Οι επιθέσεις στη Γερμανία νέος πονοκέφαλος για Μέρκελ

Οι γερμανικές αρχές ταυτοποίησαν τον δράστη που σκότωσε εννέα ανθρώπους και τραυμάτισε άλλους 27 στο Μόναχο στις 22 Ιουλίου, ως 18χρονο άνδρα ιρανικής καταγωγής ο οποίος γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Γερμανία. Στα θύματα περιλαμβάνονταν τρεις Αλβανοί του Κοσσόβου, τρεις Τούρκοι και ένας Έλληνας. Οι αρχές έχουν ερευνήσει το διαμέρισμά του όμως μέχρι τώρα δεν έχουν βρει κάποια διασύνδεση με το Ισλαμικό Κράτος. Ο δράστης είχε προηγουμένως ζητήσει βοήθεια για ζητήματα ψυχικής υγείας.

Η επίθεση αυτή έρχεται λίγες ημέρες μετά την επίθεση στις 19 Ιουλίου με τσεκούρι σε τραίνο στο Wuerzburg. Και ήταν η τρίτη επίθεση στην Ευρώπη σε μια εβδομάδα, μετά το περιστατικό στη Νίκαια στις 15 Ιουλίου. Αν και οι δράστες, οι μέθοδοί τους και τα κίνητρά τους ήταν τελείως διαφορετικά και στις τρεις περιπτώσεις, ωστόσο τα περιστατικά αυτά θα διαταράξουν την προσωρινή πολιτική ηρεμία που έχει επέλθει ως προς τον ρόλο των μεταναστών στη Γερμανία. Αυτό θα οδηγήσει σε περισσότερα προβλήματα για την κυβέρνηση της καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ.

Μετά από σοβαρές πολιτικές αντιδράσεις, η πολιτική αμφισβήτηση που ακολούθησε την μεταναστευτική κρίση φάνηκε να έχει κάπως καταλαγιάσει. Κατά το β' εξάμηνο του 2015, η απόφαση της Μέρκελ να δέχεται αιτούντες άσυλο που προσπαθούσαν να διαφύγουν από τον πόλεμο στη Συρία, οδήγησε σε τεράστια αύξηση των προσφύγων στη χώρα. Αν και ο γερμανικός λαός αρχικά δέχθηκε θετικά την απόφαση της Μέρκελ, ωστόσο με το πέρασμα του χρόνου πολλοί εξέφρασαν ανησυχία για την κοινωνική, οικονομική και πολιτική επίπτωση της υποδοχής εκατοντάδων χιλιάδων μεταναστών. Αυτό έβλαψε τη δημοφιλία της γερμανικής κυβέρνησης και προκάλεσε εντάσεις εντός της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης της Μέρκελ. Επίσης, προκάλεσε δυσκολίες με το αδελφό κόμμα της Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης στη Βαυαρία. Η μεταναστευτική κρίση οδήγησε σε εκτίναξη της δημοτικότητας του αντιμεταναστευτικού κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία.

Η αντίδραση της Μέρκελ ήταν να αυστηροποιήσει τους κανόνες της Γερμανίας για το άσυλο, να δεχθεί τους συνοριακούς ελέγχους στην βαλκανική μεταναστευτική οδό και να κάνει συμφωνία με την Τουρκία για να περιοριστεί ο αριθμός των ανθρώπων που φτάνουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας ήταν αμφιλεγόμενη, όμως περιόρισε την ροή μεταναστών από τότε που τέθηκε σε ισχύ, στα τέλη Μαρτίου. Καθώς αμβλύνονταν η μεταναστευτική κρίση, η δημοτικότητα της Μέρκελ άρχισε και πάλι να βελτιώνεται.

Όμως, οι επιθέσεις αυτής της εβδομάδας θα δώσουν ώθηση στους αντιπάλους της Μέρκελ. Ο δράστης της επίθεσης στο Wuezburg ήταν ένας έφηβος μετανάστης, γεγονός που θα αναφερθεί από τις πολιτικές δυνάμεις για να υποστηρίξουν πως οι μετανάστες αποτελούν απειλή για τη Γερμανία. Και οι Γερμανικές αρχές φαίνεται να τα «θαλάσσωσαν» στην υπόθεση: ο δράστης είχε καταγραφεί ως Αφγανός πρόσφυγας, όμως οι αρχές παραδέχονται πως ίσως ήταν Πακιστανός. Αυτό έχει εγείρει ερωτήματα για την ικανότητά τους να καταγράφουν σωστά και να παρακολουθούν τους μετανάστες.

Αν και ο δράστης του Μονάχου δεν ήταν πρόσφυγας, ωστόσο η ιρανική καταγωγή του δεν θα βοηθήσει ώστε να καθησυχαστεί το αντιμουσουλμανικό αίσθημα στη Γερμανία. Το 2014 και 2015 η αντιμουσουλμανική ομάδα Pegida πραγματοποίησε τεράστιες διαδηλώσεις στη Δρέσδη και σε άλλες γερμανικές πόλεις. Η ομάδα ανακοίνωσε στις αρχές Ιουλίου ότι σκοπεύει να γίνει πολιτικό κόμμα και να στηρίξει την Εναλλακτική για τη Γερμανία. Οι γερμανικές αρχές έχουν καταγράψει 1.029 επιθέσεις κατά κέντρων ασύλου το 2015, έναντι 199 το 2014. Το πρώτο τρίμηνο του 2016 σημειώθηκαν σχεδόν 300 επιθέσεις κατά κέντρων ασύλου.

Δυστυχώς, οι επιθέσεις από «μοναχικούς λύκους» όπως αυτές του Μονάχου, της Νίκαιας και του Wuezburg είναι πιθανό να συνεχιστούν στην Ευρώπη και αλλού. Και θα συνεχίσουν να έχουν κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις.

Το σε μεγάλο βαθμό επιτυχημένο πρόγραμμα της γερμανικής κυβέρνησης να αποτρέψει τη ροή μεταναστών, βρίσκεται επίσης σε κίνδυνο. Οι συμφωνίες της Τουρκίας να ελέγχει τους αιτούντες άσυλο βασίστηκαν στις απαιτήσεις της Άγκυρας για ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, ενταξιακές διαπραγματεύσεις και απελευθέρωση της βίζας. Όμως, το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία έχει οδηγήσει σε καταστολή της αντιπολίτευσης, προκαλώντας επικρίσεις από τα μέλη της ΕΕ.

Το Βερολίνο τώρα βρίσκεται στην αμήχανη θέση να προειδοποιεί για το κράτος δικαίου στην Τουρκία και να λέει πως η μεταναστευτική συμφωνία πρέπει να τηρηθεί. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μέλη της ΕΕ θα συζητήσουν το θέμα και πάλι στις αρχές Σεπτεμβρίου, και η γερμανική κυβέρνηση θα δυσκολευτεί να τους πείσει να διατηρήσουν τη συμφωνία.

Οι περιφερειακές εκλογές στη Γερμανία, στις 4 Σεπτεμβρίου στο Mecklenburg-Vorpommern και στις 18 Σεπτεμβρίου στο Βερολίνο, θα είναι ενδεικτικές της δημοτικότητας του κυβερνώντος κεντροδεξιού-κεντροαριστερού συνασπισμού, αλλά και των επιδόσεων της Εναλλακτικής για τη Γερμανία. Αν οι Χριστιανοδημοκράτες της Μέρκελ δεν τα πάνε καλά, η καγκελάριος θα δεχθεί αυξανόμενες πιέσεις να σκληρύνει τη στάση της έναντι των μεταναστών. Μια ισχνή επίδοση του κόμματός της θα επηρεάσει επίσης τη συμπεριφορά της Γερμανίας σε θέματα πέραν της μετανάστευσης, καθώς η χώρα ήδη διαφωνεί με τις χώρες του Νότου όπως η Γαλλία και η Ιταλία ως προς το πώς θα πρέπει να γίνει η διαχείριση της ευρωζώνης. Και με τις επιθέσεις να γίνονται σε όλη την Ευρώπη, τα κίνητρα θα αυξηθούν ώστε οι χώρες της ΕΕ να συσφίξουν τη συνεργασία σε ζητήματα ασφάλειας, αν και η δημιουργία μιας ένωσης στον τομέα της ασφάλειας θα παραμείνει «άπιαστο όνειρο».