Επισκόπηση των οικονομικών εξελίξεων σε οκτώ χώρες της Μεσογείου και της Ν.Α. Ευρώπης περιέχει το τεύχος Οκτωβρίου 2003 της περιοδικής έκδοσης South Eastern Europe and Mediterranean Emerging Market Economies Bulletin της Εθνικής Τράπεζας.

Η έρευνα αυτή που εντάσσεται στο πλαίσιο του γενικότερου ενδιαφέροντος της Τράπεζας για επέκταση των δραστηριοτήτων της στην ευρύτερη περιοχή και ανάδειξή της σε περιφερειακή δύναμη, περιέχει σύνοψη πορείας της οικονομίας της Αιγύπτου, της Αλβανίας, της Βουλγαρίας, της Κύπρου, της Σερβίας και του Μαυροβουνίου, της Ρουμανίας, της Τουρκίας και της FYROM.



Όπως επισημαίνει η ανακοίνωση της Εθνικής, οι υψηλοί ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης των πέντε χωρών της Νοτιανατολικής Ευρώπης σε συνδυασμό με την επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας στο εσωτερικό της Ευρωζώνης οδήγησαν σε περαιτέρω επιδείνωση των ισοζυγίων τρεχουσών συναλλαγών τους.

Κατά συνέπεια, η επίσπευση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και η προώθηση της δημοσιονομικής προσαρμογής αναδεικνύονται ως στόχοι πρώτης προτεραιότητας για να διατηρηθεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών και να διασφαλιστεί η χρηματοδότηση της ανάπτυξης των χωρών αυτών.

Αναλυτικότερα, στην Τουρκία, οι πρόσφατοι οικονομικοί δείκτες υποδεικνύουν υψηλό ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης, ως αποτέλεσμα σημαντικής ενίσχυσης της εξαγωγικής δραστηριότητας και ανάκαμψης της ιδιωτικής δαπάνης. Όσον αφορά το τρέχον χρηματοοικονομικό πρόγραμμα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), παρά το γεγονός ότι διαφαίνονται μικρές αποκλίσεις ως προς το πρωτογενές πλεόνασμα καθώς και την πρόοδο των ιδιωτικοποιήσεων και τη μείωση του πλεονάζοντος προσωπικού στις δημόσιες επιχειρήσεις, αναμένεται επιτυχής ολοκλήρωση της έκτης ανασκόπησης το β΄ δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου, δεδομένου ότι η Κυβέρνηση παρουσίασε αξιόπιστο προϋπολογισμό για το 2004.

Παράλληλα, η καταβολή από τις ΗΠΑ χρηματοδοτικού πακέτου ύψους 8,5 δισ. δολαρίων κατά τους επόμενους 16 μήνες και η αναδιάρθρωση του χρονοδιαγράμματος αποπληρωμών στο ΔΝΤ, ύψους 11,3 δισ. δολ., αρχικά καταβλητέων το 2004 και 2005, αναμένεται ότι θα ενισχύσουν περαιτέρω την ήδη θετική δυναμική του δημοσίου χρέους και την προσπάθεια των αρχών για περαιτέρω αποκλιμάκωση των ex post πραγματικών επιτοκίων παρέμβασης.

Στη Βουλγαρία, οι μακροοικονομικές επιδόσεις παρέμειναν θετικές κατά το εννεάμηνο του 2003. Εντούτοις, ο εγχώριος ρυθμός ανάπτυξης συνεχίζει να επηρεάζεται αρνητικά από τις επιπτώσεις της μειωμένης ζήτησης στην Ευρωζώνη στον τομέα των εξαγωγών. Κατά συνέπεια, η εφαρμογή περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής αποτελεί πρώτη προτεραιότητα, προκειμένου να αντιμετωπισθεί η διεύρυνση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (εκτίμηση για 6,6% του ΑΕΠ το τρέχον έτος έναντι 4,4% του ΑΕΠ το 2002).

Η προβλεπόμενη χαλάρωσή της για το 2004 με την κατάθεση, παρά τις συστάσεις του ΔΝΤ, ελαφρά επεκτατικού Προϋπολογισμού για το 2004, αντανακλά την επίδραση των πολιτικών πιέσεων στην οικονομική πολιτική, κυρίως μετά τα πρόσφατα αποτελέσματα των δημοτικών εκλογών.

Στη Ρουμανία, η πρώτη επιτυχής ολοκλήρωση χρηματοοικονομικού προγράμματος του ΔΝΤ αποτελεί επιβράβευση της οικονομικής προόδου, που έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα. Βεβαίως, οι επισημάνσεις του Ταμείου για επίσπευση των διαρθρωτικών αλλαγών επιβεβαιώνουν ότι η πορεία την οποία έχει να διανύσει η οικονομία της χώρας είναι ακόμη μεγάλη.

Αναμένεται επίσπευση των διαρθρωτικών αλλαγών, υπό την πίεση της απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλά και της ανάγκης για νέα συμφωνία με το ΔΝΤ. Ένα νέο οικονομικό πρόγραμμα με το ΔΝΤ θα συντελέσει αποφασιστικά στη διατήρηση της εμπιστοσύνης των επενδυτών, ειδικά κατά τη διάρκεια του ερχόμενου προεκλογικού έτους. Σε ό,τι αφορά τις μακροοικονομικές εξελίξεις, η αύξηση του πληθωρισμού, το Σεπτέμβριο, λόγω των τιμών ενέργειας θα είναι προσωρινή, λόγω της θετικής επίδρασης από την περιοριστική νομισματική πολιτική (2 ποσοστιαίες μονάδες στους τελευταίους 4 μήνες).

Στη Σερβία και το Μαυροβούνιο, η συνέχιση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων είναι ύψιστης σημασίας για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των επενδυτών, την αναδιάρθρωση του εξωτερικού χρέους και τη διασφάλιση θετικών μακροοικονομικών επιδόσεων. Ανησυχία προκαλεί η ένταση των πολιτικών αντιθέσεων στο εσωτερικό της βουλής, γεγονός που κινδυνεύει να αποδυναμώσει την πορεία των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Στη FYROM, η επιτυχής ολοκλήρωση της πρώτης ανασκόπησης του 14-μηνου χρηματοοικονομικού προγράμματος του ΔΝΤ διευκολύνει την αθρόα εισροή διεθνούς χρηματοδοτικής στήριξης. Στο δημοσιονομικό τομέα, η καλύτερη της αναμενόμενης επίδοση κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους ενισχύει την περαιτέρω προώθηση της δημοσιονομικής προσαρμογής, κατά το τρέχον και το επόμενο έτος, εξέλιξη η οποία σε συνδυασμό με τη σταθερή νομισματική πολιτική αυξάνει την εμπιστοσύνη στη μελλοντική πορεία της οικονομίας.

Στην Αλβανία, οι μακροοικονομικές επιδόσεις παραμένουν θετικές, και το σταθερά βελτιούμενο οικονομικό περιβάλλον έχει συμβάλει στον περιορισμό του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Στο δημοσιονομικό τομέα, οι καλές επιδόσεις έχουν ήδη συμβάλει στη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, κατά 150 μονάδες βάσης το τρέχον έτος.

Όμως, η πρόσφατη αναζωπύρωση των πολιτικών αντιπαραθέσεων στο εσωτερικό της κυβέρνησης είναι πιθανό να θέσει εμπόδια στην ομαλή πορεία των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, γεγονός που ενδέχεται να καθυστερήσει την καταβολή της αναγκαίας για την κάλυψη των ”διπλών ελλειμμάτων” ξένης βοήθειας.

Στην Κύπρο, οι τελευταίοι οικονομικοί δείκτες επιβεβαιώνουν περαιτέρω επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας, κατά το τρέχον έτος, κυρίως λόγω της σοβαρής κάμψης του τουρισμού. Όσον αφορά τη δημοσιονομική πολιτική, το νέο Αναθεωρημένο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Προσαρμογής της περιόδου 2004-06 στοχεύει στη σταδιακή μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος και του δημοσίου χρέους, ώστε να καταστεί δυνατή η είσοδος της χώρας στην Ευρωζώνη το συντομότερο δυνατό.

Παρά το γεγονός ότι ο στόχος που θέτει ο προϋπολογισμός του 2004 είναι συνεπής με αυτό το πλαίσιο, βασίζεται σε αρκετά αισιόδοξες υποθέσεις όσον αφορά το ρυθμό ανάπτυξης.

Στην Αίγυπτο, η σημαντική βελτίωση της ανταγωνιστικότητας αγαθών και υπηρεσιών, ως αποτέλεσμα της υιοθέτησης καθεστώτος ελεύθερης διακύμανσης της αιγυπτιακής λίρας (διολίσθηση κατά 33% έναντι του ευρώ από την αρχή του έτους), συνέβαλε σε αναπάντεχη ισχυροποίηση της εξωτερικής θέσης της χώρας. Πάντως, για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των επενδυτών είναι αναγκαία, μεταξύ άλλων, και η προώθηση σειράς ευρύτερων οικονομικών μεταρρυθμίσεων.