Οι... Διχασμένες Πολιτείες της Αμερικής

Λιγότερο από τρεις εβδομάδες πριν τις ενδιάμεσες εκλογές για το Κογκρέσο, το χάσμα στην εσωτερική πολιτική των ΗΠΑ μεταξύ των φιλελεύθερων και των συντηρητικών είναι πασιφανές, αρκεί και μόνο να ρίξει κανείς μια ματιά στις ειδήσεις ή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Τις φλόγες φουντώνουν διάφορες κομματικές μάχες που βρίσκονται σε εξέλιξη μεταξύ μεμονωμένων πολιτειών και της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Τέτοιες διαφωνίες αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του αμερικανικού συστήματος.

Η διαφωνία και η συζήτηση είναι συνυφασμένες στον ιστό της αμερικανικής ιστορίας και ο φεντεραλισμός είναι ένα από τα βασικά πεδία μάχης, όπως φαίνεται από αυτές τις πολιτικές συγκρούσεις. Οι ενδιάμεσες εκλογές μπορεί να μεταβάλουν την ισορροπία της εξουσίας σε ένα από τα δύο ή και στα δύο σώματα του Κογκρέσου, όμως η Καλιφόρνια -η πολυπληθέστερη και οικονομικά ισχυρή πολιτεία των ΗΠΑ- μαζί με αρκετές άλλες πολιτείες θα συνεχίσουν να προσπαθούν να αντιδράσουν στην ομοσπονδιακή πολιτική τουλάχιστον για τα επόμενα δύο χρόνια.

Πριν από ένα χρόνο, το Stratfor εξέτασε την αρχική θητεία του προέδρου. Το 2017, ορισμένες πολιτείες ήδη αντιδρούσαν στις αλλαγές στην ομοσπονδιακή πολιτική. Το 2018 οι παίκτες παραμένουν σε μεγάλο βαθμό οι ίδιοι, όμως και οι δύο πλευρές κινούνται επιθετικά. Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως πολλά από τα ζητήματα που διακυβεύονται, μπορούν δυνητικά να επηρεάσουν βασικές διεθνείς σχέσεις, την παγκόσμια τεχνολογική ανταγωνιστικότητα των ΗΠΑ, καθώς και τις ενεργειακές και περιβαλλοντικές τάσεις. Και, ενόψει της πιθανής διεθνούς επίπτωσης των εσωτερικών αμερικανικών ζητημάτων, το Stratfor δημοσιοποιεί μια επικαιροποιημένη εκτίμηση για τις… Διχασμένες Πολιτείες της Αμερικής.

Μάχες για την ταξιδιωτική απαγόρευση και τη μετανάστευση

Η μετανάστευση αποτελούσε κεντρικό θέμα κατά το πρώτο έτος του Τραμπ στην προεδρία, και μετά από αρκετές αμφισβητήσεις από διάφορες πολιτείες, τον Ιούνιο το Ανώτατο Δικαστήριο επικύρωσε με 5 ψήφους υπέρ και 4 κατά μια εκδοχή της ταξιδιωτικής απαγόρευσης, εισόδου για πολίτες από το Ιράν, τη Λιβύη, τη Σομαλία, τη Συρία, τη Βόρεια Κορέα, την Υεμένη και τη Βενεζουέλα.

Το status των νότιων αμερικανικών συνόρων και η παράνομη μετανάστευση ήταν δύο άλλοι τομείς ανησυχίας. Γενικότερα, όμως, η κυβέρνηση Τραμπ φαίνεται πως παίρνει αυτό που θέλει στο θέμα της μετανάστευσης -ιδιαίτερα από τότε που εγκατέλειψε τις προσπάθειές της να κάνει νομοθετικές μεταρρυθμίσεις για ένα μεταναστευτικό σύστημα που θα βασίζεται σε μονάδες -εκτός ίσως από το τείχος με το Μεξικό, αυτό δηλαδή που θέλει περισσότερο ο Τραμπ. Ωστόσο, ορισμένες πολιτειακές και τοπικές κυβερνήσεις αντιδρούν στην ομοσπονδιακή μεταναστευτική πολιτική, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στην εφαρμογή και επιβολή της.

Ορισμένες πολιτείες άρχισαν να αντιστέκονται πιο σθεναρά στην πολιτική, όταν η ομοσπονδιακή κυβέρνηση άρχισε να επικεντρώνεται σε υποθέσεις χαμηλής προτεραιότητας. Για να περιορίσουν τον ομοσπονδιακό έλεγχο, αρκετές πολιτείες εξέδωσαν νόμους που ουσιαστικά τις μετέτρεπαν σε πολιτείες-άσυλο. Η κυβέρνηση Τραμπ «απάντησε» με παρακράτηση ομοσπονδιακών χορηγήσεων. Όμως το 9ο Εφετείο των ΗΠΑ απέρριψε τη διαταγή αυτή, λέγοντας πως την εξουσία για μια τέτοια απόφαση την έχει το Κογκρέσο.

Η αμερικανική κυβέρνηση θέλει να προσφύγει κατά του μέτρου της Καλιφόρνιας που απαγορεύει στους πράκτορες της αμερικανικής υπηρεσίας μετανάστευσης και τελωνειακής επιβολής από το να εισέρχονται σε μη δημόσιους χώρους εργασίας. Έξι πολιτείες μηνύουν την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, υποστηρίζοντας πως αναγκάζονται παράνομα να συμμορφωθούν με αυτούς τους νόμους. Το ζήτημα βρίσκεται τώρα στα χέρια των δικαστηρίων, που θα καθορίσουν τα όρια της πολιτειακής εξουσίας στο ζήτημα αυτό.

Η Καλιφόρνια, η Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας, τα αυτοκίνητα και οι μηνύσεις

Η Καλιφόρνια εξακολουθεί να αποτελεί παγκόσμιο ηγέτη στην κλιματική αλλαγή και την ενεργειακή μετάβαση. Φιλοξένησε το Παγκόσμιο Συνέδριο για το Κλίμα (Global Climate Action Summit) τον Σεπτέμβριο του 2018 και πέρασε νόμο που ζητά από την πολιτεία να λειτουργεί κατά 100% με ανανεώσιμες πηγές ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι το 2025. Αν και οι ΗΠΑ αποσύρθηκαν από τη Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή, η Καλιφόρνια και αρκετές άλλες πολιτείες και δήμοι έχουν δεσμευτεί να επενδύσουν σε και να προωθήσουν τεχνολογίες στο πνεύμα της συμφωνίας αυτής. Οι επιχειρηματικές επενδύσεις επίσης έχουν σημειώσει σημαντική στροφή προς τις τεχνολογίες ΑΠΕ.

Ωστόσο, η Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας (EPA) ήταν απασχολημένη το τελευταίο έτος, προσπαθώντας να ανακαλέσει πολλούς κανονισμούς που ίσχυαν επί προεδρίας Μπαράκ Ομπάμα. Τον Απρίλιο, η EPA ανακοίνωσε πως οι στόχοι της κυβέρνησης Ομπάμα για την αποδοτικότητα καυσίμων των αυτοκινήτων δεν ήταν ρεαλιστικοί και κινήθηκε προς την ανάκλησή τους. Οι στόχοι αυτοί προέβλεπαν αύξηση περίπου 40% στον κανόνα των μιλίων ανά γαλόνι μέχρι το 2025. Η Καλιφόρνια και μερικές άλλες πολιτείες κάνουν αγώνα για να μην υπάρξουν ανατροπές. Επίσης, το Συμβούλιο Αέριων Πόρων της Καλιφόρνια ψήφισε στις 29 Σεπτεμβρίου να απαιτηθεί από τις αυτοκινητοβιομηχανίες να διατηρήσουν τους στόχους της εποχής Ομπάμα παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης  Τραμπ να «παγώσει» τα πρότυπα.

Τα δικαστήρια θα αποφασίσουν πώς θα επιλυθεί η σύγκρουση αυτή. Υπό την ομοσπονδιακή νομοθεσία, η Καλιφόρνια έχει εξαίρεση που της επιτρέπει να ορίζει τα δικά της πρότυπα οικονομίας καυσίμων και η κυβέρνηση Τραμπ προσπαθεί να βάλει τέλος σ’ αυτό. Όμως η πολιτειακή κυβέρνηση στο Σακραμέντο εξακολουθεί να έχει πολλούς «άσους στο μανίκι». Αν επιτραπεί στην Καλιφόρνια να διατηρήσει τα υψηλότερα στάνταρντ, τότε η αλλαγή της EPA μπορεί να καταλήξει να συμβάλει ελάχιστα στο μέλλον της ανάπτυξης της αυτοκινητοβιομηχανίας. Ωστόσο, αν χάσει την εξαίρεση η Καλιφόρνια, τότε θα τεθεί υπό αμφισβήτηση και  η νομιμότητα των πολιτικών της σε ό,τι αφορά τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα.

Πέραν των μεταφορών, η EPA εργάζεται επίσης για να «ξηλώσει» το Σχέδιο Καθαρής Ενέργειας της κυβέρνησης Ομπάμα. Στα τέλη Αυγούστου, η EPA εξέδωσε σχέδιο αντικατάστασης που δίνει στις εταιρείες ηλεκτρισμού και στους συνεταιρισμούς περισσότερη ελευθερία να επιλέξουν το ενεργειακό τους μείγμα. Παρατείνει επίσης την περίοδο συμμόρφωσης προς τις κατευθυντήριες γραμμές στα τρία χρόνια, από εννέα μήνες. Επιπλέον, στις 18 Σεπτεμβρίου, το υπουργείο Εσωτερικών χαλάρωσε τις απαιτήσεις και τις ποινές για τις διαρροές και εκπομπές μεθανίου. Ο νέος κανόνας λειτουργεί επίσης περιοριστικά στην εποπτεία και στα royalties που πρέπει να καταβληθούν επί του εξαεριωμένου μεθανίου. Τόσο η Καλιφόρνια όσο και το Νέο Μεξικό έχουν ήδη υποβάλει μηνύσεις για το θέμα.

Τεχνολογία και ουδετερότητα στο διαδίκτυο

Ο κόσμος γίνεται όλο και πιο ψηφιακός και η χρήση και διανομή δεδομένων έχει ευρείες επιπτώσεις. Ο ανταγωνισμός για τη χρήση δεδομένων, για το διαδίκτυο και για τις εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης μετατρέπεται ταχύτατα σε έναν παγκόσμιο διαγωνισμό. Αν και η ουδετερότητα στο διαδίκτυο είναι ένα μόνο μέρος αυτής της ευρύτερης τάσης, η διελκυστίνδα μεταξύ των πολιτειών και της ομοσπονδιακής κυβέρνησης για το θέμα, αποτελεί μια ακόμα μάχη αυτονομίας που θα έχει ευρύτερες επιπτώσεις.

Στις 30 Σεπτεμβρίου, ο κυβερνήτης της Καλιφόρνιας Τζέρι Μπράουν κατέστησε νόμο της πολιτείας την ουδετερότητα στο διαδίκτυο. Η νομοθεσία αποκαθιστά τις προβλέψεις για την ουδετερότητα στο διαδίκτυο που είχαν αρθεί από την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Επικοινωνιών (FCC), στο πλαίσιο του Διατάγματος για την Αποκατάσταση της Ελευθερίας στο Διαδίκτυο στις 11 Ιουνίου. Ο νέος νόμος αποτρέπει τις εταιρείες παροχής διαδικτύου από το να μπλοκάρουν ή να επιταχύνουν την πρόσβαση σε ιστοσελίδες και από το να κάνουν ορισμένες χρεώσεις. Αποτρέπει επίσης τις εξαιρέσεις στον περιορισμό των δεδομένων, που θα επέτρεπαν στις εταιρείες να απελευθερώσουν κάποια apps από τα όρια δεδομένων.

Η κυβέρνηση Τραμπ υπέβαλε μήνυση κατά του νόμου αυτού μέσα σε λίγες ώρες. Ο Γενικός Εισαγγελέας Τζεφ Σέσιονς χαρακτήρισε αντισυνταγματική τη νομοθεσία διότι θα μπορούσε να προσκρούει στις ομοσπονδιακές εξουσίες για το διαπολιτειακό εμπόριο. Ομοίως, ο επικεφαλής της FCC, Αγίτ Παΐ, χαρακτήρισε παράνομο το νόμο και πέραν του πλαισίου της πολιτείας.

Η ομοσπονδιακή μήνυση έχει στόχο να αποτρέψει την ισχύ του νόμου από την 1η Ιανουαρίου του 2019. Όμως η Καλιφόρνια δεν είναι η μόνη πολιτεία που έχει φέρει νόμους ή εκτελεστικά διατάγματα για την ουδετερότητα στο διαδίκτυο. Έξι κυβερνήτες έχουν εγκρίνει εκτελεστικά διατάγματα και τρεις άλλες πολιτείες έχουν περάσει δικούς τους νόμους για την ουδετερότητα στο διαδίκτυο.

Η νομοθεσία για την πολιτεία της Ουάσινγκτον είναι η πιο ολοκληρωμένη και τέθηκε σε ισχύ τον Ιούνιο, αμέσως μετά και την θέση σε ισχύ του Διατάγματος για την Αποκατάσταση της Ελευθερίας του Διαδικτύου. Επιπλέον, 20 πολιτείες μηνύουν την ομοσπονδιακή κυβέρνηση για το ίδιο το διάταγμα. Ωστόσο, με την εξέχουσα θέση που έχει πάρει η Καλιφόρνια σε ό,τι αφορά την αυτονόμησή της τα τελευταία δυο χρόνια και με την εξαιρετικά αυστηρή φύση του νέου νόμου της, η πολιτειακή κυβέρνηση πιθανότητα θα μπει στο στόχαστρο της κυβέρνησης Τραμπ.

Οι εμπορικές επιτυχίες

Ο Λευκός Οίκος έχει σημειώσει αρκετές νίκες τις τελευταίες εβδομάδες στο «μέτωπο» του εμπορίου -από την επαναδιαπραγμάτευση της NAFTA, καθώς και μια συμφωνία με τη Νότια Κορέα, μέχρι την έναρξη των διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ιαπωνία. Ωστόσο, η εμπορική διένεξη με την Κίνα εξακολουθεί να εντείνεται και να κλιμακώνεται. Ο αγροτικός τομέας έχει αναμφίβολα πληγεί περισσότερο από τη διαμάχη αυτή και τα κόστη τα έχουν επωμιστεί οι πολιτείες που σε μεγάλο βαθμό στήριξαν τον Τραμπ το 2016.

Οι ενδιάμεσες εκλογές στα μέρη αυτά θα δείξουν αν η στήριξή τους προς τον Τραμπ θα αντέξει, καθώς η επίπτωση των δασμών θα αρχίσει να γίνεται αισθητή αυτό το φθινόπωρο.