Οι "κρυμμένοι θησαυροί" του τουρισμού

Το υφιστάμενο μοντέλο ανάπτυξης έκανε τον κύκλο του γράφει ο Γ. Τσακίρης. Γιατί δεν πρέπει να κοιτάμε μόνο τις αφίξεις. Πού κρύβονται οι ευκαιρίες. Oι άξονες για τη νέα στρατηγική και ο ρόλος του κράτους.

Δημοσιεύθηκε: 4 Φεβρουαρίου 2013 - 08:03

τoυ Γιώργου Τσακίρη*

Η χώρα μας έχει μπει πλέον σε μια νέα εποχή. Τα δύο τελευταία χρόνια είδαμε και νιώσαμε όλοι να αλλάζουν όλα γύρω μας.

Το τουριστικό μοντέλο της χώρας, που μας συνόδεψε από τις αρχές της δεκαετίας του '70, μοιάζει, τουλάχιστον όσον αφορά την προοπτική του, να εξαντλείται έχοντας πιάσει ταβάνι όσον αφορά τις επιδόσεις του. Εδώ και μία δεκαετία τα αμιγή τουριστικά έσοδά μας είναι καθηλωμένα στα ίδια επίπεδα των ±10 δισ. ευρώ.

Ένα μοντέλο που, παρ' όλα αυτά, αντιπροσωπεύει για τη χώρα μας το 18% του ΑΕΠ και συγχρόνως απασχολεί, άμεσα και έμμεσα, 750.000 εργαζομένους, όντας αναμφισβήτητα ο μεγαλύτερος εργοδότης της χώρας.

Είναι ιδιαίτερα κρίσιμο και σημαντικό να κατανοήσουμε όλοι μας ότι ένας διεθνοποιημένος κλάδος όπως ο τουρισμός διασφαλίζει την ελκυστικότητα του προϊόντος του μέσα αφενός από την ευκολία προσαρμογής του στις διεθνείς τουριστικές τάσεις και αφετέρου από την τιμολογιακή ανταποδοτικότητα με βάση την τουριστική πληρότητα του ίδιου του προϊόντος.

Εφόσον πλήττεται οποιαδήποτε από τις δύο αυτές παραμέτρους, οδηγούμαστε σε υστέρηση της ζήτησης και κατά συνέπεια σε χαμηλότερες οικονομικές αποδόσεις, οι οποίες με τη σειρά τους θα οδηγήσουν, νομοτελειακά, σε χαμηλότερες δημοσιονομικές επιδόσεις και σε χαμηλότερα επίπεδα απασχόλησης.

Στόχευσή μας στο πλαίσιο μιας νέας τουριστικής στρατηγικής μας πρέπει να είναι:

Πρώτον, η διαμόρφωση ενός τουριστικού πακέτου για ολόκληρο τον χρόνο, σε αντίθεση με την τωρινή πρακτική, που κινείται με μια υπερσυγκέντρωση της τουριστικής κίνησης στους τρεις μήνες του καλοκαιριού, που φθάνει το 52% της συνολικής ετήσιας ζήτησης.

Το μεσογειακό κλίμα και η τοποθεσία της χώρας μας μπορούν να το στηρίξουν, εφόσον βεβαίως αναπτυχθούν και ενισχυθούν παράλληλα νέες μορφές τουρισμού, όπως ο συνεδριακός τουρισμός, ο ιατρικός, ο τουρισμός τρίτης ηλικίας, ο θρησκευτικός, οι κρουαζιέρες, το yachting, η τουριστική κατοικία κ.ά.

Δεύτερον, η αναβάθμιση της τουριστικής μας πρότασης με τον εμπλουτισμό του βασικού τουριστικού μας προϊόντος, αυτό του «ήλιος και θάλασσα» πρωτίστως, με τον πολιτισμό, και δευτερευόντως με τον τρόπο ζωής μας, το lifestyle και εμπειρίες. Και όταν αναφέρομαι σε εμπειρίες αναφέρομαι στα υποπροϊόντα που οφείλουμε να αναπτύξουμε και θα εξελίξουμε και τα οποία θα προσθέσουν δυνατότητες εμπειριών και υπεραξία στα βασικά τουριστικά προϊόντα μας.

Ως παράδειγμα τέτοιου υποπροϊόντος μπορώ να αναφέρω την προσπάθεια του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου της Ελλάδος με το «Ελληνικό Πρωινό», η οποία παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον, τόσο κλαδικό όσο και κοινωνικό. Το Ελληνικό Πρωινό είναι μια αμιγής και αυτοχρηματοδοτούμενη προσπάθεια και για τον λόγο αυτό έχει σημαντική προοπτική ανάπτυξης και καθιέρωσής του. Το Ελληνικό Πρωινό μπορεί να εξελιχθεί σε σημαντικό εργαλείο μάρκετινγκ και πόλος έλξης για τον ελληνικό τουρισμό.

Όλα τα παραπάνω προϋποθέτουν, βέβαια, και μια ανάλογη στρατηγική προώθησης του προϊόντος μας, η οποία, με δεδομένη τη στενότητα των πόρων, θα πρέπει να είναι στοχευμένη, καινοτόμος και σύγχρονη, αλλά κυρίως να χαρακτηρίζεται από συνέχεια και συνέπεια. Η προσήλωσή μας στο διαδίκτυο ως κυρίου μέσου προβολής και προώθησης του προϊόντος μας, πρέπει να είναι αδιάλειπτη και απαρέγκλιτη.

Πέρα από τη στρατηγική της προβολής και της προώθησης του τουρισμού μας, θεωρώ ότι είναι εξίσου σημαντικό να εξετάσουμε και την ανταγωνιστικότητα του προϊόντος μας, τις προοπτικές επιβίωσης των επιχειρήσεων του κλάδου και κυρίως των ξενοδοχείων.

Πολλοί ίσως έχουν την πεποίθηση ότι εφόσον έρχονται στη χώρα μας κάθε χρόνο 16-17 εκατομμύρια τουρίστες το γεγονός αυτό αρκεί για να λυθούν αυτόματα όλα τα προβλήματά μας. Κανένας δεν εξετάζει τις άλλες παραμέτρους που από κοινού με τον αριθμό των αφίξεων διαμορφώνουν την αποδοτικότητα της τουριστικής παραγωγής μας.

Παράγοντες όπως η διάρκεια παραμονής των επισκεπτών μας, τα ποσά που δαπανούν στη χώρα μας και φυσικά οι τιμές που αναγκαζόμαστε να πουλάμε το προϊόν μας διαμορφώνουν τελικά τα τουριστικά έσοδά μας και φυσικά τις πραγματικές τουριστικές επιδόσεις μας.

Εδώ είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι οι τιμές των ελληνικών ξενοδοχείων έχουν αναδειχθεί και έχουν εξελιχθεί στο κυριότερο και ίσως το σημαντικότερο εργαλείο μάρκετινγκ της χώρας μας. Για να γίνω σαφέστερος, όταν υπάρχει αδυναμία διάθεσης του τουριστικού προϊόντος μας και μείωση της ζήτησής του, οι Έλληνες ξενοδόχοι καλύπτουν την όποια κρατική αδυναμία παρέμβασης στην αγορά, μειώνοντας τις τιμές τους, προχωρώντας σε προσφορές ειδικών τιμών.

Συγχρόνως, άλλοι παράγοντες που εξαρτώνται από τη γενικότερη οικονομική δυσπραγία της χώρας μας, όπως η μείωση κατά 70-80% του εγχώριου τουρισμού, η κατάργηση της εργατικής εστίας και κατ' επέκταση του κοινωνικού τουρισμού, η τουριστική απαξίωση πολλών περιοχών της χώρας μας, η αύξηση της παράνομης ενοικίασης ιδιωτικών καταλυμάτων, έχουν πλήξει σοβαρά την τουριστική μας αποδοτικότητα.

Η ελληνική οικονομία μόνο συνεπεία των παραπάνω λόγων απώλεσε το 2012 σημαντικό κομμάτι της τουριστικής παραγωγής. Το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο της Ελλάδος, εκπροσωπώντας τους 9.700 Έλληνες ξενοδόχους και ιδιοκτήτες camping, οφείλει να παρουσιάζει την κατάσταση όπως πραγματικά διαμορφώνεται. Ούτε υπεραισιόδοξα ούτε απαισιόδοξα, απλώς ρεαλιστικά.

Το τουριστικό προϊόν έχει εξελιχθεί στη διεθνή αγορά σε commodity. Μπορεί η διεθνής τουριστική κίνηση να αυξάνεται από χρόνο σε χρόνο, φέτος 5%, αλλά ο ανταγωνισμός σε διεθνές επίπεδο είναι ιδιαίτερα σκληρός. Η ανταγωνιστικότητα των τουριστικών επιχειρήσεων πρέπει να συμβαδίζει με τις απαιτήσεις του διεθνούς περιβάλλοντος.

Για τον λόγο αυτόν είναι απαραίτητο, πριν από κάθε δημοσιονομική μας απόφαση για επιβολή φόρων, αυξήσεων και όποιων άλλων υποχρεώσεων επιβάλλονται στις τουριστικές επιχειρήσεις, να συνεκτιμούμε σε τι πεδίο και με ποιους όρους οι ελληνικές τουριστικές επιχειρήσεις θα αναγκαστούν να λειτουργήσουν. Εάν αλόγιστα επιβαρύνονται διαρκώς με φόρους και υποχρεώσεις, και σε συνδυασμό με τα διαχρονικά εγγενή μας προβλήματα, θα καταλήξουμε να επιχειρούμε σε ένα περιβάλλον πλήρους οικονομικής αναποτελεσματικότητας, έχοντας συγχρόνως σε αμφιβολία τη βιωσιμότητα των 6-7.000 ξενοδοχείων μικρής και μεσαίας δυναμικότητας σε όλη τη χώρα.

Ολοκληρώνοντας, θα έλεγα ότι όσο η στρατηγική στην τουριστική προβολή της χώρας είναι απαραίτητη, άλλο τόσο απαραίτητη είναι και η εθνική στρατηγική για τον τουρισμό. Και μια τέτοια στρατηγική είναι απαραίτητο να γίνει συνείδηση σε όλους όσοι αποφασίζουν για τον τουρισμό και οι αποφάσεις τους με διάφορους τρόπους επηρεάζουν ή επιβαρύνουν την τουριστική λειτουργία της χώρας μας.

Εάν όλοι συμφωνούμε για τη σημαντικότητα του ρόλου του τουρισμού στην εθνική οικονομία και κοινωνία, χρειάζεται να δουλέψουμε όλοι, για να υποστηρίξουμε την ορθολογική και διεθνιστική λειτουργία του προς όφελος όλων. Το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο της Ελλάδος από πέρυσι καθιέρωσε τον θεσμό της Γενικής Συνέλευσης των μελών του, ώστε να δίνεται η δυνατότητα ανάδειξης και συζήτησης των σημαντικότερων προβλημάτων του ελληνικού τουρισμού. Η 2η Γενική Συνέλευση γίνεται στις 9 Φεβρουαρίου στο Μετροπόλιταν EXPO συγχρόνως με την έκθεση HORECA.

* Ο κ. Γιώργος Τσακίρης είναι Πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου της Ελλάδος.

*Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τον αρθρογράφο; Τι γνώμη έχετε;

To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.