Stratfor: Από την Ελλάδα αρχίζει το επόμενο κεφάλαιο του δράματος

Περισσότερα από πέντε χρόνια από τότε που ξέσπασε η κρίση στην ευρωζώνη, η Ελλάδα βρίσκεται και πάλι στο επίκεντρο της προσοχής. Στις 29 Δεκεμβρίου, μετά την αποτυχία εκλογής νέου Προέδρου της Δημοκρατίας, η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε τη διενέργεια πρόωρων εκλογών στις 25 Ιανουαρίου. Αυτό ανοίγει μια νέα περίοδο πολιτικής και οικονομικής αβεβαιότητας που θα μπορούσε να προκαλέσει αναταράξεις σε όλη την ευρωζώνη.

Οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να κερδίσει στις επερχόμενες εκλογές με ποσοστό περίπου 28% των ψήφων, με τη ΝΔ να λαμβάνει περίπου 25%. Ωστόσο, δεν είναι ξεκάθαρο αν αυτό θα είναι αρκετό ώστε ο ΣΥΡΙΖΑ να μπορέσει να σχηματίσει κυβέρνηση. Στην παρούσα φάση κανένα κόμμα δεν θα μπορούσε να διεκδικήσει αυτοδυναμία με αποτέλεσμα να χρειάζονται συμμαχίες.

Οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις της Ελλάδας θα βρεθούν στην καρδιά της πολιτικής αντιπαράθεσης τις επόμενες εβδομάδες. Η προεκλογική εκστρατεία της ΝΔ θα βασιστεί σε ηπιότερες μεταρρυθμίσεις για το 2015 και σε μια υπόσχεση για ταχεία έξοδο από τα προγράμματα οικονομικής βοήθειας της χώρας. Ο ΣΥΡΙΖΑ αντιθέτως θα υποσχεθεί να αντιστρέψει ορισμένες από τις επώδυνες μεταρρυθμίσεις που εφάρμοσε η Αθήνα υπό την πίεση της τρόικας και, το σημαντικότερο, θα προτείνει αναδιαπραγμάτευση του τεράστιου χρέους της χώρας.

Ασχέτως ποιος θα κερδίσει τις εκλογές, η επόμενη ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να διορίσει Πρόεδρο, να διαπραγματευτεί έξοδο από τα τρέχοντα προγράμματα διάσωσης και να καλύψει το χρηματοδοτικό κενό για το επόμενο έτος –και όλα αυτά θα είναι εξαιρετικά αμφιλεγόμενα. Επιπλέον, η όποια νέα κυβέρνηση πιθανότατα θα επιβραδύνει ή ακόμα και αντιστρέψει την συνεχιζόμενη διαδικασία της οικονομικής μεταρρύθμισης, κάτι που κάνει τους ευρωπαίους αξιωματούχους όλο και πιο νευρικούς.

Τις τελευταίες εβδομάδες ο ΣΥΡΙΖΑ προσπάθησε να καθησυχάσει τις αγορές και την Ευρωπαϊκή Ένωση, υποσχόμενος να μην λάβει μονομερώς μέτρα. Το κόμμα δήλωσε πως, εάν εκλεγεί, θα διατηρήσει την Ελλάδα στην ευρωζώνη και θα διαπραγματευτεί το χρέος με τις Βρυξέλλες. Όμως οι αγορές ανησυχούν για το ενδεχόμενο νίκης του ΣΥΡΙΖΑ και οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων έχουν αυξηθεί τις τελευταίες εβδομάδες.

Η αναδιαπραγμάτευση του χρέους της Ελλάδας το 2012 «έβαλε» το μεγαλύτερο μέρος των καθυστερούμενων στα χέρια των ευρωπαϊκών ινστιτούτων και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Ως αποτέλεσμα, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι απίθανο να αποδεχθεί μια νέα αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Ωστόσο, οι Βρυξέλλες είναι πιθανό να δεχθούν μέτρα όπως η παράταση της ωρίμανσης του ελληνικού χρέους και η μείωση των επιτοκίων, μόνο όμως με αντάλλαγμα περισσότερες μεταρρυθμίσεις.

Αν και η Ελλάδα θα βρίσκεται σε εύθραυστη πολιτική κατάσταση για το προβλέψιμο μέλλον, το βασικό που θα πρέπει να παρακολουθούμε τις ερχόμενες εβδομάδες είναι αν θα υπάρξουν επιπτώσεις για άλλες χώρες μέλη της ευρωζώνης. Τα τελευταία δυο χρόνια, η νομισματική ένωση είδε μια σχετική ηρεμία στις αγορές λόγω της υπόσχεσης παρέμβασης της ΕΚΤ, η οποία διατήρησε τις αποδόσεις των ομολόγων σε τεχνητά χαμηλά επίπεδα για χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία. Με άλλα λόγια, είναι δυσανάλογη η κατάσταση που επικρατεί στις αγορές με αυτήν της οικονομίας πολλών χωρών της ευρωζώνης.

Μέχρι στιγμής, τα προβλήματα της Ελλάδας έχουν επηρεάσει κυρίως τις επιδόσεις των ελληνικών ομολόγων. Όμως, μετά την ανακοίνωση της διενέργειας πρόωρων εκλογών, η Ιταλία και η Ισπανία είδαν μικρές αυξήσεις στα επιτόκια των 10ετών ομολόγων τους, ενώ στη Γερμανία, η οποία παραδοσιακά θεωρείται ασφαλές καταφύγιο, οι αποδόσεις υποχώρησαν.

Τα επιτόκια στην ευρωζώνη εξακολουθούν να είναι σημαντικά χαμηλότερα των επικίνδυνων επιπέδων που ανάγκασαν χώρες όπως η Ιρλανδία και η Πορτογαλία να προσφύγουν σε διεθνή διάσωση. Ωστόσο, σοβαρή άνοδος των αποδόσεων των ομολόγων θα «δοκίμαζε» την υπόσχεση της ΕΚΤ να παρέμβει, σε μια περίοδο που η Τράπεζα βιώνει εσωτερικές τριβές λόγω των πρόσφατων πολιτικών της για την τόνωση της ανάπτυξης στην ευρωζώνη και την πιθανότητα να προχωρήσει σε ποσοτική χαλάρωση.

Τα γεγονότα στην Ελλάδα αποτελούν υπενθύμιση της στενής σχέσης μεταξύ της πολιτικής αβεβαιότητας και της χρηματοοικονομικής αστάθειας στην ευρωζώνη. Αποτελούν επίσης υπενθύμιση του αυξανόμενου χάσματος μεταξύ των ψηφοφόρων και των παραδοσιακών ελίτ στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η Ισπανία θα διενεργήσει και αυτή εκλογές το 2015. Και αυτή η μεσογειακή χώρα έχει ένα πολύ δημοφιλές αριστερό κόμμα που πρότεινε την αντιστροφή των μέτρων λιτότητας και την αναδιαπραγμάτευση του εξωτερικού της χρέους. Η κρίση χρέους της Ευρώπης δεν λύθηκε πραγματικά το 2012 –απλώς πήρε παράταση- και τώρα αρχίζουμε να βλέπουμε να εκτυλίσσεται το επόμενο κεφάλαιο του δράματος.