν σε εξωτερική βοήθεια αν η κατάσταση στη χώρα τους εκτραπεί σε κάποιο είδος εμφύλιας σύρραξης.

Oι πρώτες πληροφορίες για την ισορροπία των δυνάμεων

Oι δυτικές δυνάμεις έχουν ένα σαφέστατο στρατιωτικό-τεχνολογικό προβάδισμα σε σχέση με τη Λιβύη.

Το αφρικανικό κράτος διαθέτει αντιαεροπορικά συστήματα Crotale, ανάλογα με αυτά που έχει και η Π.Α., αλλά χωρίς το υπερηχητικό βλήμα VT-1 που κάνει την διαφορά, όπως μεταδίδει το Defence.net.

Στην ξεχωριστή Διοίκηση Αεράμυνας υπάρχουν παλαιά βλήματα SA-2, SA-3 (τεχνολογίας δεκαετίας '60), αυτοκινούμενα SA-5 Gammon επίσης τεχνολογίας '70 και SA-8b Gecko τα οποία είναι και τα πιο επίφοβα για τα δυτικά αεροσκάφη.

Στο Α/Α πυροβολικό υπάρχουν παλαιά σοβιετικά πυροβόλα των 57 mm S-60, αυτοκινούμενα των 23 mm, ZSU-23-4, τα ZU-23-2 που χρησιμοποιεί και ο Ελληνικός Στρατός σε μεγάλους αριθμούς, τα τσεχικά M53/59 Praga.

Σε ότι αφορά την λιβυκή Αεροπορία, κάποιες δεκάδες MiG-23, Su-22, oρισμένα MiG-25 που πιθανόν δεν λειτουργούν πλέον, Miragε F.1CG και μέχρι πρότινος δύο Su-24 τα οποία καταρρίφθηκαν κατά την διάρκεια των μαχών.

Φαίνεται ότι ο Καντάφι θα πληρώσει την υπερβολική σιγουριά του και την εγκατάλειψη των ενόπλων δυνάμεων του. Αν είχε προμηθευτεί το ρωσικό πακέτο όπλων των 4 δισ. ευρώ που παρήγγειλε πέρσι, αλλά κατά τα φαινόμενα δεν θα το παραλάβει ποτέ, με S-400, Pantsir S-1, Su-30/35 κλπ. τώρα θα μιλούσε με διαφορετικούς όρους.