Βουλγαρία: O ζωτικός χώρος των ελληνικών εταιριών

Πραγματικό Eldoradο αποτελεί για τις περίπου 4.000 ελληνικές εταιρίες η Βουλγαρία καθώς τόσο οι τρέχοντες όσο και οι μελλοντικοί ρυθμοί μεγέθυνσης διαγράφονται ιδιαίτερα υψηλοί. Γράφει ο κ. Δ. Τζάνας.

Δημοσιεύθηκε: 7 Μαΐου 2008 - 08:21

του Δημήτρη Τζάνα

Βουλγαρία: O ζωτικός χώρος των ελληνικών εταιριών

Είναι αλήθεια ότι ο όρος Eldorado έχει πολυχρησιμοποιηθεί για να αποδώσει τις ιδιαίτερα κερδοφόρες προοπτικές που διαγράφονται από τη δραστηριοποίηση μιας επιχείρησης σε κάποια αναπτυσσόμενη αγορά.

Όμως, στην περίπτωση των προοπτικών που διαγράφονται για τις ελληνικές επιχειρήσεις στη βουλγαρική αγορά, ο όρος είναι μάλλον δόκιμος για πολλές από τις 4.000 περίπου που ήδη έχουν παρουσία, καθώς τόσο οι τρέχοντες όσο και οι μελλοντικοί ρυθμοί μεγέθυνσης διαγράφονται ιδιαίτερα υψηλοί.

Ονόματα όπως της United Bulgarian Bank (θυγατρική της ETE), της Πειραιώς, της Postbank (θυγατρική της EUROΒΑΝΚ), της Alpha και της Εμπορικής από τράπεζες, της Chipita στα τρόφιμα, του ΛΟΥΛΗ στα άλευρα, του Γερμανού, της Sprider, της Jumbo, του Πλαισίου και της Βιοκαρπέτ στον χώρο των λιανικών πωλήσεων, της ΕΚΟ στον χώρο των σημείων πώλησης υγρών καυσίμων, της Χαλκόρ, της Stomana, της ΕΤΕΜ, της Exalco και της Aloumyl στον χώρο της μεταλλουργίας, του Σαράντη και του Νότου στα καλλυντικά και τα ρούχα, του Καρέλια στα τσιγάρα, του Βεϊνόγλου στους αποθηκευτικούς χώρους και της Euroterra στα ακίνητα είναι ελάχιστες μόνο από τις περιπτώσεις που επισημαίνει ο επισκέπτης των βασικών πόλεων της Βουλγαρίας (Σόφια, Plovdiv, Βάρνα).

Κεντρικό ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη της Βουλγαρίας έχει ο οικοδομικός κλάδος που αφορά σε κατοικίες και κτίρια επαγγελματικών χρήσεων (real estate). Η υψηλή ζήτηση κατοικιών οφείλεται στη μετακίνηση πληθυσμού από την ύπαιθρο προς τα αστικά κέντρα με αποτέλεσμα να καθίσταται αναγκαία η διαρκής επέκταση των σχεδίων πόλεων και να αντικαθίστανται οι παλιές κατασκευές.

Από την άλλη πλευρά, η διαρκής επέκταση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων τόσο στα αστικά κέντρα όσο και στα παραθεριστικά θέρετρα (θερινά και ορεινού τουρισμού) οδηγεί σε εντεινόμενη ζήτηση επαγγελματικής στέγης, ενώ ξεχωριστό χαρακτήρα έχουν τα νεόδμητα και επιβλητικά κτίρια των πολυεθνικών εταιριών.

Έτσι, οι βουλγαρικές πόλεις παρουσιάζουν κυριολεκτικά όψη απέραντου εργοταξίου. Οι εργασίες δε στην οικοδομή διενεργούνται ολόκληρο το 24ωρο, ενώ η πίεση για την εμπρόθεσμη ολοκλήρωση των κατασκευών είναι μεγάλη και προβλέπονται υψηλές ρήτρες για κάθε μέρα καθυστέρησης.

Αν και η κατάρρευση του καθεστώτος του «υπαρκτού σοσιαλισμού» έχει συντελεστεί εδώ και 18 έτη, το 70% του πληθυσμού ζει ακόμη σε ολίγες δεκάδες τετραγωνικά μέτρα ενός ασυντήρητου και καταθλιπτικά γκρίζου διαμερίσματος σε ένα από τα υπερμεγέθη κτιριακά συγκροτήματα που χτίστηκε πριν από αρκετές δεκαετίες.

Επομένως, η επιθυμία των κατοίκων τους να μετεγκατασταθούν σε ένα μεγαλύτερο και ανακαινισμένο διαμέρισμα είναι ιδιαίτερα έντονη, ενώ τα μεσοαστικά στρώματα ζητούν κάτι καλύτερο. Και αυτό επιδιώκουν συνδυάζοντας τα εισοδήματα από τις εργασίες τους, εισοδήματα από εμβάσματα οικονομικών μεταναστών - συγγενών τους, έσοδα από ρευστοποίηση άλλων περιουσιακών στοιχείων και συχνά και κάποιο στεγαστικό δάνειο για την αποπληρωμή του νέου διαμερίσματος.

Παράλληλα, ωστόσο, επιδιώκουν την άνοδο του βιοτικού επιπέδου τους αγοράζοντας οτιδήποτε συμβάλλει στη βελτίωση της εξωτερικής εμφάνισης (ρούχα, καλλυντικά κ.λπ.) ή σχετίζεται με τις νέες τεχνολογίες. Είναι φανερό ότι οι καταναλωτικές συνήθειες των νέων (και ιδιαίτερα των γυναικών) στρέφονται ιδιαίτερα στους τομείς αυτούς σε σύκριση με τις μεγαλύτερες ηλικίες, με ευεργετικά αποτελέσματα στα μεγέθη των αντίστοιχων εταιριών.

Αξιοσημείωτη είναι η πολιτική των αρχών απέναντι στις άμεσες επενδύσεις: Πολιτική ενθάρρυνσης των ξένων επενδύσεων με κάθε τρόπο! Οι ιδιωτικοποιήσεις αφορούν στα πάντα, καθώς εκτός από εργοστάσια παραχωρούνται ακόμη και νοσοκομεία, τμήματα πάρκων και πρώην χώροι στρατοπέδων αφού το κράτος αποφάσισε την κατάργηση του στρατού διατηρώντας μόνο μερικούς έμμισθους.

Έτσι, σε λίγο καιρό τα στρατόπεδα θα μετατραπούν σε logistic centers ή σε υπερμεγέθη hypermarkets. Επιδιώκεται η ελαχιστοποίηση της γραφειοκρατίας, οι Αρχές (ιδιαίτερα οι δήμοι) είναι εξαιρετικά συνεργάσιμες με τους επιχειρηματίες, ενώ ο φορολογικός συντελεστής είναι μόνο 10%.

Έτσι, ελάχιστη έκπληξη προκαλεί ο συνωστισμός κεφαλαίων γερμανικής (η παρουσία των Praktiker είναι εμφανής), αυστριακής, αγγλικής, αμερικανικής προέλευσης, ενώ σημαντική είναι η παρουσία Τούρκων και Ισραηλινών (που έφτιαξαν ήδη το 1ο Mall στη Σόφια και ετοιμάζουν το 2ο), φυσικά δε και Ελλήνων. Μάλιστα, η εισροή κεφαλαίων για άμεσες επενδύσεις υπερκαλύπτει άνετα το υψηλό ήδη έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (ξεπέρασε το 20% του ΑΕΠ το 2007).

Η διατήρηση υψηλών ρυθμών ανάπτυξης στη Βουλγαρία τα επόμενα έτη είναι ένα «ισχυρό στοίχημα». Η αύξηση του εργατικού κόστους, η διατήρηση σημαντικών θυλάκων διαφθοράς, η χαμηλή αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης, η ανεπάρκεια εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού αλλά και η διεθνής χρηματοοικονομική κρίση συνιστούν λόγους που ενδεχομένως θα επιβραδύνουν τις ξένες επενδύσεις στη χώρα.

Από την άλλη πλευρά, η είσοδος της χώρας στην Ε.Ε. και το ομαλό πολιτικό κλίμα δημιουργούν προϋποθέσεις ευρωπαϊκών προγραμμάτων οικονομικής βοήθειας τύπου ΚΠΣ τα επόμενα έτη για την υλοποίηση αναγκαίων έργων υποδομής, ενώ σημαντική ανάπτυξη αναμένεται στον χρόνια υπανάπτυκτο και παραμελημένο αγροτικό τομέα που διαθέτει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα.

Επιπλέον, η δίψα του πληθυσμού για γρήγορη άνοδο του βιοτικού επιπέδου συνιστά σοβαρό λόγο υπέρβασης τυχόν καθυστερήσεων στην οικονομική μεγέθυνση λόγω των παραγόντων που προαναφέρθηκαν. Σε κάθε περίπτωση, οι ελληνικές επιχειρήσεις (υφιστάμενες και νέες) αναμένεται να συνεχίσουν να επωφελούνται καθώς η Βουλγαρία αποτελεί ήδη ζωτικό χώρο για την περαιτέρω διεύρυνση των δραστηριοτήτων τους.

* Ο κ. Δ. Τζάνας είναι Σύμβουλος Επενδύσεων της Proton Bank

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.