Eως και κατά 1,5% μπορεί να ωφεληθεί η ανάπτυξη της ευρωζώνης από την πτώση του ευρώ. Οι κερδοσκοπικές επιθέσεις εναντίον της Ελλάδας, οι οποίες αναμένεται να συνεχιστούν κατά της Πορτογαλίας, της Ισπανίας και ίσως της Ιταλίας, έχουν προκαλέσει πτώση του ευρώ, ωφέλιμη για την οικονομία της ευρωζώνης και κυρίως για τις εξαγωγικές χώρες, όπως είναι η Γερμανία.

Ειδικότερα, το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα έχει χάσει σχεδόν 10% της αξίας του από το υψηλό του 1,458 δολαρίου όπου βρέθηκε τον περασμένο Ιανουάριο. Οι αναλυτές θεωρούν ότι οι κλυδωνισμοί στο νόμισμα θα διατηρηθούν, αφού ο ευρωπαϊκός Νότος θα συνεχίσει να είναι στο επίκεντρο για τους κερδοσκόπους.

Οι περισσότερες προβλέψεις συγκλίνουν στο ότι το ευρώ θα έχει υποχωρήσει στο 1,30 δολάριο μέχρι το τέλος του έτους. Όμως, εκτιμήσεις ορισμένων επενδυτικών κεφαλαίων κάνουν λόγο ακόμη και για υποτίμηση του ευρωπαϊκού νομίσματος σε ποσοστό επιπλέον 10%, δηλαδή έως το 1,20 δολάριο.

Ήδη, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, η αισιοδοξία των traders της αγοράς για την πορεία του δολαρίου έναντι του ευρώ είναι η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί από το 1999, καθώς έχουν αυξηθεί τα στοιχήματα στην άνοδο (long θέσεις), τα οποία είναι κατά 75.000 περισσότερα από εκείνα που στοιχηματίζουν στην πτώση του ευρώ. Τα στοιχήματα ακολουθούν την αναβάθμιση των προσδοκιών για άνοδο του αμερικανικού νομίσματος, που καταγράφεται στις δημοσκοπήσεις από τον Απρίλιο.

Η περαιτέρω διολίσθηση του νομίσματος έναντι των βασικών αντιπάλων του ευνοείται από το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν έχει εκδηλώσει πρόθεση να αυξήσει τα επιτόκιά της, τουλάχιστον όχι νωρίτερα απ’ ό,τι θα το κάνει η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ.

--- Αντίστοιχη απάντηση

Η διολίσθηση του ευρώ μοιάζει να αποτελεί την απάντηση της ευρωζώνης στην προηγούμενη πτώση του δολαρίου αλλά και στις εκκλήσεις των Ευρωπαίων προς το Πεκίνο για αντιμετώπιση των ανισορροπιών στις συναλλαγματικές ισοτιμίες. Μάλιστα, παράλληλα με το δολάριο έναντι του ευρώ ενισχύεται και το γουάν, καθώς η ισοτιμία του είναι συνδεδεμένη με το αμερικανικό νόμισμα.

Κάθε πτώση του ευρώ κατά 10% έναντι του δολαρίου προσφέρει από 0,25% έως 0,75% στην ανάπτυξη της ευρωζώνης την επόμενη χρονιά. Δηλαδή, εάν υπάρξει συνολική πτώση 20% έναντι του δολαρίου, η άνοδος της ανάπτυξης μπορεί να κινηθεί έως και 1,5 ποσοστιαία μονάδα. Επίσης, μελέτη της Deutsche Bank έχει δείξει ότι η πτώση σε ποσοστό 10% του ευρώ προσφέρει αύξηση της κερδοφορίας κατά 2,5% - 3% στις επιχειρήσεις της ευρωζώνης.

--- Τα πρώτα αποτελέσματα

Ήδη, οι πολύ καλές επιδόσεις ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στέλνουν τα πρώτα μηνύματα. Ενδεικτικό είναι ότι η ολλανδική Unilever από τον κλάδο καταναλωτικών προϊόντων παρουσίασε αύξηση κερδών κατά 33% το πρώτο τρίμηνο, ακολουθώντας πολιτική μείωσης των τιμών, με αποτέλεσμα να εντείνει τις πιέσεις στους ανταγωνιστές της.

Θεαματική άνοδο είχε και η γερμανική Bayer από τον κλάδο φαρμάκων και χημικών προϊόντων, με τα κέρδη της να αυξάνονται από 425 εκατ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2009 σε 693 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο φετινό διάστημα. Ταυτόχρονα, αναμένεται τόνωση των επενδύσεων καθώς οι επενδυτές μπορούν να αγοράσουν φθηνότερα ευρωπαϊκές αξίες (ακίνητα, ομόλογα, μετοχές).
Η κατάσταση αυτή βελτιώνει τη γενικότερη εικόνα στην ευρωζώνη.

Ήδη, τον Απρίλιο ο δείκτης εμπιστοσύνης καταναλωτών και επιχειρηματικών στελεχών ως προς τις προοπτικές της οικονομίας ξεπέρασε τις 100 μονάδες, με αποτέλεσμα να βρεθεί στο υψηλότερο επίπεδο από τον Μάρτιο του 2008 και πολύ πάνω από την πρόβλεψη των αναλυτών.
Από την άλλη, όμως, η διολίσθηση του ευρώ ενισχύει τον πληθωρισμό λόγω των υψηλότερων τιμών στα εισαγόμενα προϊόντα.

Η αύξηση αυτή περνά κατευθείαν στον καταναλωτή. Επίσης, επηρεάζει ανοδικά τις τιμές των πρώτων υλών, οι οποίες αποτιμώνται σε δολάρια, και τελικά επιβαρύνουν τους παραγωγούς. Όμως, η ζυγαριά είναι σαφώς υπέρ των πλεονεκτημάτων στις εξαγωγικές επιχειρήσεις της ευρωζώνης.

ΑΥΞΗΘΗΚΑΝ ΤΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ

Αυξάνονται τα παγκόσμια αποθέματα συναλλάγματος, με το μερίδιο του ευρώ να μειώνεται, διαψεύδοντας όσους εκτίμησαν ότι θα μπορούσε να απειλήσει την κυριαρχία του δολαρίου. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, η άνοδος των παγκόσμιων αποθεμάτων το προηγούμενο δωδεκάμηνο έφτασε το 10%, προσεγγίζοντας τον Μάρτιο το ποσό των 8 τρισ. δολαρίων, δηλαδή λίγο χαμηλότερα από το ρεκόρ των 8,09 τρισ. δολαρίων.

Με βάση τα στοιχεία του ειδησεογραφικού πρακτορείου Bloomberg, πρόκειται για τη μεγαλύτερη αύξηση μετά την κατάρρευση της Bear Stearns. Μάλιστα, αναλυτές του χώρου εκτιμούν ότι η άνοδος των συναλλαγματικών αποθεμάτων θα συνεχιστεί με ρυθμό της τάξης του 5% έως 10%.

Το μερίδιο του δολαρίου στα διεθνή συναλλαγματικά αποθέματα αυξήθηκε φτάνοντας στο 62,1% επί του συνόλου, ενώ του ευρώ μειώθηκε στο 27,4%. Ως αποθεματικά νομίσματα, μερίδια κάτω του 10% διαθέτουν επίσης η βρετανική στερλίνα, το ιαπωνικό γεν και άλλα νομίσματα κρατών (π.χ. της Ελβετίας).

Τα προβλήματα της αμερικανικής οικονομίας κατά τη διάρκεια του 2008 είχαν οδηγήσει αρκετά κεφάλαια προς το ευρωπαϊκό νόμισμα, το μερίδιο του οποίου αυξήθηκε εκείνη την περίοδο, ευνοούμενο και από τους κλυδωνισμούς του βρετανικού τραπεζικού συστήματος και την πτώση της στερλίνας.

Όμως, έκτοτε η βελτίωση της διεθνούς οικονομίας οδήγησε σε αύξηση των συναλλαγματικών αποθεμάτων, αφού σε πολλά κράτη ολοκληρώθηκαν τα προγράμματα στήριξης των οικονομιών τους.

Η νέα σελίδα για την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας συνδέθηκε με την αμερικανική οικονομία και το δολάριο (ευνοώντας την κυβέρνηση των ΗΠΑ), που βασίζονται στους ξένους επενδυτές οι οποίοι κατέχουν το 50% των ομολόγων του αμερικανικού δημοσίου. Ενδεικτικό είναι ότι μέχρι και τον Μάρτιο οι ξένοι επενδυτές αύξησαν τις τοποθετήσεις τους σε ομόλογα για ένατο συνεχόμενο μήνα.

Ευρύτερα, θεωρείται ότι το ευρώ επλήγη από τα πρόσφατα γεγονότα σχετικά με το ελληνικό χρέος και τη στήριξη από τις χώρες της ευρωζώνης. Αναλυτές θεωρούν ότι, πέρα από τους όποιους άλλους λόγους επηρεάζουν την τάση των συναλλαγματικών διαθεσίμων, το ευρώ υπέστη πλήγμα από τη στάση των Ευρωπαίων ως προς την Ελλάδα, καθώς υπονομεύτηκε το πνεύμα αλληλεγγύης μεταξύ των Ευρωπαίων εταίρων, που αποτελεί βασικό παράγοντα για την αξιοπιστία του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος.

* Αναδημοσίευση από το 633ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, 7 – 11 Μαΐου 2010.