της Πέννυ Κούτρα

Συγκρατημένες εκτιμήσεις για την πορεία της κατανάλωσης και ως εκ τούτου για την εξέλιξη των μεγεθών των λιανεμπορικών επιχειρήσεων το 2008 διατυπώνουν παράγοντες του εμπορίου, οι οποίοι, παρά τις ανεξάρτητες στρατηγικές ανάπτυξής τους και τα επιχειρησιακά επεκτατικά πλάνα, συνυπολογίζουν το ευρύτερο οικονομικό περιβάλλον.

Υπό τον φόβο των πληθωριστικών πιέσεων, τον περιορισμό του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών και την ψυχολογική επίπτωση της διεθνούς οικονομικής κρίσης και της γενικής αβεβαιότητας των πολιτών, οι εκτιμήσεις παραγόντων της ευρύτερης αγοράς του εμπορίου εμφανίζονται συντηρητικές, καθώς δεν μπορούν να υπολογίσουν σε τι βαθμό θα επηρεάσουν την καταναλωτική συμπεριφορά των Ελλήνων.

Ήδη, σε πρόσφατη διεθνή έκθεση της GFK Market Analysis, οι Έλληνες δηλώνουν ότι μετά τον... θάνατο φοβούνται περισσότερο την οικονομική αδυναμία, λόγω απώλειας της εργασίας τους ή εν γένει της μεταστροφής της οικονομικής τους κατάστασης, σε ποσοστό 24%, το οποίο αποτελεί και το υψηλότερο στην εν λόγω κατηγορία ”φόβου” ανάμεσα στους πολίτες 20 χωρών και οικονομιών.

Από την άλλη πλευρά, η πρόσφατη έκθεση του ΙΟΒΕ καταγράφει μεν επιδείνωση του οικονομικού κλίματος, αλλά σε ό,τι αφορά το λιανικό εμπόριο οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα επιχειρηματική δραστηριότητα βελτιώνονται, ενώ ο όγκος των αποθεμάτων αποκλιμακώνεται.

Επίσης, παράγοντες της αγοράς πιστεύουν πως τόσο το μέγεθος όσο και η περιφερειακή θέση της ελληνικής αγοράς την ”προστατεύουν”, τρόπον τινά, από τη γενικευμένη καταναλωτική κρίση που παρατηρείται στην υπόλοιπη Ευρώπη και υποστηρίζουν ότι, ακόμη και αν η καταναλωτική συμπεριφορά πληγεί από την κούρσα του πετρελαίου και από την τάση αύξησης των επιτοκίων (στεγαστικών και μη), ορισμένοι τομείς του λιανεμπορίου θα συνεχίσουν να ευνοούνται.

Η εικόνα των εταιρειών

Τα επώνυμα προϊόντα χαμηλού κόστους, είτε αφορούν στην ένδυση είτε σχετίζονται με τον οικιακό εξοπλισμό ή την προσωπική φροντίδα (π.χ. Sprider, IKEA, Jumbo, καλλυντικά ευρείας κατανάλωσης), διαθέτουν πρόκριμα έναντι των ακριβών ή των ανώνυμων προϊόντων, αφενός γιατί απευθύνονται σε μεγαλύτερο κομμάτι της καταναλωτικής βάσης και αφετέρου γιατί η αναγνωρίσιμη επωνυμία αποτελεί κάποιου είδους εχέγγυο, ιδίως σε περιόδους ύφεσης. Παράλληλα, και πέρα από την αρνητική οικονομική συγκυρία, παράγοντες της αγοράς πιστεύουν πως πάντοτε εμφανίζονται νέα στοιχεία που πυροδοτούν την κατανάλωση.

- Σε επίπεδο κλάδων του λιανεμπορίου, οι εγχώριες επιχειρήσεις ένδυσης αναμένεται να δεχτούν για μία ακόμη χρονιά σοβαρή πίεση από τις μεγάλες πολυεθνικές αλυσίδες που έχουν αποκτήσει θέση στην ελληνική αγορά (όμιλος Inditex, όμιλος H&M). Από την άλλη, οι ελληνικές επιχειρήσεις, που έχουν οργανώσει την παρουσία τους σε αλυσίδες και έχουν επενδύσει στην επωνυμία τους, κερδίζουν μερίδια από τους μικρούς και μεμονωμένους της αγοράς, εξισορροπώντας έτσι τις απώλειες που υφίστανται από την ενίσχυση του ανταγωνισμού. Ο τομέας των πολυκαταστημάτων και των εμπορικών χώρων συνεχίζει επίσης να κερδίζει μερίδια της λιανικής και με τις νέες επενδύσεις που προετοιμάζονται αναμένεται η τάση υπέρ τους να ενισχυθεί περισσότερο. Σε κάθε περίπτωση, οι εγχώριες εταιρείες ένδυσης εκτός από άμυνα ”παίζουν” και επίθεση, προωθώντας επεκτάσεις στις αναδυόμενες αγορές της ΝΑ. Ευρώπης (Sprider, Fashion Box, Ridenco) αλλά και εγχωρίως μέσω της δημιουργίας νέων αλυσίδων και της προσάρτησης νέων σημάτων (π.χ. Βάρδας).

- Η εγχώρια αγορά ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών, παρά την ενίσχυση του ανταγωνισμού από την ανάπτυξη ξένων παικτών (Dixon’s, Media Markt) και την επαναλειτουργία παλαιών αλυσίδων (π.χ. Κορασίδης), αναμένεται να κινηθεί θετικά από άποψη κατανάλωσης. Παράγοντες που θα την επηρεάσουν θετικά θεωρείται ότι είναι αφενός η ζήτηση για επώνυμα κλιματιστικά, η οποία φαίνεται να διατηρείται ισχυρή και το 2008, και αφετέρου η Ολυμπιακή χρονιά και η διοργάνωση του Εuro 2008, που θα ευνοήσουν την πώληση μαύρων συσκευών, αλλά και η διαρκής αύξηση της διείσδυσης νέων τεχνολογιών, οι οποίες αναδεικνύουν τα ηλεκτρονικά και τα ψηφιακά προϊόντα.

- Σε ό,τι αφορά την αγορά καλλυντικών και προσωπικής φροντίδας, πέρα από τη σταθερά αναπτυσσόμενη αγορά φαρμάκων, οι παράγοντες του χώρου θεωρούν ότι η ακριβή αγορά καλλυντικών ενδεχομένως να επιβραδύνει, αλλά η συνολική αγορά θα υποστηριχτεί από τη μετακύλιση της κατανάλωσης σε φθηνότερα προϊόντα ευρείας διανομής. Επίσης, οι ελληνικές επιχειρήσεις καλλυντικών (Σαράντης, Κορρές, Apivita) προσβλέπουν σε σημαντική ανάπτυξη από το εξωτερικό όπου, σε διαφορετικό βαθμό η κάθε μία, έχουν δημιουργήσει βάσεις για τη μελλοντική ανάπτυξή τους.

- Στον τομέα του οικιακού εξοπλισμού, η τάση υπέρ των value for money αλυσίδων φαίνεται ότι διατηρείται, αποκομίζοντας μερίδια από τη μεσαία και ακριβή αγορά. Τόσο το φαινόμενο ΙΚΕΑ του ομίλου Φουρλή όσο και οι αλυσίδες Εντός της Sato και Omnishop (με την πρόσφατη προσθήκη της Habitat) του ομίλου Υalco αναμένεται να πρωταγωνιστήσουν, ενώ οι οργανωμένοι πολυχώροι, όπως το πολυκατάστημα Notos Galleries Home, πιθανόν να αποσπάσουν νέα μερίδια από την πολυδιασπασμένη αγορά του επίπλου και του οικιακού εξοπλισμού.

* Αναδημοσίευση από το φύλλο 512 της εφημερίδας ”ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ”, 11/01 - 15/01/08.