Γιατί χρειαζόμαστε ένα νέο «Πολυτεχνείο»

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Εάν η εξέγερση του Πολυτεχνείου τον Νοέμβριο του 1973 και η επίδραση που αυτή είχε στην ελληνική κοινωνία υποβοήθησαν στην κατάρρευση της στρατιωτικής δικτατορίας και στην επιστροφή της δημοκρατίας στον τόπο μας το καλοκαίρι του επόμενου έτους, τότε, σχεδόν μισό αιώνα μετά, ίσως θα ήταν χρήσιμο να αναζητήσουμε μία νέα διαδικασία αφύπνισης.

Αιτία ως προς αυτό δεν θα ήταν, βεβαίως, η ύπαρξη ενός δημοκρατικού ελλείμματος, αντίστοιχου εκείνου που μάστιζε τότε την Ελλάδα. Θα ήταν, κυριότερα, η ανάγκη αποτίναξης συνθηκών δημοκρατικότητας, οι οποίες ικανοποιούν μόνον κατ’ όνομα τη λειτουργία του πολιτεύματος.

Στο επίκεντρο, δε, αυτών των συνθηκών, βρίσκεται η διάκριση των εξουσιών ή ακριβέστερα η απουσία της, σήμερα, στην Ελλάδα. Πρόκειται, βεβαίως, περί ενός ελλείμματος γνωστού και πολλαπλώς καταγεγραμμένου, το οποίο δεν παύει, όμως, να υποβαθμίζει τους όρους δημοκρατίας στην πατρίδα μας και να υποβοηθά στη συντήρηση αδιαφάνειας και πελατειακών σχέσεων.

Όταν, κατά συνταγματική πρόβλεψη, η ηγεσία των τριών ανώτατων δικαστηρίων επί της ουσίας διορίζεται από την εκτελεστική εξουσία -ακόμη και με θητεία υπέρτερη εκείνης της εκάστοτε κυβέρνησης- και όταν η νομοθετική ενεργεί, εκ των πραγμάτων, καθ’ υπαγόρευση της εκτελεστικής, τότε για ποια διάκριση ή ανεξαρτησία των εξουσιών μπορούμε να κάνουμε λόγο στη χώρα μας;

Ελλείμματα ακριβώς όπως αυτά προκάλεσαν την τόσο ευρεία κοινωνική αμφισβήτηση, που παρατηρήθηκε επί μνημονιακών ετών, των όρων διαφάνειας στα ελληνικά πολιτικά πράγματα, προικοδοτώντας, κατ’ αντιδιαστολή, ακραίες τάσεις του πολιτικού φάσματος.

Ο πολιτικός κόσμος της χώρας επέλεξε να αγνοήσει την ευκαιρία που του δόθηκε κατά την τελευταία συνταγματική αναθεώρηση για την εμπέδωση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, με την αλλαγή του τρόπου ανάδειξης της ηγεσίας των ανώτατων δικαστηρίων της χώρας. Επόμενη ευκαιρία ως προς αυτό θα υπάρξει, δε, ενδεχομένως, μετά δεκαετία.

Υπ’ αυτό το πρίσμα, είμαστε «καταδικασμένοι», τουλάχιστον για αυτό το διάστημα, να υφιστάμεθα μία κατάσταση πραγμάτων υπό την οποία παρέχεται έδαφος αμφισβήτησης της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, υπονομεύοντας έτσι ένα εκ των θεμελίων του πολιτεύματος αλλά και το «αποκούμπι» του κάθε πολίτη, ο οποίος αναζητεί το δίκιο του.

Όσο γνωστά κι αν είναι όλα αυτά, δεν παύουμε να τα αποδεχόμαστε και να τα εντάσσουμε στο στρεβλό είδος δημοκρατίας που υφίσταται σήμερα στον τόπο μας. Όσο, δε, οι πολιτικοί εκφραστές μας συνεχίζουν να θεωρούν ότι δεν υπάρχει κοινωνικό αίτημα για την αλλαγή αυτής της κατάστασης, ευλόγως, τόσο αυτή θα διαιωνίζεται.

Ας μην τρέφουμε αυταπάτες, ωστόσο. Περί ελλείμματος δημοκρατίας πρόκειται και όχι για οτιδήποτε διαφορετικό.

Υπ’ αυτό το πρίσμα, σχεδόν μισό αιώνα μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου, η οποία ιστορικά συνδέεται με την κατάρρευση της επτάχρονης δικτατορίας, ίσως θα ήταν σκόπιμο να αναζητήσουμε ένα νέο «Πολυτεχνείο». Μία οδό, με άλλα λόγια, κοινωνικής έκφρασης του συγκεκριμένου αιτήματος για την περαιτέρω εμπέδωση όρων δημοκρατίας στον τόπο μας. Όρων που δεν θα επέτρεπαν με τόση ευχέρεια την ανάπτυξη πελατειακών σχέσεων μεταξύ των εξουσιών ή την εκδήλωση φαινομένων αδιαφάνειας στην πολιτική ζωή του τόπου.

Από την άλλη πλευρά -και οφείλουμε να μην το παραβλέψουμε αυτό-, η διατήρηση των υφιστάμενων συνθηκών βόλεψε επί σειρά ετών, ποικιλοτρόπως, γεγονός που παρατείνει την ύπαρξή της. Εν τοιαύτη περιπτώσει, όμως, ας μην τρέφουμε αυταπάτες σχετικά με την ποιότητα της δημοκρατίας στον τόπο μας...